Đi đường mới thay vì tư duy “lối mòn”

Ngay trong thời điểm dịch bệnh Covid-19 bùng phát, nhiều doanh nghiệp mảng may mặc nhanh chóng “nhảy” sang thị trường sản xuất khẩu trang nhằm kéo lại doanh thu, đẩy mạnh các hoạt động kinh doanh online. Nhưng cũng có không ít doanh nghiệp Startup lại lựa chọn thay đổi, bổ sung các ngành nghề, dịch vụ mới để giải quyết nhu cầu từ thị trường, cũng như tìm cơ hội kinh doanh bền vững.

ShoeX cũng là một trong nhiều Startup hiếm hoi, không thuộc lĩnh vực y tế mà đang khởi nghiệp vào ngành này. Ngay từ tháng 1/2020, khi bắt đầu có thông tin về dịch bệnh Covid-19, các lãnh đạo của ShoeX đã bắt đầu nghĩ tới câu chuyện sản xuất khẩu trang nhằm đón đầu nhu cầu của thế giới trong tương lai.

Thế nhưng, thay vì nhảy vào mảng làm khẩu trang y tế, kháng khuẩn “ăn theo” như thị trường, các lãnh đạo ShoeX lại nghiêm túc ngồi lại với nhau, để tìm hướng đi cho một dòng khẩu trang phải đạt yêu cầu: kháng khuẩn, thời trang mà lại thân thiện với môi trường. Thậm chí ngay khi dịch bệnh lan đến Việt Nam, ngoài thị trường đang “khát” khẩu trang kháng khuẩn, nhưng ShoeX vẫn không chạy theo xu hướng mà kiên trì với hướng đi của doanh nghiệp.

Khi sản phẩm mới: khẩu trang cà phê AirX ra mắt thị trường đã được khách hàng đón nhận nhiệt tình, giúp Startup này không giảm doanh thu trong mùa dịch và không phải sa thải nhân sự để tồn tại như nhiều đồng nghiệp khác tại Việt Nam.

Lê Thanh – Founder của ShoeX cho rằng, do giá trị cốt lõi của ShoeX là công nghệ vật liệu làm từ bã cà phê, nên việc linh động kết hợp với những đối tác khác để cho ra sản phẩm với chất lượng như cũ khá dễ dàng.

Nhờ quyết định sớm tham gia vào làm khẩu trang từ đầu tháng 1/2020, nên khi mảng giày sụt giảm nghiêm trọng thì sản phẩm mới AirX cũng kịp ra mắt thị trường, giúp doanh nghiệp giữ được doanh thu cũng như số lượng nhân sự như trước kia. Mặt khác, khẩu trang giờ đây được coi là một phụ kiện thời trang - với sự tiên phong của những nhà mốt hàng đầu thế giới như Gucci hay Louis Vuitton…

ShoeX đang tiếp tục nghiên cứu và phát triển thêm những dòng khẩu trang phục vụ cho đối tượng trẻ em và những người làm việc trong môi trường đặc thù như ngành y tế. Tiến tới, đưa mặt hàng khẩu trang này trở thành một cơ hội kinh doanh, chứ không phải là một phương án sống còn để cầm cự qua mùa dịch.

Không chỉ có ShoeX, nhiều Startup Việt cũng bổ sung thêm các chương trình, dịch vụ mới giải quyết nhu cầu thị trường.

Đơn cử, nền tảng chuyên cung cấp dịch vụ giúp việc theo giờ JupViec bổ sung thêm dịch vụ khử khuẩn bằng cloramin B, clorin và nano bạc.

Hay trong thời điểm bùng phát Covid-19, để tránh các tin tức giả mạo gây hoang mang cho cộng đồng, nhiều startup đã phát triển ứng dụng cung cấp các nguồn thông tin chính thống.

Trong đó, Chatbot Việt Nam phát triển chatbot Mạng lưới Y tế Trực tuyến. Chatbot này cung cấp thông tin về tình hình Covid-19 theo bốn nhóm nội dung chính gồm: số liệu tại Việt Nam, tình hình dịch bệnh trên thế giới, lời khuyên phòng bệnh của WHO và cập nhật tin tức từ báo chí chính thống về dịch. Startup Kompa cũng tạo ra website giúp theo dõi diễn biến của đại dịch này. Dữ liệu trên website cập nhật liên tục theo các nguồn tin chính thống của Tổ chức Y tế thế giới, Bộ Y tế Việt Nam, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ...

Thậm chí còn nhiều Startup Việt vẫn gọi vốn thành công hàng triệu đô giữa đại dịch Covid-19 như: Công ty Nhân sự Siêu Việt (Siêu Việt Group) đơn vị sở hữu TimViecNhanh, Vieclam24h, MyWork và ViecTotNhat đã được Affirma Capital công bố đầu tư 34 triệu USD (khoảng 790 tỷ đồng);  Go2Joy - Startup đặt phòng ngắn hạn tại Việt Nam, đã gọi vốn thành công 2,5 triệu USD từ STIC Ventures và nhiều nhà đầu tư khác; Waves - nền tảng nội dung chuyên về âm thanh do Kevin Cao và Ben Minh Le thành lập năm ngoái – công bố gọi vốn thành công 1,2 triệu USD từ đối tác Singapore, Insignia Ventures Partners và các nhà đầu tư khác bao gồm quỹ Hustle Fund và Skystar Capital…

Đừng “ngủ đông”, hãy tư duy linh hoạt

Bản chất của các Startup là tìm hướng đi mới dựa trên đổi mới sáng tạo. Nhưng khi dịch bệnh Covid-19 kéo dài hàng tháng qua đã đẩy nhiều doanh nghiệp, ý tưởng sáng tạo không có “đất” để thực hành. Cũng chính vì vậy, không ít Founder lựa chọn những kịch bản xấu nhất là sa thải người lao động, tạm ngưng một phần hoạt động sản xuất rồi tiến tới… ngủ đông chờ dịch qua.

Nhưng theo Chủ tịch Tập đoàn NextTech - Nguyễn Hòa Bình, với các Startup “ngủ đông” chỉ là biện pháp xem xét cuối cùng khi không còn cách nào khác để tồn tại. Thay vào đó, các Startup nên tìm hướng để bảo đảm, thậm chí tăng nguồn thu trong mùa dịch.

Các chuyên gia cho rằng, càng những lúc như thế này, Startup lại không được “ngủ đông” hay buông xuôi. Bởi lĩnh vực Startup là “đổi mới sáng tạo” khi doanh nghiệp đang “ngủ đông” thì khách hàng sẽ không đủ kiên nhẫn để chờ doanh nghiệp tỉnh. Rất có thể ý tưởng của Startup sẽ có doanh nghiệp khác sử dụng, thay đổi, biến tấu cho phù hợp với dịch bệnh. Nhất là khi “ngủ đông”, cả bộ máy sẽ đình trệ, ngay cả khi quay trở lại hoạt động thì rất có thể sẽ mất nhân viên, mặt bằng, khách hàng… thậm chí là thị trường.

Trưởng bộ phận Cải tiến liên tục và Chuyển đổi số (Công ty TNHH Decathlon Việt Nam) – Nguyễn Huy Phương cho rằng, tất cả doanh nghiệp khi được người chủ tạo ra đều có mục tiêu hoạt động, chứ không vì mục đích “ngủ đông”. Doanh nghiệp phải hoạt động dựa trên việc đáp ứng lại nhu cầu đang có của thị trường hoặc tự tạo ra nhu cầu mới cho thị trường. Khi kinh tế quay trở lại, rất có thể nhiều doanh nghiệp sẽ không “thức dậy” được do bị phụ thuộc vào nhu cầu của thị trường.

Theo các chuyên gia, hiện nay mặc dù là thời điểm khó khăn với các Startup, nhưng chính các Startup cũng cần làm nổi bật tiêu chí “đổi mới sáng tạo” của doanh nghiệp để vượt qua giai đoạn khủng hoảng này. Giai đoạn này cũng sẽ thiết lập một “chương trình bình thường mới” với rất nhiều sản phẩm và dịch vụ có nhãn hiệu mới, mở đường cho sự tăng trưởng và mở rộng thị trường mới. Nhất là cần linh hoạt, sẵn sàng thay đổi, cung cấp thêm các dịch vụ, các chương trình thu hút khách hàng, thậm chí là cả các công việc không liên quan gì đến công việc hiện tại miễn sao… ra được tiền. Dịch bệnh Covid-19 sẽ là “bài kiểm tra” để nhìn thấy được sự tư duy sáng tạo của các Startup, cải biến “nguy” thành “cơ” cho một tầm nhìn dài hạn và sẵn sàng bùng nổ khi nền kinh tế quay trở lại.

Minh Quân