Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội vừa có báo cáo về kết quả thực hiện "Chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn TP Hà Nội và thí điểm các giải pháp giao thông gắn kết với môi trường”.

Trước đó, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội đã mời Tổng cục môi trường, Cục Đăng kiểm Việt Nam, Công an TP, các Sở, ngành liên quan, UBND một số quận và các chuyên gia tham dự cuộc họp tham vấn về kết quả thực hiện "Chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn TP Hà Nội và thí điểm các giải pháp giao thông gắn kết với môi trường".

Theo kết quả đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy, kiểm tra ngẫu nhiên khí thải của 5.240 xe có tuổi đời trên 5 năm chỉ ra các xe máy đã qua 5 năm sử dụng có xu hướng phát thải vượt giới hạn cho phép hiện nay (tỉ lệ xe không đạt TCVN 6438:2018 mức 1 là 54,2% và không đạt mức 2 là 60,65%).

Đồng thời, việc bảo dưỡng đã được chứng minh có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát khí thải xe máy, cụ thể tỷ lệ xe không đạt TCVN 6438:2018 mức 1 sau bảo dưỡng giảm mạnh còn 9,54%.

Trong hoảng thời gian từ 12/11/2021 đến tháng 3/2022, chỉ có 4 xe máy được người dân tự nguyện đồng ý thải bỏ và nhận hỗ trợ đổi xe máy mới theo quy định của chương trình.

Qua khảo sát trực tiếp 3.867 chủ phương tiện xe máy ở Hà Nội cho thấy, đa số người dân (86%) ủng hộ chính sách kiểm soát khí thải xe máy. Mức phí kiểm tra khí thải được đa số người dân chấp thuận trong khoảng 30.000 - 50.000 đồng/lần với tần suất 1 lần/năm. Có khoảng 29% người dân cho biết sẽ đưa xe máy cũ, thải bỏ tới các điểm thu hồi theo quy định.

Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội cho biết việc kiểm soát khí thải xe máy thông qua kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ sẽ thu được nhiều lợi ích. Về mặt kinh tế - xã hội, chính sách này sẽ không làm phát sinh chi phí cho người dân do chi phí từ việc tiết kiệm nhiên liệu có thể bù đắp cho chi phí kiểm tra và bảo dưỡng xe. Bên cạnh đó, việc triển khai chính sách này tạo thêm việc làm cho người lao động và doanh thu từ việc kiểm tra và bảo dưỡng xe máy cho đơn vị kiểm định theo quy định pháp luật.

Về mặt môi trường, chính sách này sẽ giúp giảm 35,55% tổng lượng CO, 40% tổng lượng HC phát thải. Ngoài ra, chính sách cũng giúp giảm gánh nặng ngân sách từ các dịch vụ y tế cho việc khắc phục hậu quả do tác động  của ô nhiễm không khí và từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.

Từ các vấn đề nêu trên, Sở Tài nguyên và Môi trường đã đề xuất các giải pháp kiểm soát khí thải xe máy.

Giai đoạn chuẩn bị (năm 2023) sẽ xây dựng khung pháp lý và ban hành Kế hoạch kiểm soát khí thải xe máy theo các giải pháp đề xuất; nghiên cứu phân vùng bảo vệ môi trường không khí và hạn chế xe máy; xây dựng và ban hành Tiêu chuẩn khí thải xe máy đang lưu hành và các tiêu chuẩn, quy định liên quan đến quản lý khí thải xe máy, bao gồm cả đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ kiểm định khí thải xe máy. Đồng thời thực hiện các hoạt động tuyên truyền, vận động sâu rộng trên địa bàn toàn Thành phố về kiểm soát khí thải xe máy.

Giai đoạn thí điểm (2024-2025), đối tượng sẽ là xe máy từ 5 năm sử dụng trở lên và kiểm định 1 lần/năm. Có thể nghiên cứu phương án dán tem kiểm định khí thải để phân biệt.

Phạm vi kiểm soát trên địa bàn toàn thành phố, bắt đầu áp dụng phân vùng các khu vực theo tiêu chuẩn khí thải.

Giai đoạn thực thi toàn phần (từ năm 2026), đối tượng phải kiểm định khí thải định kỳ: Có thể quy định cho xe từ 5 năm sử dụng trở lên hoặc 3 năm sử dụng trở lên.