Thực tế những năm gần đây, khi Hải Phòng xảy ra mưa, mặc dù lưu lượng nước mưa đo được từ 50mm đến dưới 100mm, cộng với nước triều thấp thì một số điểm nóng như khu vực đường Tô Hiệu (đoạn trước trụ sở Công an P. Trại Cau), đường Đình Đông, đường Hùng Vương (từ ngã 3 chân Cầu Bính đến bến xe Thượng Lý), đường Cầu Bính (khu vực chân Cầu Bính), đường Cầu Đất, khu vực ngã 5 phụ và một số tuyến trên địa bàn quận Hải An đã bị ngập trong nước. Một số ngõ ngách ở khu vực xa chưa được cải tạo thoát nước trên khu vực các quận cũng bị ngập sâu trong nước.

Đối với các trận mưa từ 50mm đến dưới 100mm kết hợp với nước triều cường thì 5 khu vực điểm nóng nói trên của thành phố Hải Phòng bị ngập lụt sâu. Nhiều tuyến phố  bị ngập sâu như khu vực thành ủy, dải trung tâm thành phố, khu vực Lương Khánh Thiện – Cầu Đất; đường Tô Hiệu, Hồ Sen; đường Trung Lực – Nguyễn Đồn – Bến Láng – Lực Hành; đường Hùng Vương từ ngã ba chân Cầu Bính đến bến xe Thượng Lý; đường Chùa Hàng – Trần Nguyên Hãn – Đình Đông – Bốt Tròn – Chợ Hàng – Hàng Kênh và nhiều ngõ ngách ở khu vực xa chưa được cải tạo thoát nước trên khu vực các quận.

Đặc biệt, với những trận mưa trên 100mm, kết hợp cùng với triều cường, tình trạng ngập lụt sẽ diễn ra nghiêm trọng hơn ở các tuyến phố của 4 quận trung tâm thành phố này. Nước tràn tràn vào nhà dân, làm hư hại nhiều tài sản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của nhân dân thành phố. Thậm chí, ngày 26/8/2021, đã từng xảy ra tai nạn đau lòng khi hai cháu bé bị đuối nước tại Hồ Thiên Nga do nước ngập lớn, hồ không có lan can bảo vệ.

Theo nghiên cứu của cơ quan chuyên môn thì lý do Hải Phòng cứ mưa là ngập là vì biến đổi khí hậu và nước biển dâng; cao độ nền khu vực đô thị khu vực các quận trung tâm có cốt nền hiện trạng tương đối thấp. Do vậy khu vực này chịu ảnh hưởng rất lớn do triều cường. Nên đôi khi có những ngày không mưa, một số tuyến phố vẫn có nước thủy triều tràn lên mặt đường.

Diện tích các hồ điều hòa khu vực 3 quận Hồng Bàng, Ngô Quyền, Lê Chân còn hạn chế, chỉ gần 70 ha  bằng 20% diện tích hồ điều hòa theo quy hoạch diện tích thoát nước mặt, trong khi theo Quyết định số 510/QĐ-UBND ngày 08/3/2018 của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng diện tích hồ điều hòa phải xấp xỉ bằng 400 ha cho khu vực 4 quận nội thành.

Tốc độ đô thị hóa nhanh cũng là nguyên nhân khiến ngập lụt gia tăng, trong khi đó hệ thống thoát nước thành phố này chưa phát triển kịp cùng với tốc độ đô thị hóa. Với tình trạng trên, thì việc ngập lụt khi có mưa lớn gặp lúc triều cường tại Hải Phòng sẽ ngày càng gia tăng và có xu hướng ngập sâu hơn.

Bên cạnh đó, ảnh hưởng của một số dự án thi công dở dang, kéo dài hoặc quá trình thi công không đảm bảo kỹ thuật, không thực hiện việc đấu nối nên gây gập lụt. Ý thức của một bộ phần người dân còn hạn chế nên vẫn còn hiện tượng người dân xả chất thải, rác thải, vôi thầu gạch vỡ xuống các kênh, mương, cửa xả tiêu thoát nước; Thu hẹp, bịt các miệng thu tiêu thoát nước… gây ách tắc dòng chảy.

Tuy nhiên, theo chuyên gia nghiên cứu về hạ tầng đô thị Hải Phòng thì ngoài những nguyên nhân như đã nói ở trên thì nguyên nhân gây ngập lụt cục bộ của Hải Phòng là do những năm gần đây, Hải Phòng chưa đầu tư đúng mức để nâng cấp hệ thống thoát nước được xây dựng qua nhiều thời kỳ, thiếu đồng bộ, chưa bắt kịp tốc độ đô thị hoá đang diễn ra nhanh chóng. Hiện tại, hệ thống thoát nước này chỉ đáp ứng được lưu lượng mưa từ 50-70mm.

Từ thực trạng trên, thành phố Hải Phòng đã và đang đầu tư những dự án trong lĩnh vực thoát nước nhằm cải thiện khả năng tiêu thoát nước và góp phần chỉnh trang đô thị. Tuy nhiên để giảm đến mức tối đa hiện tượng ngập lụt, cũng như để đối phó với việc biến đổi khí hậu, Hải Phòng cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.

Trong đó, cần chú trọng triển khai thực hiện theo đúng quy hoạch thoát nước đã được Ủy ban nhân dân thành phố này phê duyệt tại Quyết định số 626/QĐ-UBND ngày 27/3/2018 về việc quy hoạch thoát nước thành phố Hải Phòng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, Hải Phòng cần xây dựng thêm 33 nhà máy xử lý nước thải tập trung, bổ sung thêm 447,84 km đường cống và 174 trạm bơm nước thải.

Triển khai thực hiện theo đúng quy hoạch thoát nước mặt đã được Ủy ban nhân dân thành phố phê duyệt tại Quyết định số 510/QĐ-UBND ngày 8/3/2018 về thoát nước mặt trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2025, tầm nhìn đến 2050. Theo đó, Hải Phòng cần bổ sung 33 trạm bơm nước mưa (công suất từ 3m3/s đến 22 m3/s).

Đặc biệt theo Quyết định số 1448/QĐ-TTg ngày 16/9/2009 của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch chung xây dựng thành phố Hải Phòng đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050: Hải Phòng cần bắt tay làm ngay việc nâng cấp, cải tạo các hồ điều hòa hiện có, xây dựng mới 12 hồ điều hòa thoát nước mưa với tổng diện tích 709,5 ha tại các khu vực phát triển mở rộng đô thị và khu vực trũng thấp, tụ thủy tự nhiên của thành phố.

Cần có hệ thống cống thu gom nước thải riêng và đưa về trạm xử lý nước thải của từng khu vực. Thay thế dần các tuyến cống trục chính bằng các tuyến cống tiết diện lớn từ D1500 đến D2000 và đặt các trạm bơm cưỡng bức cho các khu vực trũng, tiêu thoát nước chậm.

Để thực hiện đồng bộ được các giải pháp trên, người dân Hải Phòng đang rất trông chờ vào sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng trong thời gian tới.

Mỹ Hạnh