Giới siêu giàu thải ra nhiều khí carbon hơn

Ước tính, 1% số người giàu nhất thế giới gây ra mức ô nhiễm khí thải carbon lớn hơn gấp đôi so với một nửa số dân nghèo nhất thế giới, tương đương 3,1 tỉ người.

Theo một nghiên cứu gần đây từ tổ chức tư vấn Autonomy của Anh, 1% những người có thu nhập cao nhất ở Anh phải chịu trách nhiệm về lượng khí thải carbon dioxide trong một năm tương tự như 10% còn lại trong suốt hơn 20 năm.

Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu khác cho thấy những cá nhân giàu có là tác nhân làm tăng phát thải trên toàn cầu. Một bài báo gần đây của Lucas Chancel, giáo sư tại Đại học Khoa học Po của Pháp, cho thấy rằng 50% dân số thu nhập tầm trung và thấp của thế giới thải ra 12% lượng khí thải toàn cầu vào năm 2019, trong khi 10% dân số có thu nhập hàng đầu thải ra 48%.

Kể từ năm 1990, lượng phát thải bình quân đầu người của 1% dân số giàu hàng đầu toàn cầu đã tăng trong khi lượng phát thải từ các nhóm thu nhập thấp và trung bình ở các nước giàu lại giảm.

Du lịch và di chuyển

Ngành du lịch chiếm khoảng 10% lượng khí thải carbon toàn cầu và 25% là giao thông vận tải. Trong đó, hàng không tư nhân thải ra khoảng 4% lượng khí thải carbon. Stefan Gössling, giáo sư tại Trường Kinh doanh và Kinh tế Đại học Linnaeus, Thụy Điển, giải thích: Du thuyền và siêu du thuyền là những hình thức vận chuyển tiêu tốn nhiều năng lượng nhất và thải ra nhiều khí CO2 nhất.

"Ranh giới giàu nghèo chỉ bó hẹp về thực phẩm. Tuy nhiên, đi du lịch và du lịch là hai câu chuyện hoàn toàn khác nhau. Ai đó thường xuyên bay trên máy bay tư nhân sẽ thải ra nhiều hơn gấp vạn lần so với người chỉ sử dụng xe đạp và phương tiện công cộng, chuyên gia về du lịch bền vững chia sẻ với DW.

Trong khi đó, ông Gössling giải thích rằng những ngôi nhà thứ hai hoặc những nơi nghỉ dưỡng cũng đang âm thầm huỷ hoại màu xanh trái đất. "Những người siêu giàu có khả năng sở hữu bất động sản ở bất kỳ nơi nào trên thế giới, với những ngôi nhà ngồi ở đó để chủ nhân của họ ghé qua trong vài ngày hoặc vài tuần, họ thường đến với họ bằng các chuyến bay và thuyền riêng."

Ước tính, Italy có số lượng siêu du thuyền nhiều thứ hai trên các đường bờ biển của mình, sau Mỹ. Hiện quốc gia này vẫn đang “quay cuồng” trong quá trình chuyển đổi sang tàu thuyền tư nhân chạy bằng năng lượng thải ra khí carbon thấp. Mauro Moroni, người sáng lập Elettrica Wave, nói với DW: “Quá trình chuyển đổi diễn ra chậm chạp đặc biệt ở nhiều nước so với các quốc gia khác như Hà Lan, nơi văn hóa môi trường phát triển hơn, đồng thời cũng chính sách khuyến khích bảo vệ môi trường và thuế”.

Công ty mới của ông Moroni trang bị thêm cho tàu thuyền và du thuyền với hệ thống điện hoặc hybrid. Cho đến nay, ông đã có khoảng 100 khách hàng. Ông tin rằng Liên minh châu Âu (EU) nên áp đặt các giới hạn phát thải chất ô nhiễm đồng thời đưa ra các khuyến khích để chuyển đổi và mua tàu thuyền mới thân thiện với môi trường.

Đánh thuế carbon người giàu

Thông qua các lựa chọn du lịch và di chuyển, giới tinh hoa siêu giàu có thể tiêu hao phần lớn ngân sách carbon toàn cầu mà các chuyên gia ước tính là cần thiết để hạn chế sự nóng lên toàn cầu.

Chuyên gia du lịch bền vững Gössling cho biết số lượng triệu phú sẽ tăng từ 51,8 triệu người vào năm 2020 lên 318,2 triệu người vào năm 2050. Nhóm này dự kiến sẽ thải ra hơn 14 gigatons (14.000.000.000 tấn) CO2 mỗi năm vào giữa thế kỷ này.

Ngoài ra, những người giàu có có thể tác động đến các cuộc tranh luận công khai, tiếp tục đầu tư sinh lời cao với dấu ấn môi trường cao và bảo vệ lối sống của họ.

"Các nhà tài phiệt và những người rất giàu kiểm soát truyền thông và vướng vào chính trị, củng cố ý tưởng rằng họ có thể hạn chế dấu chân của mình. Họ nói rằng họ sẽ không phát phí thải carbon trong tương lai, nhưng điều này rất khó xảy ra", ông Gössling nói.

Ông nhấn mạnh rằng có thể có một chu kỳ ủng hộ tích cực của công chúng nếu các chính trị gia đánh thuế tác động môi trường của người giàu. Các biện pháp mới sẽ làm tăng cam kết của phần còn lại của dân số, sau đó sẽ có động cơ để chia sẻ.

Trong thời điểm lạm phát cao, các khoản thuế bổ sung đối với toàn bộ dân chúng có thể sẽ ảnh hưởng đến sự ổn định chính trị, củng cố thêm tầm quan trọng của việc đánh thuế người siêu giàu.

Kế hoạch đánh thuế sẽ tiến hành ra sao?

Một số chuyên gia đã đề xuất một kế hoạch đánh thuế các cá nhân theo mức tiêu thụ carbon của họ, trong đó trả doanh thu cho tất cả các cá nhân trong một khu vực địa lý xác định.

"Nếu áp mức thuế carbon ở mức 115 bảng Anh (~135 USD, 131 EUR) cho mỗi tấn carbon và được đánh từ những năm 1998-2018 đối với 1% các nhà phát thải hàng đầu, với lượng khí thải cao hơn mức trung bình của Vương quốc Anh - thì điều đó sẽ tăng 126 tỷ bảng Anh. Đây là số tiền đủ để tăng gấp ba lần công suất quang điện năng lượng mặt trời hiện tại và đầu tư vào gần gấp năm lần công suất gió ngoài khơi hiện tại ở Anh ", Jack Kellam, biên tập viên chính tại Autonomy, nói với DW.

Tại châu Âu, một số tiểu bang của Mỹ và Trung Quốc đã đưa chương trình phát thải giới hạn và thương mại, cấp một số lượng giấy phép ô nhiễm cố định cho các công ty, sau đó họ có thể giao dịch chúng như một chức năng của mô hình sản xuất của họ. Các chương trình này thường chỉ bao gồm một số ngành công nghiệp sử dụng nhiều carbon.

Cụ thể, giá giấy phép carbon của EU đã tăng trong 10 năm qua từ khoảng 6 EUR lên hơn 70 EUR cho mỗi tấn carbon dioxide, bất chấp sự sụt giảm gần đây do tình hình bất ổn địa chính trị và kinh tế đang diễn ra.

Tuy nhiên, nhà kinh tế học khí hậu Gernot Wagner từ Trường Kinh doanh Columbia nói rằng việc thêm thuế carbon rõ ràng vào thời điểm mà giá năng lượng hóa thạch "ở mức gần như lịch sử có vẻ là quá mức cần thiết".

Phát biểu về cách giảm lượng khí thải từ hàng không, ông Gernot Wagner lập luận về các biện pháp can thiệp có mục tiêu hơn, như thu thuế CO2 đối với những người đi máy bay thường xuyên. Mọi người đều được đi một chuyến khứ hồi một năm "miễn phí"- với toàn bộ chi phí CO2 do xã hội phải gánh chịu - trong khi những người đi khách thường xuyên cần phải trả một mức giá tương đương với việc trả 600 USD hoặc hơn cho mỗi tấn CO2.

Các chuyên gia đồng ý rằng bất chấp tầm quan trọng của chúng, những cuộc thảo luận về các kế hoạch thử nghiệm để đánh thuế người siêu giàu trên toàn quốc và trên toàn cầu là không đáng kể trong hội nghị khí hậu COP27 đang diễn ra ở Ai Cập.

Lê Na (Theo DW)