Đây là thông tin được Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội đưa ra tại Tọa đàm "Vai trò, trách nhiệm của nghệ nhân trong bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn thành phố Hà Nội" sáng nay (27/9).

Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao TP Hà Nội Trần Thị Vân Anh, năm 2023, thành phố đã ban hành Nghị quyết số 23/2022/NQ-HĐND quy định chế độ đãi ngộ, hỗ trợ nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú; nghệ nhân và Câu lạc bộ tiêu biểu trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Cũng trong năm 2023, TP Hà Nội đã chi đãi ngộ mỗi nghệ nhân nhân dân 40 triệu đồng, mỗi nghệ nhân ưu tú 30 triệu đồng. Tổng kinh phí đã chi hơn 3,5 tỷ đồng cho 14/18 nghệ nhân nhân dân và 101/113 nghệ nhân ưu tú còn sống.

Đối với việc kiện toàn, thành lập các câu lạc bộ tiêu biểu, Sở Văn hóa - Thể thao phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã rà soát, hướng dẫn các thủ tục kiện toàn, thành lập các câu lạc bộ tiêu biểu có nghệ nhân và người tham gia thực hành, trình diễn, truyền dạy, bảo vệ, phát huy giá trị các loại hình di sản văn hóa phi vật thể.

Nhiều quận, huyện đã và đang tích cực thực hiện thủ tục này để chi trả kinh phí hỗ trợ lần đầu khi câu lạc bộ được thành lập để mua sắm trang thiết bị, đạo cụ 50 triệu đồng; hỗ trợ kinh phí hoạt động hàng năm cho các câu lạc bộ tiêu biểu hoạt động thường xuyên 20 triệu đồng mỗi năm.

Đến nay, đã có 2 câu lạc bộ được thành lập: Câu lạc bộ Trống quân xã Khánh Hà (huyện Thường Tín) và Câu lạc bộ ca trù Yên Nghĩa (quận Hà Đông). 10 câu lạc bộ đã thành lập Ban vận động và đang hoàn thiện thủ tục thành lập: Câu lạc bộ ca trù Lỗ Khê, Chanh Thôn, Câu lạc bộ múa bồng Triều Khúc, Câu lạc bộ tuồng xã Xuân Nộn…

Các hoạt động trình diễn, giới thiệu di sản cũng đã được quy định mức hỗ trợ cụ thể nghệ nhân thực hành di sản, qua đó góp phần tạo nên sức sống của di sản. Ngoài ra trong các lễ hội truyền thống, các sự kiện văn hóa của địa phương và Hà Nội; các hoạt động trên khu vực phố đi bộ, phố cổ đã thường xuyên đưa các tiết mục trình diễn của nghệ nhân đến với công chúng.

Lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết các nghệ nhân đều rất phấn khởi khi nhận được kinh phí đãi ngộ, điều đó có ý nghĩa to lớn, kịp thời động viên, khích lệ các nghệ nhân tiếp tục gìn giữ, bảo vệ, trao truyền, quảng bá, phát huy giá trị các di sản đang nắm giữ.

Tuy nhiên, ý kiến một số quận huyện cho rằng, việc TP Hà Nội chỉ hỗ trợ cho các câu lạc bộ có đủ điều kiện theo NĐ 45/NĐ-CP của Chính phủ, nên hiện nay, dù các Câu lạc bộ nghệ thuật truyền thống đã hình thành lâu đời hoặc đã có quyết định thành lập của UBND huyện phải làm lại quy trình từ đầu nên mất khá nhiều thời gian trong việc hoàn thiện các quy trình để đủ điều kiện được hỗ trợ kinh phí.

Thạc sĩ Man Khánh Quỳnh, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam nhận định, hiện nay, số lượng nghệ nhân dân gian nắm giữ di sản văn hóa phi vật thể đang ngày càng ít dần đi do tuổi cao, sức yêu, mà thế hệ trẻ lại không “mặn mà” với điều đó nên các yếu tố văn hóa dân gian truyền thống có nguy cơ cao bị mai một.

Để nâng cao vai trò của nghệ nhân trong việc bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa phi vật thể, một số ý kiến cho rằng, cần hoàn thiện chính sách đối với nghệ nhân thực hành di sản văn hóa phi vật thể; tạo điều kiện thuận lợi cho nghệ nhân dân gian có môi trường thực hành và truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể đang nắm giữ; tăng cường tổ chức các chương trình hỗ trợ và quảng bá về nghệ thuật và di sản văn hóa; vinh danh nghệ nhân vào những dịp lễ hội của làng, những sự kiện văn hoá của địa phương...

Khánh Ngọc