Nơi trú ẩn an toàn cho tiền và tài sản của Nga

Vào một buổi sáng trong lành cuối tháng 10, thân tàu màu xanh ngọc của Madame Gu, một trong những siêu du thuyền sang trọng nhất thế giới, toả sáng lấp lánh với những đường ray bằng nhôm dưới ánh mặt trời. Các công nhân trên bến tàu cho biết gần đây họ đã thấy nhiều người sơn, lau chùi và giữ con tàu có sân bay trực thăng và 6 phòng khách trong tình trạng như mới.

Nếu là những năm trước đây, cảnh tượng như vậy sẽ không có gì đáng chú ý. Nhiều siêu du thuyền đến và đi từ Bến du thuyền Mina Rashid của Dubai, được biết đến nhiều nhất là siêu du thuyền của Nữ hoàng Elizabeth 2, được ví như khách sạn nổi trên Đại Tây Dương thống trị bến thuyền nơi đây.

Nhưng cuộc gây hấn của Nga ở Ukraine đã biến một hoạt cảnh thường lệ thành một chiến trường ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất - đồng minh quan trọng của Hoa Kỳ đã tự coi mình là nơi trú ẩn an toàn cho tiền và tài sản của Nga ngoài tầm với của các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ.

Trường hợp của siêu du thuyền Madame Gu trị giá 156 triệu USD chính là đặc trưng cho vấn đề này. Vào tháng 6, Hoa Kỳ đã chỉ định con thuyền có liên quan đến Andrei Skoch, một ông trùm thép và nhà lập pháp Nga đang bị trừng phạt, và chiếc thuyền là tài sản bị phong tỏa.

Điều đó có nghĩa là du thuyền này không thể để cho các công ty Mỹ bảo trì, sử dụng lao động Hoa Kỳ hoặc thậm chí sử dụng đồng đô-la. Bộ Tư Hoa Kỳ pháp hiện đang thực hiện các bước để thu giữ Madame Gu, theo những nguồn tin trong cuộc.

Nhưng Hoa Kỳ không thể tịch thu tài sản ở một quốc gia có chủ quyền mà không có sự cho phép của Chính phủ. Các tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất, vốn có quan điểm thân thiện hơn với Moscow, đang chần chừ trong việc hợp tác với Hoa Kỳ để truy quét các nhà tài phiệt, các quan chức Mỹ cho biết.

Điện Kremlin cũng đang sử dụng các công ty do giới đầu sỏ kiểm soát ở Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất để mua các nguồn cung cấp cho cuộc gây hấn mà phương Tây đang cố gắng giữ ngoài tầm với của Nga, theo một quan chức phương Tây tham gia vào nỗ lực trừng phạt Nga cho biết.

Các quan chức của Các tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất không bình luận cụ thể về siêu du thuyền Gu nhưng cho biết trong một tuyên bố rằng họ coi trọng vai trò “bảo vệ sự toàn vẹn của hệ thống tài chính toàn cầu”.

Kiểm tra kỹ hơn các tài sản của Nga tại Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cho thấy rằng ngay cả trước khi xảy ra xung đột ở Ukraine, Dubai đã trở thành sân chơi của những người Nga có liên hệ với Tổng thống Vladimir V. Putin.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến, ít nhất 38 doanh nhân hoặc quan chức có quan hệ với Tổng thống Nga sở hữu những ngôi nhà ở Dubai trị giá hơn 314 triệu USD. Năm trong số những chủ sở hữu đó đang chịu lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ.

Kể từ cuộc xung đột của Nga, Dubai đã trở thành nơi trú ẩn an toàn cho du thuyền và máy bay Nga không thể di chuyển đến nơi khác. Sau khi máy bay phản lực của Nga bị cấm vào Liên minh châu Âu vào cuối tháng 2, Emirates đã trở thành điểm đến của 14% tổng số chuyến bay tư nhân rời Nga, tăng từ 3% trước cuộc gây hấn.

Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ, ông Sheldon Whitehouse, cho biết: “Thật bực bội khi bạn nhìn thấy những tài sản khổng lồ đang nằm ngoài kia nhưng có vẻ như họ không hợp tác để trừng phạt”.

Ông Whitehouse đang tài trợ cho đạo luật sử dụng số tiền thu được từ việc bán các tài sản bị tịch thu của Nga để giúp tái thiết Ukraine. Các quan chức cấp cao tại Kho bạc và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng đã phàn nàn công khai về tình hình.

Các quan chức Mỹ coi sự hiện diện của các siêu du thuyền ở những nơi như Dubai và Bodrum, Thổ Nhĩ Kỳ, là dấu hiệu của việc Nga lách lệnh trừng phạt rộng rãi hơn và tiếp tục tiếp cận thị trường tài chính.

“Theo đuổi” siêu du thuyền Madame Gu

Theo hồ sơ của tòa án Hoa Kỳ, ông Skoch, thành viên Quốc hội Nga, người có liên quan đến siêu du thuyền trị giá hàng tỷ đô-la này, đã bị Hoa Kỳ trừng phạt 2 lần, lần đầu tiên vào năm 2018 và sau đó là sau cuộc xung đột của Nga vào năm nay. Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã trích dẫn “mối quan hệ lâu dài của ông với các nhóm tội phạm có tổ chức của Nga”.

Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10 về những nỗ lực lớn hơn của Chính phủ nhằm truy tìm tài sản của các đầu sỏ chính trị, ông Andrew Adams, công tố viên liên bang lãnh đạo lực lượng đặc nhiệm KleptoCapture của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, đã từ chối thảo luận về siêu du thuyền Madame Gu. Tuy nhiên, ông nói, Hoa Kỳ đang cảnh báo các công ty rằng họ không được kinh doanh với các cá nhân và tài sản bị trừng phạt. Ông nói, Chính phủ Mỹ sẽ theo đuổi các tài sản thuộc sở hữu của giới đầu sỏ mà việc bán chúng có thể được sử dụng để hỗ trợ cuộc xung đột Ukraine.

Các quan chức Hoa Kỳ có thể sẽ sử dụng trường hợp họ đưa ra về việc tịch thu một chiếc máy bay phản lực thương gia Airbus trị giá 90 triệu USD có liên quan đến ông Skoch vào tháng 8 như một kế hoạch chi tiết để thu giữ du thuyền Madame Gu, những người quen thuộc với kế hoạch này cho biết.

Điều đó có nghĩa là các nhà điều tra sẽ nhằm mục đích chứng minh rằng chủ sở hữu của con thuyền hoặc các công ty đã cung cấp dịch vụ cho nó đã có kết nối với hệ thống tài chính của Hoa Kỳ.

Adam M. Smith, cựu quan chức giám sát các biện pháp trừng phạt tại Bộ Tài chính cho biết: “Nếu có việc sử dụng đô-la Mỹ hoặc mối quan hệ của Hoa Kỳ liên quan đến việc hỗ trợ con tàu này, các hành động thực thi quy mô lớn có thể diễn ra”.

Năm nay, Hoa Kỳ đã thực hiện 2 vụ thu giữ du thuyền nổi tiếng gắn liền với những người Nga bị trừng phạt, hợp tác với các Chính phủ khác. Siêu du thuyền Amadea trị giá 300 triệu USD đã được đưa đến Fiji vào tháng 5 và lên đường đến San Diego dưới lá cờ Mỹ. Vào tháng 4, Hoa Kỳ đã làm việc với cảnh sát Tây Ban Nha để thu giữ du thuyền Tango trị giá 90 triệu USD.

Neo đậu ở Dubai

Dựa trên chuyến thăm gần đây đến Bến du thuyền Mina Rashid của Dubai, nơi Madame Gu đang neo đậu, rõ ràng là các công ty quốc tế đang đóng một vai trò quan trọng trong việc chăm sóc siêu du thuyền này.

Công ty DP World có trụ sở tại Emirates, thông qua công ty con P&O Marinas, giám sát bến tàu nơi Madame Gu neo đậu. Nhân viên từ một công ty con khác của DP World là World Security, canh gác chốt bảo vệ nhỏ ở lối vào. Điều đó khiến DP World, thuộc sở hữu của hoàng gia Dubai, có khả năng dễ bị Mỹ trừng phạt.

Adal Mirza, phát ngôn viên của công ty, cho biết DP World “tuân thủ đầy đủ tất cả các luật hiện hành của địa phương và quốc gia, đồng thời dự định tiếp tục làm như vậy đối với du thuyền Madame Gu và các tàu khác sử dụng dịch vụ của chúng tôi”. Ông nói thêm rằng DP World vẫn chưa nhận được thông tin từ Hoa Kỳ hoặc các quốc gia khác đã trừng phạt ông Skoch, bao gồm cả Anh và Liên minh châu Âu.

Tại Bến du thuyền Mina Rashid, ngay sau khi Aggreko được The Times liên hệ, các công nhân đã tháo máy phát điện. “Xác định rằng máy phát điện đang được sử dụng để cung cấp năng lượng cho một con tàu được cho là có liên quan đến một người bị xử phạt, chúng tôi đã ngay lập tức chấm dứt việc cho thuê này và sau đó đã thu hồi máy phát điện,” công ty cho biết trong một tuyên bố.

Ông Mirza, phát ngôn viên của DP World, cho biết máy phát điện Aggreko đã được thay thế bằng máy phát điện từ một nhà cung cấp địa phương.

Cũng có một sự vắng mặt đáng chú ý trên du thuyền Madame Gu trong những tuần gần đây: một lá cờ. Không giống như những con tàu khác đang neo đậu gần đó, bao gồm cả Quantum Blue, một siêu du thuyền có liên quan đến tỷ phú Sergei Galitsky, Madame Gu dường như không có quốc tịch.

Nếu DP World phải đối mặt với hậu quả từ các cơ quan thực thi lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ, thì đây không phải là lần đầu tiên công ty trở thành tâm điểm chú ý ở Mỹ. Năm 2006, DP World đang tìm cách quản lý một số hoạt động khai thác cảng tại 6 cảng của Mỹ nhưng đã từ bỏ thỏa thuận này sau sự phản đối của lưỡng đảng tại Quốc hội.

Hồng Vân (Theo New York Times)