Trong khi chuỗi cung ứng và kênh phân phối cho các sản phẩm mới và có biên lợi nhuận cao được quản lý chặt chẽ, thì chuỗi cung ứng các thiết bị điện tử cũ từ châu Á lại không như vậy. Tình trạng làm giả, tồn kho dư thừa và các hợp đồng sản xuất phức tạp có thể khiến sản phẩm cực kỳ khó được xác định nguồn gốc. 

Sau vụ nổ thiết bị điện tử khiến 37 người thiệt mạng và khoảng 3.000 người bị thương ở Lebanon, phản ứng từ các công ty chịu trách nhiệm chính đã cho thấy những khó khăn trong việc xác định cách thức và thời điểm các thiết bị được sử dụng làm vũ khí. Công ty Gold Apollo có trụ sở tại Đài Loan đổ lỗi cho một đơn vị được cấp phép sản xuất máy nhắn tin tại châu Âu, làm dấy lên cuộc điều tra ở Hungary, Bulgaria, Na Uy và Romania về nguồn gốc của thiết bị chết người này.

Khó xác định được nguồn gốc

Nhà sản xuất thiết bị thu/phát vô tuyến Icom của Nhật Bản ban đầu nói rằng họ không thể biết liệu bộ đàm mang logo công ty có phải hàng thật hay không, trong một thị trường tràn ngập hàng giả. Họ nhấn mạnh rằng rất khó có khả năng các sản phẩm phát nổ là của họ.

Icom trích dẫn lời Bộ trưởng Viễn thông Lebanon Johnny Corm cho biết các thiết bị này không được nhập khẩu thông qua nhà phân phối, trong khi các sản phẩm giả cùng số hiệu đang được nhập khẩu từ các quốc gia khác.

Nhà sản xuất Nhật Bản cho biết cần phải kiểm tra thực tế các thiết bị phát nổ để kết luận chúng không phải là sản phẩm của Icom. Hơn nữa, xét theo nhiều thông tin đã được tiết lộ, khả năng chúng là sản phẩm của Icom là "cực kỳ thấp".

"Nếu chuỗi cung ứng bị xâm phạm để đưa chất nổ vào bên trong... thì đó là kỹ thuật đáng kinh ngạc. Tuy nhiên trên thực tế, việc xâm phạm chuỗi cung ứng cũng không khó đến vậy, thậm chí nó còn là phần dễ nhất", chuyên gia công nghệ David Fincher tại Trung Quốc cho biết.

Ông cho biết hàng giả rất phổ biến, đặc biệt là ở các trung tâm sản xuất lớn như Trung Quốc, nơi các linh kiện giả có thể dễ dàng được sản xuất, đồng thời nói thêm rằng việc chuyển từ linh kiện giả sang xâm phạm chuỗi cung ứng là điều dễ dàng.

"Là một chuyên gia công nghệ, tôi có thể khẳng định việc cho một ít thuốc nổ vào bộ đàm không phải là điều khó khăn", ông nói.

Theo một nguồn tin an ninh, Hezbollah đã mua các thiết bị này cách đây khoảng 5 tháng và nghĩ rằng họ đang mua máy nhắn tin từ Gold Apollo. Nguồn tin cho biết, các thiết bị này được mua cùng thời điểm với máy nhắn tin, có logo Icom và cụm từ "Made in Japan".

Cả hai công ty đều phủ nhận việc bất kỳ thành phần gây chết người nào được sản xuất tại các nhà máy của mình. Giới chức  Đài Loan cũng cho biết các linh kiện được sử dụng trong máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon không được sản xuất tại Đài Loan.

Theo một lá thư gửi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc của phái đoàn Lebanon tại Liên hợp quốc, một cuộc điều tra sơ bộ do chính quyền Lebanon tiến hành về các thiết bị này đã phát hiện ra rằng chất nổ đã được cấy trước khi chúng được đưa vào nước này. Tuy nhiên, không rõ máy nhắn tin và bộ đàm được cài chất nổ như thế nào hoặc kích nổ từ xa như thế nào.

Vấn nạn hàng giả

Joe Simone, đối tác của công ty sở hữu trí tuệ Trung Quốc East IP, cho biết các thương hiệu nhỏ hơn có xu hướng đầu tư ít hơn vào việc kiểm soát hàng giả, do chi phí có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ.

Đối với Icom, công ty đã ngừng sản xuất mẫu máy IC-V82 nói trên cách đây một thập kỷ, vào thời điểm công ty bắt đầu giới thiệu tem 3D như một biện pháp bảo vệ chống hàng giả. Công ty từ lâu đã cảnh báo về hàng giả, đặc biệt là các mẫu cũ.

Trên thực tế, theo báo cáo mới nhất của Văn phòng Sáng chế Nhật Bản, hơn 7% công ty tại Nhật Bản báo cáo tổn thất kinh doanh do hàng giả vào năm 2020. Icom khuyến cáo khách hàng chỉ sử dụng mạng lưới nhà phân phối chính thức để đảm bảo mua sản phẩm chính hãng.

Nhưng tại Trung Quốc, có hàng chục cửa hàng bán máy bộ đàm mang logo Icom trên các nền tảng thương mại điện tử như Alibaba, Taobao, JD và Pinduoduo, trong một số trường hợp có cả mẫu IC-V82.

Trong số ba nhà cung cấp sản phẩm Icom có ​​trụ sở tại Trung Quốc trên Alibaba, không có nhà cung cấp nào được liệt kê là nhà cung cấp chính thức trên trang web của Icom. Guangzhou Minxing Communications Equipment Co và Chengdu Bingxin Technology Co Ltd đều cho biết họ bán sản phẩm chính hãng, trong khi Quanzhou Yitian Trading Co thừa nhận bán "hàng nhái do Trung Quốc sản xuất" ngoài các sản phẩm chính hãng.

Diganta Das tại Đại học Maryland, người nghiên cứu về thiết bị điện tử giả, cho biết: "Sự phổ biến rộng rãi của các thiết bị sản xuất giá rẻ, đã qua sử dụng có nghĩa là những kẻ làm hàng giả ngày càng có thể sản xuất nhiều các linh kiện đơn lẻ hơn và thậm chí là sản xuất ra các sản phẩm hoàn chỉnh. Tôi không gọi đó là làm giả nữa, nó giống như sản xuất bất hợp pháp vậy".

Ngọc Ánh (theo Reuters)