Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh khẳng định, Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là hai đô thị đặc biệt, hai đầu tàu kinh tế của cả nước, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh quốc phòng, cũng là hai đô thị có diện tích và dân số lớn nhất cả nước.

“Cùng với xu thế phát triển, giao thông công cộng ngày càng có vai trò quan trọng, nhất là đối với các đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Trong đó, hệ thống đường sắt đô thị được coi là trục “xương sống” của mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông.

Việc đầu tư sớm, vận hành hiệu quả hệ thống đường sắt đô thị sẽ nâng cao tỷ trọng vận tải hành khách công cộng, giảm phương tiện giao thông cá nhân, từ đó đem lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ùn tắc và tai nạn giao thông...”, ông Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh.

Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã và đang dành nguồn lực để đầu tư xây dựng các dự án đường sắt đô thị. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu các giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách; tìm hiểu, học tập những kinh nghiệm, phương thức mới, “đột phá” nhằm triển khai đồng bộ và sớm hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị theo Kết luận của Bộ Chính trị, đáp ứng nhu cầu và mong mỏi của người dân hai thành phố.

Để từng bước thực hiện mục tiêu đó, Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, hội thảo hướng tới 3 mục tiêu: Trao đổi, nghiên cứu, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế từ các nước có hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông công cộng phát triển, đặc biệt là hệ thống đường sắt đô thị; tổng hợp các kinh nghiệm trong nước và quốc tế để nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện thể chế về phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); quy hoạch xây dựng, chỉnh trang đô thị, đất đai, đầu tư, quản lý, vận hành và khai thác đường sắt đô thị; tiếp thu ý kiến góp ý để hoàn thiện Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh theo 5 nhóm lĩnh vực trọng yếu.

Nội dung sẽ tập trung trao đổi 5 chủ đề chính gồm: Quy hoạch, phát triển đô thị theo định hướng TOD; giải phóng mặt bằng, thu hồi đất; thu hút nguồn lực từ đất đai; tiêu chuẩn kỹ thuật - công nghệ cho đường sắt đô thị; mô hình quản lý, tổ chức thực hiện dự án đường sắt đô thị.

Tại Hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường cũng nhấn mạnh, Hà Nội có nhiều điểm tương đồng với TP Hồ Chí Minh; với 1 khối lượng công việc, thông qua hội thảo 2 thành phố sẽ cùng rút kinh nghiệm, đề xuất với trung ương các cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn liên quan.

“Để thực hiện mục tiêu tại Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị, đòi hỏi hai thành phố phải quyết tâm lãnh đạo thực hiện quyết liệt, toàn diện, mạnh mẽ và đột phá trên các lĩnh vực liên quan; cần có sự phối hợp triển khai chặt chẽ và hiệu quả trong: Quy hoạch, chỉnh trang đô thị gắn với TOD, huy động nguồn lực, công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư, kể cả khu phụ cận để triển khai TOD, về việc lựa chọn công nghệ, về mô hình tổ chức, quản lý và triển khai các dự án Metro…”, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường chia sẻ.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy đánh giá cao sáng kiến của UBND TP Hà Nội và UBND TP Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo với sự tham gia đông đảo của các nhà khoa học, các chuyên gia trong nước và quốc tế, có sự am hiểu chuyên sâu trong lĩnh vực TOD.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tin tưởng hội thảo sẽ đạt được yêu cầu, mục tiêu đề ra, góp phần cung cấp nhiều thông tin, kinh nghiệm hữu ích cho hai thành phố và các cơ quan hữu quan để thực hiện thành công hệ thống giao thông công cộng, phát triển đô thị theo định hướng TOD chất lượng cao, tổ chức không gian đô thị hợp lý, đáng sống.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy cũng khẳng định, các kiến nghị, đề xuất tại hội thảo cũng là những gợi mở hữu ích, nguồn tư liệu quan trọng cho các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các địa phương trong quá trình tiếp tục hoàn thiện thể chế, xây dựng và vận hành các cơ chế chính sách phù hợp, thúc đẩy định hình lại diện mạo của đô thị theo hướng văn minh, hiện đại.

Hội thảo khoa học về Phát triển hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh diễn ra từ ngày 17 - 19/1 tại Hà Nội gồm 4 phiên: Tổng quan phát triển đường sắt đô thị thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh theo mô hình TOD; Giải phóng mặt bằng, thu hồi đất để phát triển đường sắt đô thị và khu vực TOD; Huy động nguồn lực từ đất đai; Quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật - công nghệ và quản lý dự án đường sắt đô thị.