Chiều 3/4, tại hội nghị giao ban quý I/2025 giữa Thường trực Thành ủy, HĐND, UBND TP Hà Nội với các quận, huyện, thị xã, ông Trần Đình Cảnh, Giám đốc Sở Nội vụ đã báo cáo Dự thảo Phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn TP.

Chọn 5 vùng động lực, 5 trục phát triển để đảm bảo lâu dài

Dự thảo nêu rõ các nguyên tắc chung gồm 7 nội dung: đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, gắn với chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Chính quyền cơ sở mới phải gần dân, phục vụ tốt người dân, đồng thời phát huy tiềm năng, tăng tính tự chủ và trách nhiệm của địa phương. Bộ máy biên chế được bố trí hợp lý, không vượt tổng biên chế cũ và giảm dần trong 5 năm.

Các đơn vị hành chính cấp xã sắp xếp phải liền kề, hỗ trợ lẫn nhau, thúc đẩy phát triển kinh tế. Quá trình tinh gọn đảm bảo hoạt động liên tục của các cơ quan, không ảnh hưởng đến Đảng, Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, một số trường hợp không bắt buộc sắp xếp, như đơn vị biệt lập, khó kết nối giao thông hoặc có vai trò quan trọng về quốc phòng - an ninh.

Về một số nguyên tắc riêng của Thủ đô, dự thảo Phương án nêu rõ, TP sẽ chọn 5 vùng động lực, 5 trục phát triển để đảm bảo lâu dài.

Hà Nội sẽ tổ chức lại các đơn vị hành chính cơ sở trên cơ sở các nguyên tắc chung, nhưng đồng thời có tính đến yếu tố quy hoạch trong tương lai khi thực hiện quy hoạch, cần cụ thể hoá quy hoạch ngay giai đoạn hiện nay (vừa tính hiện tại, tương lai), tính đến xu thế theo quy hoạch định hướng phát triển: Hai đô thị trực thuộc Thủ đô (đô thị phía Bắc và đô thị phía Tây), định hướng phát triển vùng du lịch, vùng công nghiệp, dư địa để phát triển của từng vùng, từng địa phương...

Đồng thời, TP xác định phải đảm bảo giữ được tính đặc trưng, đặc thù, bản sắc của các địa phương, đặc biệt là những vùng văn hóa tiêu biểu; đảm bảo được chức năng của từng địa phương; đảm bảo về địa giới đơn vị hành chính cơ sở, xác định đi theo các trục đường giao thông chính, ranh giới tự nhiên; đơn vị hành chính có vị trí biệt lập với các đơn vị hành chính khác; đơn vị hành chính được sắp xếp, thành lập theo định hướng phát triển đô thị của Thủ đô: "Phát triển đô thị sông Hồng"…

Dự thảo Phương án cũng nêu các nguyên tắc xác định trung tâm hành chính. Theo đó, TP sẽ lựa chọn trung tâm hành chính của một trong số các đơn vị hành chính cấp xã hiện nay là trung tâm hành chính của đơn vị hành chính cơ sở mới.

Trung tâm hành chính của đơn vị hành chính cơ sở mới có vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, nhất là hệ thống giao thông phát triển, dễ dàng kết nối với các đơn vị hành chính khác trong TP, kết nối giữa trụ sở của đơn vị hành chính và cộng đồng dân cư trong đơn vị hành chính đó.

Trung tâm hành chính của đơn vị hành chính cơ sở mới cần có không gian phát triển trong tương lai; phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đơn vị hành chính mới, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Về tiêu chí xác định đơn vị hành chính cấp xã thực hiện sắp xếp, Dự thảo Phương án nêu 2 nội dung. Thứ nhất là thực hiện theo tiêu chí tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.

Thứ hai là cân nhắc kỹ các yếu tố đặc thù lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, liên kết tiểu vùng, vùng tỉnh, quy mô, trình độ phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự xã hội, hạ tầng giao thông và công nghệ thông tin phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội.

Đặt tên đơn vị hành chính mới gắn với địa danh lịch sử

Về dự kiến số lượng đơn vị hành chính cấp xã, Dự thảo Phương án nêu: “Theo dự kiến của Trung ương, tổng số lượng đơn vị hành chính xã, phường sau sắp xếp giảm khoảng 50% so với tổng số lượng đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp”.

Hiện nay, Hà Nội có 526 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 160 phường, 345 xã và 21 thị trấn. Nếu thực hiện theo tỷ lệ trên, Hà Nội sẽ giảm từ 526 phường, xã, thị trấn xuống còn 263 đơn vị hành chính cấp xã.

Theo Dự thảo Phương án, việc đặt tên xã, phường sau sắp xếp được đề xuất theo hai hướng. Hướng thứ nhất, theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tên mới cần ngắn gọn, dễ nhớ, mang tính hệ thống, như Thanh Xuân 1, Thanh Xuân 2, Đan Phượng 1, Đan Phượng 2… để thuận tiện số hóa dữ liệu.

Hướng thứ hai, đối với các đơn vị nội đô lịch sử hoặc có truyền thống văn hóa, cách mạng, tên sẽ dựa trên địa danh tiêu biểu, tránh trùng lặp. Ví dụ, Hoàn Kiếm giữ nguyên; Đống Đa có thể chia thành Đống Đa, Kim Liên, Văn Miếu - Quốc Tử Giám.