Trích dẫn số liệu từ Sở Tài nguyên - Môi trường và Sở Xây dựng TP HCM, ông Châu cho biết: Trong giai đoạn 2016 - 2022, TP HCM có 1.532 các dự án bất động sản. Trong đó, có 451 dự án đã hoàn thành (chiếm gần 29,4%), 703 dự án đang triển khai (khoảng 45,9%) và 357 dự án treo quá 3 năm chưa thực hiện.

Trong 357 dự án treo này, nhiều dự án được xếp vào danh mục đầu tư công. Nguyên nhân là do phụ thuộc vào việc cân đối nguồn vốn ngân sách, tài chính của chủ đầu tư nên chưa thực hiện được hoặc chỉ thực hiện một phần công tác giải phóng mặt bằng.

Theo Chủ tịch HoREA, vướng mắc chủ yếu là về phương án giá bồi thường, mặc dù hàng năm thành phố đều ban hành quyết định “hệ số điều chỉnh giá đất” cao hơn từ 4 - 35 lần giá đất trong bảng giá đất để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng.

“Các dự án treo này đã làm ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của thành phố và quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân có đất bị thu hồi”, ông Châu nói.

Bên cạnh đó, trong số 703 dự án thuộc diện đang triển khai, còn có khoảng 143 dự án bị vướng mắc pháp lý nên chưa thực hiện được hoặc chỉ thực hiện được một phần dự án hoặc phải tạm dừng dự án.

Trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo & Công luận, ông Lê Hoàng Châu cho biết: Những vướng mắc nêu trên, chỉ xét riêng trong giai đoạn 2016 - 2022. Thực tế, nếu tính cả các dự án trước năm 2015, thì còn số này nhiều hơn.

Ông Châu nói: Hiện TP HCM còn có một số dự án bất động sản, đô thị, nhà ở thương mại từ năm 2015 trở về trước bị dở dang, không thể triển khai thực hiện hoàn thành dự án chủ yếu là do vướng bồi thường giải phóng mặt bằng. Nguyên nhân chính là do chủ đầu tư dự án yếu kém năng lực, nhất là năng lực tài chính. 

Các dự án “dở dang, da beo” này đã làm “nhếch nhác” bộ mặt đô thị, không đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của khách hàng, nhà đầu tư và người dân có đất bị thu hồi, gây “bức xúc” trong xã hội cần sớm được giải quyết, nhất là tại các dự án khu đô thị, nhà ở thương mại thực hiện mô hình “chủ đầu tư chính và các chủ đầu tư dự án thành phần”. 

Theo đó, chủ đầu tư chính chịu trách nhiệm bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư thi công các công trình hạ tầng kỹ thuật như đường giao thông, thoát nước, cấp nước, cấp điện và các công trình hạ tầng xã hội của dự án; “Các chủ đầu tư dự án thành phần” có nghĩa vụ đóng góp tài chính và trực tiếp đầu tư xây dựng các công trình và được kinh doanh sản phẩm trong “dự án thành phần” của mình; “Chủ đầu tư chính” cũng đồng thời là một trong các “chủ đầu tư thành phần”.

Trên thực tế, rất ít dự án thực hiện thành công theo mô hình chủ đầu tư chính và các chủ đầu tư dự án thành phần. Bởi lẽ, phần lớn các chủ đầu tư thành phần yếu kém năng lực về tài chính dẫn đến không thực hiện được công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, bị “dở dang” trên dưới 20 năm nay.

Đơn cử như Dự án Khu dân cư Bình Trưng Đông - Cát Lái, quy mô diện tích 154 ha do Công ty Xây dựng Kinh doanh nhà Phú Nhuận làm chủ đầu tư chính với 14 chủ đầu tư thành phần đã bị dở dang 20 năm, trong đó có dự án của Công ty TNHH Đầu Tư - Xây Dựng Trường Thịnh 2,9 ha tiếp giáp với mặt tiền đường Nguyễn Duy Trinh.

Trên cơ sở đó, ông Châu đề nghị Tổ công tác của Chính phủ khẩn trương xem xét, tháo gỡ khó khăn cho một số doanh nghiệp và dự án điển hình, làm tiền lệ để giải quyết các trường hợp tương tự, tạo niềm tin cho doanh nghiệp và thị trường bất động sản, trong đó có 143 dự án tại TP HCM theo chủ trương không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự; thực hiện thu hồi triệt để tài sản Nhà nước bị thất thoát do tham nhũng, tiêu cực.

Điều này để các doanh nghiệp liên quan chịu trách nhiệm nộp nghĩa vụ tài chính bao gồm cả nghĩa vụ tài chính bổ sung vào ngân sách Nhà nước theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, để cho dự án được tiếp tục triển khai thực hiện góp phần phát triển kinh tế và tăng nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở cho thị trường.