Không ai trong số 132 người trên máy bay được cho là đã sống sót sau thảm họa hàng không chết chóc nhất Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Một trong những hộp đen - được gọi chính xác hơn là máy ghi chuyến bay - đã được tìm thấy vào hôm thứ Tư.

Lớp vỏ của hộp đen này "bị hư hại nghiêm trọng", song bộ nhớ vẫn còn tương đối nguyên vẹn, một quan chức hàng không Trung Quốc cho biết. Và việc tiếp tục tìm kiếm hộp đen thứ hai, có thể chứa dữ liệu hoạt động chuyến bay, cũng rất quan trọng để giúp xác định nguyên nhân chính xác của vụ tai nạn.

Hộp đen là gì?

Thuật ngữ “hộp đen” được dùng để chỉ hai thiết bị ghi chuyến bay khác nhau, cả hai đều được yêu cầu trên máy bay. Một là máy ghi âm buồng lái, thu âm thanh từ các micrô xung quanh buồng lái, từ các cuộc trò chuyện giữa phi hành đoàn đến âm thanh động cơ và cảnh báo hệ thống âm thanh. Cái còn lại là bộ ghi dữ liệu chuyến bay theo dõi thông tin về hoạt động của máy bay, chẳng hạn như độ cao và tốc độ của nó. Mặc dù tên gọi hộp đen, nhưng nó có hình trụ và màu cam.

Nguồn gốc của biệt danh hộp đen là không rõ ràng, mặc dù một số người nói rằng nó xuất phát từ những thiết kế ban đầu hồi những năm 1950. Ngày nay, các thiết bị được sơn một màu cam huỳnh quang có khả năng hiển thị cao - màu tương tự được sử dụng cho nón giao thông và áo bảo hộ xây dựng. Điều này nhằm giúp các đội tìm kiếm phát hiện chúng dễ dàng hơn trong đống đổ nát, bùn, nước hoặc các điều kiện khác.

Hộp đen có thể tồn tại sau một vụ va chạm mạnh không?

Máy ghi chuyến bay được chế tạo để có độ bền cực cao, với vỏ bằng thép không gỉ hoặc titan và có thể chịu được nhiều loại va chạm khác nhau. Các thiết bị này có khả năng chống sốc, chống cháy, chống nước và được trang bị đèn hiệu định vị phát tín hiệu khi ngâm trong nước. Chúng được lắp đặt ở phía sau máy bay vì đây là khu vực ít có khả năng bị hư hại nhất trong một vụ tai nạn.

Vào năm 2018, chuyến bay JT 610 của hãng hàng không Lion Air đã gặp sự cố dữ dội ở Indonesia, đến nỗi nó đã phá hủy một phần của bộ ghi dữ liệu chuyến bay, nhưng lõi bộ nhớ quan trọng vẫn còn hoạt động.

Nhưng chúng không phải là không thể phá hủy. Mặc dù các đội tìm kiếm đã có thể khôi phục cả hai hộp đen cho Chuyến bay 77 của American Airlines, bị khủng bố chiếm đoạt và đâm vào Lầu Năm Góc trong vụ tấn công ngày 11/9, nhưng máy ghi âm buồng lái đã bị hư hỏng đến mức biến thành một khối nhựa cháy cứng và không có âm thanh nào có thể trích xuất ra được.

Điều gì xảy ra khi hộp đen được tìm thấy?

Sau khi đánh giá tình trạng của các hộp đen, các kỹ thuật viên sẽ nhanh chóng tải xuống và sao chép bất kỳ tệp âm thanh và dữ liệu nào còn sót lại.

Các nhà điều tra nghe các tệp âm thanh từ máy ghi âm buồng lái để xác định xem các phi công có nhận thức được điều gì bất thường xảy ra hay không, quyết định nào được đưa ra trước khi máy bay rơi và liệu có bất kỳ tiếng động cơ bất thường nào không. Họ cũng có thể sử dụng các công cụ như phân tích quang phổ, có thể nhận ra những âm thanh bất thường mà tai người có thể bỏ sót.

Các nhà phân tích cũng sẽ rà soát dữ liệu trong tối đa 25 giờ về hàng nghìn tham số từ hộp đen chuyến bay. Lý tưởng nhất là thông tin từ cả hai hộp đen có thể được sử dụng để ghép thành một bức tranh về những gì đã xảy ra.

Một số phát hiện có thể được công bố trong vòng vài ngày sau khi máy ghi chuyến bay được tìm thấy, nhưng việc phân tích chi tiết có thể mất nhiều thời gian hơn. Một cuộc điều tra của Lebanon về vụ rơi máy bay Ethiopian Airlines Flight ET 409 năm 2010 chỉ được công bố gần hai năm sau thảm họa.

Các thành viên của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế, bao gồm cả Trung Quốc, có nghĩa vụ gửi báo cáo sơ bộ công khai cho cơ quan toàn cầu trong vòng 30 ngày kể từ ngày xảy ra vụ tai nạn, bao gồm cả những phát hiện từ dữ liệu ghi chuyến bay nếu có.

Hoàng Hải