(CLO) "Chỉ cần bỏ ra từ 15 đến 20 ngàn đồng bạn sẽ không phải lo lắng về ung thư.." đó là lời quảng cáo rao bán que thử ung thư trên nhiều mạng xã hội. Và do lo lắng về sức khỏe, không ít người dân đã tin vào những lời quảng cáo ấy đã bỏ tiền mua hàng hộp với mong muốn phát hiện bệnh ung thư sớm, cho mình và người thân,trong khi không hiểu rõ về nguồn gốc xuất xứ của loại sản phẩm đặc biệt này.

5 phút... phát hiện các loại ung thư

Qua tìm hiểu trên mạng xã hội, rất nhiều các trang giao bán các loại que thử ung thư với đầy đủ các chủng loại cùng những lời quảng cáo cực kỳ hấp dẫn. Trong vai một người đi mua que thử ung thư, chúng tôi có mặt tại một cửa hàng thiết bị vật tư y tế nằm trên phố Phương Mai (Hà Nội)- nơi có nhiều cửa hàng thuốc và trang thiết bị y tế, người bán hàng hồ hởi giới thiệu cho chúng tôi rất nhiều loại que thử ung thư khác nhau có giá từ 15 đến 20 ngàn đồng.

Sau một hồi hỏi han, chúng tôi đã mua được que thử ung thư có xuất xứ từ USA ( ghi trên bao bì). Trong tờ hướng dẫn sử dụng của que thử này ghi rõ: loại que này thử này có tính chất định tính, khi dương tính thì tiếp tục làm xét nghiệm định lượng bằng máy móc tại bệnh viện và các xét nghiệm cận lâm sàng khác như siêu âm, chụp cắt lớp, sinh tiết...rồi mới kết luận cuối cùng.

Các bước thực hiện thử nghiệm ung thư bằng que khá đơn giản, đầu tiên người thử lấy một ống máu (có thể tự chích máu hoặc nhờ nhân viên hiệu thuốc), để khoảng 10 phút cho lắng và lọc lấy huyết thanh. Đặt que thử lên bề mặt phẳng. Nhỏ từ một đến 2 giọt vào vị trí (lỗ) chứa mẫu thử, thêm 1-2 giọt dung môi. Sau 10-15 phút, nếu chỉ có một vạch xuất hiện ở vùng C của cửa sổ lỗ thử thì kết quả là âm tính (không bị ung thư). Nếu có 2 vạch màu ở cả vùng C và vùng T chứng tỏ dương tính, bất kể vạch màu nào xuất hiện trước.

Người bán hàng giải thích thêm: “ Khi bệnh nhân bị ung thư một cơ quan cụ thể thì trong máu sẽ có chất tương ứng tăng. Người ta căn cứ vào nồng độ chất đó để nghi ngờ và tiến hành các xét nghiệm sâu hơn. Sử dụng que thử ung thư cơ bản mà nói cũng không tác hại lắm, hơn nữa giá thành không cao.Và khi thử nếu thấy có dấu hiệu chất tương thích cao thì người mua cũng bình tĩnh để suy xét là chưa chắc đã phải và đi khám loại trừ. Nếu đúng thì đi khám để điều trị sớm, việc điều trị giai đoạn đầu của ung thư cũng  đem lại hiệu quả nhất định.” Tuy nhiên sau những lời giải thích để tạo lòng tin cho khách hàng, người bán hàng "kết luận" rằng;  “thử trên que này chỉ có tính chất tham khảo thôi.”

Qua tìm hiểu thêm một số thông tin liên quan đến các loại que thử phát hiện ung thư, hiện nay sản phẩm này đang bị người bán hàng vì lợi nhuận mà quảng cáo sai sự thực. Với những quảng cáo hấp dẫn như "giá thành hợp lý, kết quả nhanh chóng, chính xác"  xuất hiện ngày càng nhiều. Chỉ từ chục đến vài trăm nghìn đồng người mua có thể có ngay 1 chiếc que thử ung thư phổi, que thử ung thư gan, que thử ung thư tuyến tiền liệt … và nhiều loại que thử khác dễ khiến khách hàng thiếu hiểu biết bị loãng thông tin, hoang mang lo lắng khi que thử cho kết quả là mắc bệnh.

Trao đổi với phóng viên Chị Lê Thu Hà (Trung Hòa- Cầu giấy) cho biết: “Đầu tháng vừa rồi, tôi được đồng nghiệp giới thiệu là có que thử ung thư rẻ mà tiện lợi. Bởi vì gia đình cũng không có thời gian tới bệnh viện kiểm tra ung thư nên cũng mua về 3, 4 que để thử. Cả nhà thử thì chồng tôi có dấu hiệu ung thư. Sợ quá ra bệnh viện Bạch Mai kiểm tra, sau khi làm tất cả các kết quả xét nghiệm, bác sĩ  kết luận bảo không sao, đúng là một phen hú vía, mất tiền mua cái lo vào người, từ nay tôi cạch không rám tin vào quảng cáo và giới thiệu nữa. Bây giờ cứ ai nói đến que thử tôi gai hết người.”

Trường hợp của chị Thu Hà không phải là duy nhất, có rất nhiều người đã phản ánh về chất lượng của những que thử ung thư này. Người bán hàng thì luôn khẳng định rằng hàng nhập khẩu từ Mỹ, nhưng lại không đưa được ra thông tin lô hàng. Chưa kể tất cả những que thử ung thư bán trên thị trường đều không có giấy phép lưu hàng của Bộ Y tế, việc hàng Mỹ sản xuất tại Trung Quốc là có thể xảy ra.

Không có bất kỳ loại que thử ung thư nào được cấp phép

Ông Nguyễn Tuấn Minh, Vụ trưởng Vụ trang thiết bị Y tế (Bộ Y tế) khẳng định là: “Hiện nay không có bất kỳ một loại que thử nào có thể xác định được ung thư do Bộ Y tế cấp phép mà chỉ có duy nhất 2 loại que thử định tính phát hiện các chất trong máu có thể là dấu hiệu nhận biết ung thư. Đó là que thử: Bionline AFP ( phát hiện định tính AFP trong huyết tương hoặc huyết thanh người) và que thử Bionline CEA ( phát hiện định tính trong huyết tương hoặc huyết thanh người) đã được Bộ Y tế cấp phép”.

 “Các loại que thử định tính phát hiện các chất có thể là dấu hiệu nhận biết bệnh ung thư sớm trong huyết tương hoặc huyết thanh của người đều phải test bằng máu chứ không phải test bằng nước tiểu hay chất liệu gì khác và việc tiến hành test này phải được thực hiện tại các cơ sở y tế chứ người dân không nên tự ý mua về rồi sử dụng test tại nhà”.ông Minh khuyến cáo

Trao đổi với báo chí về vấn đề này, G.S - TS Nguyễn Bá Đức, Phó Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, nguyên Giám đốc Bệnh viện, hiện nay chưa có một tài liệu, hay một công trình nghiên cứu nào công bố về sự chính xác của que thử ung thư, các loại que thử ung thư có trên thị trường hiện nay cũng chưa có một cơ quan chức năng nào khẳng định về chất lượng " Nếu mọi người thực sự quan tâm đến vấn nạn ung thư, hãy chủ động tầm soát phát hiện bệnh sớm. Điều này rất quan trọng và cho kết quả chính xác hơn là tự ý dùng que thử chưa được kiểm chứng". G.S Đức khuyên cáo

Cùng quan điểm với G.S Đức, nhiều chuyên gia khuyến cáo: Người dân cả tin vào những lời quảng cáo về tác dụng của que thử ung thư vô hình chung sẽ bỏ lỡ cơ hội, hay nói đúng hơn là bỏ lỡ thời điểm vàng chữa bệnh. Tiêu chuẩn vàng được áp dụng trên toàn thế giới để phát hiện một người bị ung thư hay không, cần một số bước cơ bản như khám lâm sàng với bác sĩ chuyên khoa, xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh để xác định các bất thường, sau đó lấy mẫu bệnh phẩm sinh thiết sẽ xác định được loại ung thư và độ tiến triển.

Các cơ quan chức năng cần có những biện pháp xử lý triệt để tình trạng quảng cáo sai sự thật gây hoang mang cho người tiêu dùng.

Bài và ảnh; Quỳnh My