Nhìn chung, giá thực phẩm đã tăng mạnh trên khắp châu Âu trong những tháng gần đây. Đặc biệt, trong tháng 3 đã tăng 19,6% so với một năm trước đó và trở thành động lực chính của lạm phát khi chi phí năng lượng giảm.

Bà Magdolna Gozon, 83 tuổi nhấm nháp những quả ớt xanh cay từ một quầy rau quả tại một khu chợ trong nhà rộng lớn ở Budapest để kiểm tra độ cay theo yêu cầu của người chồng.

Người phụ nữ 83 tuổi chia sẻ với khoản lương ít ỏi của mình không đủ khả năng mua đa dạng các loại nhu yếu phẩm vì Hungary đang phải đối mặt với giá lương thực tăng đột biến, đắt đỏ nhất ở Liên minh châu Âu.

“Tôi không mua trái cây. Chúng tôi nhận được khoai tây từ thành phố nên chúng tôi không phải mua, nhưng hành trở nên đắt đỏ,” Gozon, người đã ngừng mua sữa và hiếm khi mua thịt, cho biết.

Việc các loại thực phẩm tăng giá đang tác động mạnh đến người tiêu dùng ở quốc gia Trung Âu, buộc họ phải thay đổi loại và lượng thực phẩm muốn mua. Trong khi đó, các doanh nghiệp phải suy nghĩ lại về những gì họ cung cấp để bán.

Szilvia Bukta, quản lý tại một gian hàng bán thịt ở Grand Market Hall lịch sử của Budapest cho hay: “Ở đây gần như đã đạt đến mức mà xúc xích và giăm bông được coi là những mặt hàng thực phẩm xa xỉ”.

Đồng thời, bà phàn nàn rằng những tiểu thương như bà cũng phải hạn chế nhập hàng hơn vì chi phí đầu vào đắt đỏ, hơn nữa khách hàng đang phải “thắt lưng buộc bụng”.

Một số loại thực phẩm ở Hungary tăng giá gần gấp đôi trong năm qua. Các mặt hàng chủ lực như trứng, sữa, bơ và bánh mì có giá cao hơn từ 72% đến 80%, gây khó khăn cho túi tiền ở một quốc gia có mức lương ròng trung bình chỉ hơn 900 USD mỗi tháng.

Trong khi hầu hết các nền kinh tế châu Âu đang đối mặt với những khó khăn của cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Sự thiếu hiệu quả trong ngành nông nghiệp, chế biến thực phẩm của Hungary và nội tệ sụt giá đã khiến tình trạng “lạm phát cực độ” của nước này trở nên tồi tệ hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới

Nhiều nhà phân tích cho rằng hạn hán ở khắp mọi nơi, giá năng lượng tăng, chi phí của nhà cung cấp cũng tăng. Nhưng nếu sản xuất không đủ hiệu quả, thì tất nhiên các nhà sản xuất trong nước sẽ thấy rằng việc trả những chi phí này sẽ nặng nề hơn nhiều.

Để kiếm sống qua ngày, không chỉ nông dân mà cả các nhà hàng, tiệm bánh và các doanh nghiệp khác đã tăng giá cho khách hàng và thay đổi những gì họ cung cấp để tránh những nguyên liệu đắt nhất.

Tổng giám đốc Andras Kelemen cho biết Cafe Csiga, một nhà hàng và quán bar trên một quảng trường rợp bóng cây ở trung tâm Budapest, đã không bán các loại đồ ăn nhanh như hamburger và khoai tây chiên vào cuối năm ngoái do giá các nguyên liệu như thịt và dầu ăn tăng vọt.

“Nhà hàng có lẽ sẽ không thể trụ lâu vì giá nguyên vật liệu đã tăng mạnh. Có một số mặt hàng tăng khoảng 100%,” anh nói. “Các loại rau, đặc biệt là trong thời kỳ mùa đông, một số loại thịt và sản phẩm từ thịt đã tăng giá một cách khó tin”.

Gần đây, tỷ lệ lạm phát chung của Hungary lên tới 25,6%, cũng là mức cao nhất ở EU, mức trung bình đã giảm xuống 8,3% vào tháng trước. Chi phí sinh hoạt ngày càng tăng dẫn đến tiền lương tăng nhanh - chi phí gia tăng mà các doanh nghiệp đang đẩy một phần vào khách hàng.

Eszter Roboz, chủ sở hữu của Babushka Bakery ở Budapest, bộc bạch cô cũng phải tính thêm tiền cho khách hàng. Ngoài ra, cô chủ tiệm bánh cũng bắt đầu sử dụng dầu ô liu trong một số loại bánh vì giá bơ đã tăng 68% trong tháng Ba.

Cô nói: “Tất cả các nguyên liệu đều tăng giá ở một mức độ nào đó, nhưng đối với chúng tôi, có lẽ bơ, dầu ô liu và bột mì là đáng chú ý nhất”.

Theo một nghiên cứu năm 2022 của Văn phòng An toàn Chuỗi Thực phẩm Quốc gia, trong khi Hungary là nhà sản xuất chính lúa mì, ngô, hạt có dầu và thịt, khoảng 30% mặt hàng thực phẩm trong chuỗi cửa hàng tạp hóa của nước này được nhập khẩu.

Virovacz cho biết đồng forint của Hungary đã suy yếu hơn 40% so với đồng đô la Mỹ và hơn 20% so với đồng euro vào năm ngoái, khiến chi phí nhập khẩu - và do đó là giá bán - cao hơn nhiều.

“Điều này đơn giản có nghĩa là chi phí tăng thêm cho các nhà cung cấp, mà cuối cùng họ cố gắng chuyển sang người tiêu dùng,” nhà kinh tế học cho biết.

Giá thực phẩm của Hungary đã có dấu hiệu chậm lại ít ỏi, giảm ba điểm so với mức cao nhất vào tháng 12 là gần 50%.

Dẫu vậy, gần đây Hungary, Ba Lan, Slovakia và Bulgaria đã cấm nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine trong bối cảnh dư cung - động thái được cho là đang gây thiệt hại cho nông dân địa phương.

Tuy nhiên, Virovacz cho biết mọi người đang chi tiêu ít hơn khi sức mua và khoản tiết kiệm của họ giảm đi, vì vậy họ có thể sẽ không sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho bánh mì và thực phẩm khác sản xuất tại địa phương, khiến các nhà cung cấp không phải trả thêm chi phí.

Ông nói: “Chúng ta đã đạt đến điểm mà giá cả tăng cao và nguồn dự trữ hộ gia đình cạn kiệt đến mức mọi người thực sự bắt đầu thắt lưng buộc bụng và bắt đầu tiêu dùng ít hơn nhiều”.

Điệp Nguyễn (Theo AP)