Dưới ngòi bút trữ tình của nhà thơ Hàn Mặc Tử, hồ Xuân Hương, Đà Lạt đã hiện lên một cách lãng mạn, đầy yêu thương như sau:

Ai hãy lặng thinh chớ nói nhiều

Để nghe dưới nước đáy hồ reo

Để nghe tơ liễu rung trong gió

Và để nghe trời giải nghĩa yêu

Chính vẻ đẹp quá đỗi thơ mộng ấy đã làm nên hình ảnh hồ Xuân Hương gắn liền cùng sự phát triển của du lịch Đà Lạt.

Hồ Xuân Hương có diện tích hơn 26 ha, là hồ nước nhân tạo được đầu tư xây dựng và phát triển phục vụ mục đích du lịch. Hồ có hình dạng như trăng lưỡi liềm, chạy dọc qua nhiều địa danh nổi tiếng của thành phố ngàn hoa như đồi Cù, công viên Yersin, vườn hoa Đà Lạt…

Hầu hết du khách khi đặt chân đến khám phá Đà Lạt thì hồ Xuân Hương chính là điểm thu hút đầu tiên. Hồ nằm ngay bên cạnh quảng trường thành phố, hai bên bờ hồ những bãi cỏ, vườn hoa được chăm sóc tỉ mỉ, những con đường rộng thênh thang với không khí trong lành, mát mẻ. 

Có người cho rằng, tên gọi của hồ Xuân Hương xuất phát từ tên Bà Chúa thơ Nôm, nhằm tưởng niệm hồn thơ lãng mạn và những đóng góp to lớn của bà đã dành cho nền văn học nước nhà. Tuy nhiên trên thực tế, theo nhiều người Đà Lạt bản xứ, cái tên này xuất phát từ cảnh sắc của hồ vào mỗi dịp mùa xuân hằng năm. Vào thời điểm này, trăm hoa đua nở hai bên bờ, hòa quyện cùng nhau tạo nên những mùi hương say đắm, ngây ngất lòng người. Chính vì thế cái tên Xuân Hương ra đời, chính là hương sắc của mùa Xuân.

Dù mang ý nghĩa nào thì cái tên hồ Xuân Hương cũng rất phù hợp với cảnh sắc nơi đây, khiến chúng ra dễ dàng liên tưởng đến những vẻ đẹp nhẹ nhàng, bay bổng và ngào ngạt sắc xuân.

Chị Phạm Minh Hồng, du khách đến từ Thái Bình bộc bạch: “Tôi rất yêu vẻ đẹp, không khí, sự lãng mạn mà Đà Lạt mang lại. Đà Lạt đẹp và có sự thơ mộng, ngọt ngào như một người hoạ sĩ, khắc hoạ lên tất cả cảnh vật nơi đây một nét tình. Hồ Xuân Hương cũng vậy, đẹp nhẹ nhàng, bay bổng, thi vị như hương mùa xuân".

Trước đây, vị trí hồ Xuân Hương là một thung lũng mà suối Cam Ly chảy qua. Đến năm 1919, nơi đây được công sứ Cunhac, kỹ sư công chánh Labbé lên ý tưởng ngăn dòng chảy tạo thành hồ nước. Năm 1923, chính quyền đã tiến hành xây đập để ngăn cách tạo thành 2 hồ. 

Tuy nhiên vào năm 1932, một cơn bão lớn đã làm cả hai hồ bị vỡ đập, quá trình tu sửa từ năm 1934-1935 đã tạo thành một hồ nước mới lớn với đập bằng đá kiên cố. Từ đây hồ Xuân Hương chính thức ra đời với tên cũ là Grand Lac, nghĩa là hồ Lớn theo tiếng Pháp.

Với đặc trưng khí hậu vốn có nên bình minh ở Đà Lạt có nhiệt độ khá thấp, đôi khi sương mù bao phủ kín cả thành phố. Trên hồ Xuân Hương, sương giăng mắc bốn bề, những hàng cây thông im lìm trong không gian mờ ảo. Sương đọng trên từng bông hoa, lấp lánh dưới những tia nắng đầu tiên của ban mai. 

Ngồi bên bờ hồ tĩnh lặng, hít thở không khí se se lạnh, tận hưởng sự thư thái và bình yên từ trong tâm hồn chắc chắn sẽ là gợi ý tuyệt vời để bắt đầu ngày mới ở thành phố mờ sương.

Hai bên bờ hồ Xuân Hương là những con đường rộng thênh thang và rợp bóng mát. Du khách có thể lựa chọn ngồi trên những chiếc xe ngựa dạo quanh hai bên bờ hồ. Những chú ngựa thong dong mang lại những cảm thật mới lạ và góc nhìn rất khác cho du khách về vẻ đẹp của hồ Xuân Hương. 

Anh Đức Phong, du khách đến từ Sài Gòn chia sẻ: “Đến Đà Lạt, ngồi ven bên bờ hồ Xuân Hương, tận hưởng không khí trong lành, mát mẻ nơi đây, ngắm nhìn mặt hồ phẳng lặng, con người qua lại phía xa,... mang lại cho tôi cảm giác thư thái và bình yên đến thế. Tôi nghĩ bạn nên chọn khung giờ buổi chiều, khoảng 16 - 17h là lúc không khí tại đây dễ chịu, nắng đã tắt và rất đông đúc du khách”.

Các bạn trẻ, đặc biệt là những cặp đôi rất hứng thú với trải nghiệm đạp xe đạp đôi dạo quanh bờ hồ. Không khí mát mẻ, những con đường uốn quanh lãng mạn và thơ mộng chắc chắn sẽ khiến bạn thích thú. 

Bên bờ hồ Xuân Hương là những thảm cỏ xanh mướt, rộng lớn nên thường có những nhóm tổ chức picnic cùng bạn bè, người thân. Bạn cũng có thể tổ chức cắm trại qua đêm, tận hưởng không gian ban đêm lung linh nơi đây.

Đặc biệt, nếu đến Đà Lạt đúng dịp Tết cổ truyền thì góc nhìn ngắm pháo hoa tuyệt nhất chính là từ hồ Xuân Hương. 

Hồ Xuân Hương Đà Lạt luôn là một trong những điểm đến đẹp lãng mạn, nên thơ và yên bình, mang lại những trải nghiệm đáng nhớ cho du khách.