Theo Cục Hải quan TP HCM, các lô hàng giả, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) bị phát hiện trong thời gian qua chủ yếu có xuất xứ từ Trung Quốc.

Đơn cử như vào cuối năm 2022, Cục Hải quan TP HCM phát hiện một trường hợp nhập khẩu 14.400 bộ khóa móc xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu Zsolex-R, xuất xứ Trung Quốc, trị giá 79,6 triệu đồng. Vụ việc đã được chuyển cho UBND TP HCM xử phạt theo thẩm quyền, với hình thức phạt tiền 120 triệu đồng, buộc tiêu hủy hàng hóa vi phạm sau khi loại bỏ yếu tố vi phạm.

Ngoài ra, Cục Hải quan TP HCM còn phát hiện lô hàng nhập khẩu là vòng bi công nghiệp giả mạo nhãn hiệu NACHI, FBJ, ZWZ, SKF, ASAHI, xuất xứ Trung Quốc, trị giá trên 136 triệu đồng. Chủ lô hàng đã bị xử phạt hành chính 246 triệu đồng và bị buộc phải tiêu hủy hàng hóa vi phạm sau khi loại bỏ yếu tố vi phạm.

Chi cục Hải quan sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất - Cục Hải quan TP HCM cũng đã phát hiện một trường hợp nhập khẩu 60 bộ nhớ RAM giả nhãn hiệu Samsung, xuất xứ Trung Quốc, trị giá trên 322 triệu đồng. Trường hợp này doanh nghiệp vi phạm đã bị xử phạt với hình thức phạt tiền 500 triệu đồng, đồng thời áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: buộc tái xuất hàng hóa vi phạm sau khi loại bỏ yếu tố vi phạm.

Bên cạnh đó, Cục Hải quan TP HCM cũng xử lý nhiều trường hợp vi phạm xâm phạm quyền SHTT đối hàng hóa nhập khẩu theo loại hình hàng quá cảnh.

Cụ thể vào tháng 1/2023, UBND TP HCM đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính một doanh nghiệp số tiền 300 triệu đồng, đồng thời buộc tiêu hủy hàng hóa giả mạo nhãn hiệu. Vụ việc này được phát hiện sau khi Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 kiểm tra một lô hàng quá cảnh. Qua kiểm đếm đã ghi nhận 14.100 đôi dép giả nhãn hiệu Chanel và Dior; 3.660 áo giả nhãn hiệu Louis Vuitton, Versace, Dior, trị giá gần 250 triệu đồng.

Theo lãnh đạo Cục Hải quan TP HCM, từ các vụ việc được phát hiện cho thấy các loại hàng giả được sản xuất vô cùng tinh vi. Các đối tượng làm hàng giả hiện nay dùng công nghệ, thủ đoạn khó lường để trốn tránh việc kiểm tra của cơ quan chức năng cũng như đánh lừa người tiêu dùng… Do đó, vai trò của cơ quan Hải quan vô cùng quan trọng trong công tác kiểm soát chống hàng giả, hàng hóa xâm phạm quyền SHTT qua biên giới.

Tuy nhiên, vấn đề kỹ năng cũng như phương tiện kỹ thuật hỗ trợ nhận diện hàng hóa còn hạn chế, thiếu thực tiễn là một thách thức không nhỏ đối với cán bộ công chức Hải quan thực thi nhiệm vụ. Trên cơ sở đó, việc được trang bị những kỹ năng cần thiết để phân biệt hàng thật, hàng giả cũng như tạo điều kiện để tiếp cận các mẫu hàng hóa thật là điều hết sức cần thiết.

Để có được điều này rất cần sự chung tay phối hợp của các chủ thể. Tính đến ngày 12/10/2023, đã có 348 nhãn hiệu nằm trong thời hạn kiểm tra và giám sát hải quan đối với hàng hóa có liên quan đến quyền SHTT.

Để nâng cao hiệu quả trong công tác kiểm tra và xử lý hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT, Luật SHTT đã bổ sung thẩm quyền chủ động tạm dừng làm thủ tục hải quan cho cơ quan Hải quan. Bên cạnh đó, việc thực hiện hiệu quả quy định về xử phạt đối với hành vi vi phạm cũng tạo sức răn đe đối với đối tượng vi phạm.