Giá vé xe buýt đã có từ 10 năm trước

Mới đây, Sở GTVT Hà Nội đã đề xuất phương án điều chỉnh tăng giá vé xe buýt từ ngày 1/1/2024 với mức tăng từ 1.000 đến 11.000 đồng tùy theo cự li, loại vé và đối tượng ưu tiên. 

Lý giải nguyên nhân điều chỉnh theo hướng tăng giá vé xe buýt, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội, Nguyễn Phi Thường cho rằng, từ năm 2014 đến nay, Thành phố đã không điều chỉnh nên giá vé đang rất thấp so với mặt bằng thu nhập.

Trong khi mọi chi phí đầu vào của xe buýt như nhiên liệu, nhân công, phương tiện,... đều đã tăng mạnh. Đơn giá trung bình cho mỗi cây số vận hành của xe buýt đã tăng gần 47%.

Cùng với đó, chi phí trợ giá cho xe buýt giai đoạn 2015 - 2019 trung bình 1.371 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2020 - 2022 trung bình 2.230 tỷ đồng/năm. Riêng năm 2022, Thành phố đã chi ra tới 2.991 tỷ đồng trợ giá xe buýt; dự kiến cả năm 2023 con số này sẽ đạt 2.754 tỷ đồng. Giá vé xe buýt tăng sẽ góp phần tăng nguồn thu, giảm “gánh nặng” cho ngân sách.

Khi nghe thông tin vé xe buýt sẽ tăng trong thời gian tới, bác Minh (trú tại phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân) cho rằng, việc tăng giá là phù hợp khi thu nhập bình quân của người dân tăng lên. Các chi phí đầu vào tăng thì doanh nghiệp vận tải xe buýt cũng không thể áp dụng mãi mức giá vé cũ.

“Hiện xe buýt Hà Nội đang dần được nâng cao chất lượng với xe buýt điện, xe buýt sử dụng năng lượng sạch và người dân sử dụng ngày một nhiều. Mức tăng này so với sử dụng xe cá nhân và các loại phương tiện khác là vẫn còn khá rẻ, người dân có thể chi trả được” - bác Minh nói.

Đồng tình với phương án đề xuất tăng giá vé xe buýt, anh Bá Kiên (nhân viên IT tại Hà Nội) cho biết, định hướng của Thủ đô Hà Nội là phát triển hệ thống giao thông công cộng để giảm thiểu ô nhiễm, tắc đường không phải là mục tiêu lợi nhuận. Do vậy khi tăng giá vé xe buýt, đơn vị vận hành không nên chỉ tập trung nâng cao doanh thu mà bỏ quên cải thiện chất lượng dịch vụ.

Với bạn Tú (sinh viên trường Đại học Hà Nội), xe buýt là phương tiện số 1 được lựa chọn để di chuyển. Rất nhiều học sinh, sinh viên, người lao động tại Hà Nội đã sử dụng phương tiện công cộng để di chuyển, đi học, đi làm hàng ngày.

Hơn nữa, các loại hình phương tiện công cộng khác ở Hà Nội cũng đã có như đường sắt trên cao, xe đạp công cộng giúp người dân di chuyển thuận tiện hơn trước rất nhiều. Vì vậy, sinh viên có nhiều sự lựa chọn ở xa khu vực trung tâm với chi phí đắt đỏ.

Ngoài những ý kiến đồng tình cũng còn một số băn khoăn khi Thành phố luôn khuyến khích mọi người sử dụng phương tiện giao thông công cộng, cụ thể là xe buýt nhằm hạn chế xe cá nhân, góp phần giảm ùn tắc giao thông. Nhưng nay lại đề xuất tăng giá liệu có khiến lượng khách sụt giảm...?

Tăng giá phải đi đôi với nâng cao chất lượng

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc tăng giá vé xe buýt có thể khiến một số nhóm khách hàng băn khoăn nhưng đa số sẽ chấp nhận vì không có phương tiện giao thông công cộng nào lại rẻ như đi xe buýt. Việc giữ nguyên mức giá vé xe buýt từ năm 2014 đến nay là khoảng thời gian khá dài.

Lượng hành khách đi lại nhiều bằng xe buýt nếu như trước đây là học sinh, sinh viên, người cao tuổi thì nay đã có thêm tệp khách hàng là khối dân công sở, văn phòng. Vì vậy, tăng giá xe buýt với mức nói trên không làm ảnh hưởng lớn tới hoạt động đi lại của người dân.

Lãnh đạo Sở GTVT Hà Nội cũng nhận định, việc xây dựng khung giá vé xe buýt hiện nay chưa hợp lý, tuyến dài cũng tương đương tuyến ngắn dù chi phí cao hơn. Mặt khác doanh thu và lợi nhuận xe buýt quá thấp cũng khó thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực vận tải khách công cộng.

Nhất là trong bối cảnh thời gian tới, Hà Nội đặt mục tiêu phủ xanh xe buýt, tiến tới xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch, thân thiện với môi trường. Doanh thu từ xe buýt trợ giá sau khi thực hiện phương án cơ cấu lại, và điều chỉnh giá vé có thể tăng thêm 302,3 tỷ đồng.

Quan trọng là phương án giá vé xe buýt mới được đưa ra, nếu áp dụng vào thực tế sẽ tác động không lớn đến hành khách, vẫn đảm bảo nhóm người thu nhập thấp có thể tham gia vận tải khách bằng xe buýt, giữ lợi thế cạnh tranh với các loại hình vận tải khác và đảm bảo phù hợp và công bằng cho hành khách giữa các tuyến ngắn và dài.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội Nguyễn Trọng Thông, điều mà người dân quan tâm nhiều là sự thuận lợi khi sử dụng dịch vụ. Giá vé hiện nay đang rất lạc hậu nên cần thiết điều chỉnh và phải điều chỉnh sao cho chi phí đi lại không vượt quá 10% thu nhập của người dân.

Việc tăng giá vé xe buýt không phải là để doanh nghiệp có lãi bằng tiền mặt mà hướng đến “lãi” về xây dựng hệ thống phương tiện đi lại thuận lợi, an toàn và hạn chế những ảnh hưởng tới môi trường.

Thời gian tới Thành phố cần cải thiện thời gian đi lại bằng xe buýt. Xây dựng hạ tầng cho người đi bộ, giao thông tiếp cận với các trạm, bến xe buýt cần được quan tâm hơn nữa để có thể khuyến khích người dân chuyển đổi từ phương tiện cá nhân sang sử dụng xe buýt, phương tiện giao thông công cộng nói chung.

Trao đổi với PV, một chuyên gia giao thông khẳng định để “giữ chân” và tiếp tục thu hút khách hàng sử dụng loại hình vận tải công cộng thuận tiện như xe buýt thì nhất định phải nâng cao chất lượng phục vụ.

Một số hạn chế của loại hình này trong thời gian qua như bỏ bến; bến đỗ nhếch nhác; tài xế, phụ xe có nhiều hành vi thiếu chuẩn mực,...phải được khắc phục triệt để. Đặc biệt vấn đề hạ tầng phục vụ xe buýt cần được khắc phục sớm nhất có thể.

Thế Anh