Hội An là một đô thị cổ xinh đẹp có bề dày lịch sử hàng trăm năm tuổi với những quần thể di tích kiến trúc đa dạng, được ví như “bảo tàng sống” về lịch sử, kiến trúc và văn hóa bản địa độc đáo, được bảo tồn gần như nguyên vẹn đến ngày nay. Đó là lý do Hội An là một trong những điểm du lịch hấp dẫn tại Việt Nam, được nhiều du khách coi là điểm dừng chân hấp dẫn “nhất định phải đến”.

Ngày 4/12/1999, Tổ chức UNESCO vinh danh Hội An vào danh mục Di sản Văn hóa thế giới với đánh giá: “Hội An là biểu hiện vật thể nổi bật của sự kết hợp các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương cảng quốc tế; là một điển hình tiêu biểu về một cảng thị châu Á truyền thống được bảo tồn tốt. Nét độc đáo của đô thị lịch sử, văn hóa Hội An hay đô thị sinh thái Hội An chính là phải hiểu theo góc độ sinh thái - nhân văn”.

Chia sẻ với báo chí, ông Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam cho biết: "Người bạn đường du lịch văn hóa Hội An là một ấn phẩm rất đặc biệt, vừa là một cuốn cẩm nang du lịch, vừa là một cuốn sách về văn hóa đáng đọc, mang đến nhiều thông tin thú vị, hấp dẫn và thực sự hữu ích về một điểm du lịch hấp dẫn hàng đầu Việt Nam.

Muốn phát triển du lịch bền vững thì việc kết hợp giữa du lịch và văn hóa là rất cần thiết, đặc biệt du lịch cần mang tính văn hóa và nhân văn sâu sắc. Cuốn sách "Người bạn đường du lịch văn hóa Hội An" cùng với cuốn sách vừa được ra mắt trước đó là "Sa Pa giữa trời mây trắng" là một trong những sản phẩm kết tinh được cả những giá trị, ý nghĩa văn hóa, lịch sử, du lịch…, đó là điều rất cần thiết và trân quý". 

Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam mong rằng, trong thời gian tới, những cuốn sách giới thiệu về du lịch, về điểm đến văn hóa sẽ tiếp tục được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật quan tâm, xuất bản, giới thiệu đến với bạn đọc. Đặc biệt, có lẽ chúng ta cũng phải nghĩ đến việc dịch các cuốn sách trên và xuất bản với một số thứ tiếng phổ thông trên thế giới để bạn đọc quốc tế có thể quan tâm, tìm hiểu và có thể tìm đọc trên sách giấy truyền thống hoặc sách điện tử.

"Những cuốn sách giàu tính văn hóa, trải nghiệm như thế này hy vọng sẽ tiếp tục được ra mắt bạn đọc, sẽ góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, để du khách trong nước và quốc tế sẽ được trải nghiệm một Việt Nam - vẻ đẹp bất tận", ông Nguyễn Trùng Khánh nhấn mạnh. 

Trải qua hàng trăm năm với những thăng trầm, biến động của lịch sử, kinh tế, xã hội, thời cuộc đã góp phần tạo nên sự đa dạng về văn hóa, kiến trúc, ẩm thực, sự đa sắc trong phong tục tập quán, văn hóa dân gian, lễ hội truyền thống... của Hội An, để từ một thương cảng từng bị quên lãng, thì nay Hội An đã trở thành một điểm sáng trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Qua cuốn sách, bức tranh về một Hội An bình yên, thân thuộc nhưng cũng thật ấm áp, mến khách được hiện lên, như muốn níu chân du khách ở lại lâu hơn, và rồi khi “Từ Hội An trở về, cuốn sách chính là những hồi ức để hình ảnh thành phố di sản này vẫn lắng đọng đầy hoài niệm trong bạn. Rất có thể, bạn sẽ thấy nuối tiếc vì đã không lưu lại phố Hội lâu hơn, và biết đâu một ngày nào đó, bạn sẽ trở lại Hội An một lần nữa. Lúc đó, xin đừng quên bạn đã có sẵn trong tay một Người bạn đường du lịch văn hóa Hội An”, đúng như lời nhắn nhủ của các tác giả tới bạn đọc trong cuốn sách.

Ngắm nhìn, dạo chơi phố cổ Hội An lên đèn lúc chiều muộn, khi ánh mặt trời dần tắt hẳn cũng đem đến một trải nghiệm thật khác lạ và thích thú. Khi đó, “hàng trăm chiếc đèn lồng bọc lụa màu treo rải rác khắp nơi tỏa ra các vùng sáng nhỏ để du khách tự tin bước đi trên đường… Đâu đó phía xa là ánh sáng mờ mờ hắt ra từ các ngôi nhà đã khép cửa, từ các ngõ nhỏ đã vắng người qua lại”. Và nếu có dịp tới phố cổ Hội An vào thời điểm này, thì du khách có lẽ cũng nên một lần nghe theo lời khuyên của các tác giả: “không gì thú vị hơn là ngồi trong một căn nhà gỗ nhỏ, thưởng thức các đặc sản của địa phương, vừa ăn vừa trò chuyện với gia đình chủ quán về một thời xa xưa nửa nhớ nửa quên, hoặc leo qua các thang gỗ hẹp lên trên lầu thưởng trà và nhìn ngắm con đường nhỏ đầy du khách tản bộ phía dưới, những ô cửa sổ hẹp le lói ánh đèn, những dãy mái ngói âm u tối”.

Không chỉ người Nhật, người Hoa đã có ảnh hưởng sâu đậm lên đời sống văn hóa Hội An trong quá trình buôn bán, sinh sống và định cư ở vùng đất này. Điều đặc biệt là, cuối cùng họ đã hoàn toàn gia nhập cộng đồng dân cư địa phương. Họ tậu đất, lập ra xã Minh Hương, mở phố xá, xây dựng chùa, miếu, hội quán và cho đến ngày nay nhiều di tích trong số đó vẫn còn tồn tại, trở thành một trong những nét văn hóa đặc trưng của Hội An.

Bên cạnh phố cổ Hội An nhộn nhịp, các tác giả cũng đưa người đọc khám phá Cù Lao Chàm, cụm đảo sở hữu vẻ đẹp hoang sơ, yên bình nằm cách Hội An 16km về hướng đông - đông bắc. Đến đây, du khách được tìm hiểu hệ sinh thái, có thêm những hiểu biết về chim yến, loài chim quý chọn nơi đây là nơi tụ cư, về giá trị dinh dưỡng của yến sào và nghề khai thác yến sào ở làng Thanh Châu, hay tìm hiểu về nền văn hóa Chămpa đã từng phát triển rực rỡ suốt nhiều thế kỷ trên dải đất miền Trung đầy nắng gió này…

Trong số 9 bài viết, các tác giả dành những trang viết đầu tiên cho Phố cổ Hội An, điểm lõi của Hội An, để người đọc biết được ở đó có những gì để cả thế giới phải tìm đến, để UNESCO phải dày công nghiên cứu, xét duyệt và đưa vào danh mục Di sản văn hóa thế giới. Người đọc sẽ được dạo bước trên những con phố cổ, trải nghiệm cảm giác thư thái lạ lùng, và để rồi cảm thấy “như thể đang đi lạc vào một câu chuyện cổ tích giản dị, ngược dòng thời gian hàng vài trăm năm trước đây”, như được “trở về” thương cảng Hoài Phố sầm uất năm xưa.

Những ngôi nhà cổ lợp ngói âm dương phủ đầy rêu phong, với các hàng cột gỗ và các xà, kèo dọc ngang, sâu hun hút nhưng luôn mở rộng cửa và du khách hoàn toàn có thể bước vào bất cứ ngôi nhà nào cửa còn để ngỏ, thân tình bắt chuyện với một cụ già hay một người chủ quán.