Thật không sai khi nói rằng, khu phố cổ dường như cũng là một điểm nhấn nổi bật, là điểm vui chơi “sầm uất” giữa một vùng núi cao đá vôi đầy tĩnh lặng. Ban đầu, khu phố cổ chỉ là nơi sinh sống của đôi ba gia đình người Mông, Tày và Hoa. Về sau này, khu phố trở nên đông và nhộn nhịp hơn khi các gia đình người Kinh, Dao, Nùng ở nơi khác đổ về đây sinh sống và lập nghiệp. Phố cổ cũng chỉ vỏn vẹn gần 40 ngôi nhà được xếp ngăn nắp với nhau, và điều đặc biệt hơn nữa là chúng đều có tuổi đời lên đến hàng trăm năm. Đó cũng là lý do mà khi đến đây, du khách sẽ cảm nhận được một vẻ đẹp cổ kính.

Là du khách đến từ Hà Nội, anh Trần Thế Huỳnh chia sẻ: "Tôi đã đi Hà Giang nhiều lần nhưng điều đặc biệt là không lần nào tôi bỏ qua Phố cổ Đồng Văn, dù trời mưa hay khí hậu không tốt thì kiểu gì tôi cũng phải ghé qua phố cổ, thường thì tôi dạo một vòng quanh phố cổ xem mỗi lần lên có điều gì đổi khác, xong tôi sẽ đợi đến tối để được cùng hòa nhịp với các trò chơi của người dân nơi đây, những trò như đốt lửa trại, nhảy sạp. Được hòa mình vào cùng những trò chơi dân gian độc đáo của dân tộc nơi đây, tôi cảm thấy mình như được trở về tuổi thơ, rất vui và thú vị".

Kiến trúc phố cổ Đồng Văn có những nét khá tương đồng nhau: Cột gỗ, có 2 tầng (tầng gác và tầng trệt), tường trình đất, một số thì xây bằng gạch dày 0,5m, các vì kèo, cột gỗ được làm bằng gỗ nghiến được trạm trổ cầu kỳ. Qua bao thăng trầm biến cố của lịch sử, đến nay những nét gỗ vẫn còn nguyên vẹn với thời gian. Khu phố được hình thành từ đầu thế kỉ 20 mang đậm dấu ấn lối kiến trúc của người Hoa như mái ngói âm dương hay những chiếc đèn lồng đỏ tượng trưng cho sự may mắn, hạnh phúc.

Dường như khu phố cổ Đồng Văn thay đổi sắc thái theo ngày. Lúc sáng sớm tinh mơ mang màu vàng ruộm của nắng, không gian lúc này cũng trầm lắng, yên bình vô cùng. Đến xế chiều, khu phố lại khoác lên mình vẻ đẹp dịu dàng và lãng mạn vô cùng. Khi trời chập choạng tối, những chiếc đèn lồng được thắp lên khiến cả khu phố trở nên lung linh đầy ảo diệu.

Du khách đến khu phố cổ Đồng Văn thì hãy một lần ghé đến quán cà phê Phố Cổ. Quán là một ngôi nhà cổ có từ cách đây vài trăm năm. Trước đây chủ quán là một người họ Lương người dân tộc Tày. Trải qua biết bao thời gian, quán này vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính xa xưa vô cùng ấn tượng.

Được ví như một điểm sáng “gợi mời” quán Cà phê Phố Cổ đã níu chân đa số khách du lịch tới đây. Quy mô quán khá lớn, mặt tiền rộng và có sân trong. Điều khiến cho du khách thích thú khi tới đây là không gian rất đỗi hoài cổ gợi cho du khách về những kí ức xa xưa. Tầng 1 là những bộ bàn ghế bằng tre đặt quanh các góc nhà, tầng 2 khu cà phê bệt, hướng nhìn thẳng ra khu phố cổ. Thứ ánh sáng chiếu rọi duy nhất ở đây phát ra từ những chiếc đèn lồng đỏ, kết hợp với màu gạch non chưa nung khiến không gian thêm phần bí ẩn.

Chị Hà My đến từ TP Hồ Chí Minh cho biết: Với chị lần trải nghiệm này có lẽ là thú vị nhất bởi khi đến Đồng Văn, phố cổ đã níu chân chị lại tới 2 ngày. Ngày thứ nhất chị nói ngắm cảnh và thưởng thức những món ăn, đồ uống ở đây chưa đã phải thêm ngày thứ 2 để chị bỏ bao nhiêu công sức từ TP Hồ Chí Minh ra đây. Theo chị, Phố cổ Đồng Văn có nét cổ kính xa xưa pha lẫn những hiện đại bây giờ, nó mang một phong cách đa sắc khiến ai đến đây cũng lưu luyến không muốn rời.

Ngay sát khu phố cổ là chợ phố cổ Đồng Văn. Chợ được người Pháp quy hoạch từ những năm 1920, thế nhưng trải qua một thế kỉ, chợ phố cổ Đồng Văn vẫn giữ nguyên vẻ đẹp của kiến trúc và cả văn hóa đến tận ngày nay và phát triển thành điểm du lịch cho du khách bốn phương và đón rất nhiều lượt du khách quốc tế. Tại khu vực này, các buổi chợ phiên đậm chất vùng cao diễn ra giúp bạn không chỉ được ngắm nhìn những người dân tộc trong những bộ váy sặc sỡ, mà sẽ mua những nông sản đặc trưng và những món đồ lưu niệm mang về làm quà.

Tại đây, bày bán những vật phẩm thủ công và nông sản do những người dân nơi đây làm ra. Chợ còn bán những mặt hàng lưu niệm đặc trưng như khăn choàng, đồ thổ cẩm, vải vóc.

Chị Nguyễn Thanh Tâm du khách từ Hà Nam chia sẻ: "Tôi lần đầu tiên được đi Hà Giang, thật thú vị khi được vào thăm phố cổ Đồng Văn. Ở đây có chợ rất phong phú và đa dạng, những sản phẩm bà con làm ra rất tinh xảo và đẹp mắt. Tôi đã mua cả chục cái khăn về để tặng bạn bè và một số thuốc dân tộc về cho người lớn tuổi trong gia đình".

Chợ phố cổ không chỉ là nơi giao thương của đồng bào các dân tộc trong vùng. Đặc biệt hơn, vào các phiên chợ, nơi đây tổ chức các lễ hội truyền thống đậm nét vùng cao. Mọi người xúng xính trong những bộ trang phục truyền thống xuống chợ chơi, kết bạn, mua sắm và trao đổi hàng hóa.

Phố cổ Đồng Văn nét đẹp văn hóa còn nguyên giá trị, đã thực sự là một điểm đến ấn tượng trong lòng mỗi du khách.

Một số hình ảnh phố cổ Đồng Văn về đêm

Bài và ảnh: Thanh Hoài