Theo cơ quan chức năng, nguyên nhân ban đầu dẫn đến vụ cháy tại quán karaoke số 231 Quan Hoa, quận Cầu Giấy (Hà Nội) ngày 1/8 khiến 3 chiến sĩ cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) hy sinh, bắt nguồn quá trình sửa chữa, hàn xì.

Trước đó, hàng loạt các vụ cháy nghiêm trọng khác cũng có nguyên nhân từ hàn xì kim loại. Có thể kể đến như vụ cháy trung tâm thương mại ITC TP.HCM năm 2002 khiến 60 người chết, vụ cháy quán karaoke phố Trần Thái Tông (Cầu Giấy, Hà Nội) năm 2016 khiến 13 người chết… Điểm chung của các vụ cháy này đều do sự sơ suất, tắc trách trong quá trình hàn xì.

Theo TS Đặng Xuân Trọng - Chuyên gia về kiểm định và huấn luyện an toàn vệ sinh lao động, trong quá trình sản xuất và thi công, việc hàn cắt kim loại hay còn gọi là hàn xì rất phổ biến.

Nguyên nhân dẫn đến cháy, nổ do hàn xì là từ nguồn nhiệt quá trình hàn rất lớn, khi hàn cắt không đảm bảo các khoảng cách an toàn nguồn nhiệt từ khu vực hàn tới các nguyên, vật liệu dễ bắt cháy, người thợ hàn không được đào tạo, huấn luyện an toàn, phòng chống cháy nổ.

Bên cạnh đó, người chủ sử dụng lao động cũng thiếu trách nhiệm, thiếu kiểm tra giám sát quá trình thực hiện công việc và đảm bảo các điều kiện an toàn, phòng chống cháy nổ.

Đáng chú ý, mặc dù, Bộ LĐ-TB-XH đã ban hành Quy chuẩn quốc gia về an toàn lao động đối với máy hàn điện và nghề hàn điện và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động đối với công việc hàn hơi quy định rất chặt chẽ về các yêu cầu đối với công việc hàn cắt.

Tuy nhiên, theo TS Đặng Xuân Trọng, thực tế ở các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp tư nhân, cơ sở dịch vụ nhỏ lẻ, phân tán, lao động tự do vẫn xảy ra phổ biến tình trạng vi phạm các quy định về an toàn lao động, PCCC và hầu hết người lao động chưa qua đào tạo, chưa được tập huấn về an toàn lao động.

Nguy cơ tai nạn lao động, nguy cơ cháy nổ đối với công việc hàn cắt kim loại là rất lớn. Người lao động chưa được đào tạo, gọi là “hàn tay ngang” họ chỉ thực hiện theo kinh nghiệm thực tế. Và bài học đau xót là nhiều sự cố tai nạn, sự cố cháy nổ nghiêm trọng đã xảy ra trong thời gian qua gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Một thực tế đáng buồn nữa đó là hiện nay, nhiều chủ doanh nghiệp, chủ thầu, chủ đầu tư thường không quan tâm đến các quy định hoặc khoán trọn, phó mặc việc đảm bảo an toàn lao động, PCCC cho đơn vị thi công hoặc các nhà thầu. Vì vậy hầu hết các vụ tai nạn đã xảy ra thì công nhân hay thợ hàn đều chưa đảm bảo có đủ năng lực theo Luật An toàn vệ sinh lao động và các quy chuẩn, tiêu chuẩn an toàn tương ứng.

Để đảm bảo an toàn, phòng chống cháy nổ, theo TS Đặng Xuân Trọng, trong quá trình hàn cắt kim loại phải tổ chức mặt bằng khu vực làm việc, che chắn bằng các vật liệu không cháy hoặc di chuyển các vật liệu dễ cháy ra khỏi khu vực hàn cắt, không để vảy hàn có nhiệt độ cao tiếp xúc với các vật liệu dễ cháy phải có biện pháp an toàn PCCC và phương án xử lý cháy nổ.

Hàn cắt trong những điều kiện đặc biệt như hầm kín, thùng, khoang, bể, đường ống,…; hàn trong môi trường phát sinh bụi, khí độc, khí cháy nổ phải do những người thợ hàn tay nghề cao, có kinh nghiệm thực tế và phải thực hiện đánh giá rủi ro và tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu như thông gió, chiếu sáng,…

Phải có người có mặt thường xuyên trong suốt quá trình hàn cắt và ít nhất có mặt sau 30 phút, kiểm tra thật kỹ trước trước khi kết thúc việc hàn cắt.

Chỉ sử dụng các dụng cụ hàn cắt đảm bảo an toàn như các chai chứa khí trong thời hạn kiểm định, máy hàn, kìm hàn, mỏ hàn và các phụ kiện phải đồng bộ và đạt chuẩn đồng thời phải kiểm tra trước mỗi khi sử dụng.

Thợ hàn phải là người đã được cấp chứng chỉ về công việc hàn, được huấn luyện về an toàn lao động, về nghiệp vụ PCCC, biết sử dụng thành thạo các loại phương tiện PCCC tại chỗ để có thể dập tắt được đám cháy ngay khi mới phát sinh.