Theo dõi báo trên:
Khắp Nôm (hát nôm) là một hình thức nghệ thuật trình diễn dân gian, hình thành ngay trong đời sống thường ngày của người Tày từ xa xưa. Khắp Nôm chính là cách hát nôm na về một câu chuyện, một hoàn cảnh được nảy sinh ngay trong những khoảnh khắc cụ thể. Là lời tự sự, giao tiếp được thể hiện bằng câu hát, khúc trao gửi tâm tình những ý nguyện của con người với con người, con người đối với thiên nhiên trời đất, với các vị thánh thần...
Đồng bào Tày ở Văn Bàn biểu diễn Khắp Nôm. Ảnh: Báo Lào Cai
Tại huyện Văn Bàn (tỉnh Lào Cai) hầu hết các địa phương mà người Tày sinh sống, đều biết Khắp Nôm. Theo tài liệu của, Sở Văn hóa và Thể thao Lào Cai, Khắp Nôm còn gọi là Khắp Tay, có nghĩa là hát của người Tày, là làn điệu hát dân ca cổ của người Tày vùng Văn Bàn.
Nội dung và hình thức hát Khắp Nôm rất đa dạng và phong phú, lời ca mượt mà thắm đượm trữ tình, ca ngợi tình yêu quê hương đất nước, bản chất chăm chỉ của người Tày…
Người Tày vùng Văn Bàn chia thành hát dân ca sinh hoạt hằng ngày và hát dân ca nghi lễ. Hát dân ca có nhiều bài như bài Khắp chúc mừng năm mới, Khắp Chấm Chiêng, Khắp mời rượu, Khắp 12 mùa hoa kể đến từng tháng trong năm… Trong khi đó, hát nghi lễ Khắp so pạu ư- Hát xin đón dâu, hát mừng nhà mới…
Đối tượng tham gia vào cuộc hát gồm có các cụ cao niên, trung niên và thanh niên. Khi hát người Tày dùng cây đàn tính và chùm chuông nhạc, sáo hoặc trống làm nhạc đệm cho bài hát thêm mượt mà.
Các thành viên Câu lạc bộ Khắp Nôm Khánh Yên Trung, huyện Văn Bàn trong buổi luyện tập. Ảnh: M.Tú
Hình thức biểu hiện và không gian sinh hoạt văn hóa chủ yếu trong Khắp Nôm có ba dạng cơ bản, đó là: Khắp đơn, khắp đôi, khắp đông người. Mỗi cách thức hát đó đều gắn với những không gian sinh hoạt văn hóa cụ thể nhưng đặc biệt là kiểu hát nhiều người có khi hát kéo dài 3 ngày 3 đêm không hát hết lời, chưa phân thắng thua vì vốn văn hóa và đặc biệt là lời khắp ứng tác tài tình ngay tại cuộc hát…
Với nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật… nên dễ hiểu Khắp Nôm trong cộng đồng người Tày luôn mang sức sống bền bỉ. Trong những năm gần đây, các cấp uỷ, chính quyền và cơ quan chức năng của huyện Văn Bàn đã có những nỗ lực mới trong công tác bảo, tồn phát huy giá trị di sản này.
Văn Bàn hiện đã thành lập 12 Câu lạc bộ Khắp Nôm tại các xã, thị trấn. Để đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá nâng cao giá trị của Khắp Nôm, huyện thường xuyên tổ chức Liên hoan Hát Nôm Tày với sự tham gia của hàng trăm diễn viên không chuyên, nghệ nhân dân gian đến từ 12 xã, thị trấn trên địa bàn huyện.
Một tiết mục biểu diễn tại Liên hoan hát Nôm Tày lần thứ 3 năm 2023. Ảnh: Cổng TTĐT Lào Cai
Tham gia Liên hoan, các diễn viên trổ tài hát đơn hoặc hát đôi các hoạt cảnh, trích đoạn các nghi lễ truyền thống của dân tộc Tày và dân vũ (bao gồm các điệu múa truyền thống của dân tộc Tày tại địa phương) với chủ đề chính là ca ngợi Đảng, Bác Hồ kính yêu, ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, ca ngợi quê hương Lào Cai, quê hương Văn Bàn đổi mới và phát triển, ca ngợi công cuộc xây dựng nông thôn mới.
Khắp Nôm cùng với lễ hội Lồng Tồng của đồng bào Tày, lễ Cầu làng của người Dao Họ đã được Bộ VHTT&DL công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia từ năm 2018.
Đồng thời, huyện Văn Bàn cũng phát huy vai trò nòng cốt của các nghệ nhân, những người am hiểu và giỏi các bài hát để bảo tồn Khắp Nôm. Các nghệ nhân còn có nhiệm vụ trao truyền cho thế hệ trẻ cách thức diễn xướng… Đồng thời Khắp Nôm được đưa vào trường học dạy cho học sinh, từ đó gìn giữ và phát huy giá trị di sản một cách bền vững trong đời sống cộng đồng.
Huyện Văn Bàn là nơi tập trung sinh sống của 11 dân tộc anh em, gồm Tày, Mông, Dao, Giáy, Phù Lá, Sán Chay, Xa Phó... Đồng bào các dân tộc thiểu số tại Văn Bàn còn gìn giữ tương đối nguyên vẹn những phong tục tập quán cùng 14 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đặc sắc như Lễ hội Lồng tồng, làn điệu dân ca Khắp Nôm của người Tày; Lễ cầu làng Áy lay của người Dao Họ; Lễ cúng rừng của người Giáy; nghi lễ Khoi Kìm của người Dao đỏ...
Dựa trên nguồn tài nguyên thiên nhiên và nhân văn phong phú, gần đây, Văn Bàn được định hướng phát triển du lịch bên cạnh các “trụ cột” công nghiệp, nông nghiệp và phát triển đô thị.
Từ thực tế, Văn Bàn nhận thấy cần định hướng phát triển du lịch với các sản phẩm chủ đạo là du lịch văn hóa, du lịch sinh thái và du lịch nông nghiệp nhằm khai thác tối ưu lợi thế của huyện. Hội tụ đầy đủ điều kiện để xây dựng các sản phẩm này là khu vực thị trấn Dần Thàng, hiện đã được quy hoạch trở thành thị trấn du lịch chất lượng cao, là điểm nhấn của du lịch Văn Bàn cũng như tỉnh Lào Cai.
Chia sẻ quan điểm bảo tồn văn hóa để phát triển du lịch là định hướng lâu dài của tỉnh, ông Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở VHTT tỉnh Lào Cai cho biết, tài nguyên văn hoá của đồng bào dân tộc thiểu số ở Văn Bàn, trong đó có Khắp Nôm chính là “tài sản” cần được gìn giữ thông qua Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch của tỉnh.
Truyền dạy khắp nôm cho học sinh. Ảnh: M.Tú
Theo ông Nghĩa, việc phát triển các sản phẩm du lịch chất lượng cao với những trải nghiệm khác biệt sẽ góp phần định vị thương hiệu du lịch Văn Bàn trong tương lai.
Đây là một trong những nội dung triển khai thực hiện Dự án 6 về "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2023 trên địa bàn huyện.
Tuy nhiên, để tận dụng và khai thác những tiềm năng du lịch hấp dẫn tại địa phương, huyện Văn Bàn sẽ phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như: Đẩy mạnh công tác xúc tiến, quảng bá hình ảnh; đầu tư cải tạo nâng cấp hệ thống đường giao thông; Đầu tư tôn tạo hệ thống các di tích lịch sử, văn hóa; Bảo tồn phát huy những giá trị văn hóa truyền thống như Khắp Nôm, nhà sàn, lễ hội, ẩm thực, nghề truyền thống...
Khánh Ngọc
Thích
(CLO) Một mỏ vàng khổng lồ với trữ lượng ước tính hơn 1.000 tấn đã được phát hiện ở miền nam Trung Quốc, hãng thông tấn Xinhua đưa tin, trích dẫn nguồn tin từ cục địa chất tỉnh Hồ Nam.
(CLO) Chiều ngày 22/11, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội nghị phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Hội và nâng cao chất lượng tham mưu trong công tác văn phòng của Hội Nhà báo khu vực phía Bắc.
(CLO) Hàng trăm tài liệu, cổ vật có niên đại cách ngày nay hơn 2.000 năm, phản ánh sự hình thành và phát triển của nền văn hóa Đông Sơn trên đất Vĩnh Phúc.
(CLO) Ngày 22/11, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã có Quyết định xử phạt Công ty cổ phần chứng khoán SmartInvest gần 1,4 tỷ đồng vì hàng loạt vi phạm.
(CLO) Bất chấp những thách thức từ cuộc chiến tranh xâm lược của Nga, kinh tế Ukraine đã tăng trưởng 4.2% trong 10 tháng đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm ngoái, theo thông báo của Bộ Kinh tế Ukraine vào ngày 18 tháng 11.
(CLO) Triều Tiên và Nga vừa ký kết một thỏa thuận mới nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế sau các cuộc hội đàm tại Bình Nhưỡng trong tuần này, theo Thông tấn xã Trung ương Triều Tiên (KCNA).
(CLO) Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai vừa phối hợp với Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 thực hiện điều tra, phỏng vấn sâu người dân vùng lũ lịch sử gây chết và mất tích nhiều người ở xã Phúc Khánh.
(CLO) Trong những tuần gần đây, các hãng sản xuất ô tô lớn trên thế giới đã liên tiếp công bố kế hoạch cắt giảm nhân sự và đóng cửa nhà máy khi họ chật vật tìm kiếm lợi nhuận từ các dòng xe điện (EV) và đối mặt với làn sóng cạnh tranh từ những sản phẩm giá rẻ hơn.
(CLO) Chính quyền Tổng thống Joe Biden vừa thông báo với Quốc hội kế hoạch xóa 4,65 tỷ USD khoản nợ mà Ukraine đang gánh chịu, theo một bức thư do Bloomberg News thu thập được.
(CLO) Hai anh em họ từ Nghệ An ra Hà Nội học nghề cắt tóc. Tuy nhiên, cả hai lại rủ nhau buôn ma túy và bị Công an bắt giữ.
(CLO) Ngày 22/11, Toà án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh mở phiên toà sơ thẩm xét xử các bị cáo: Xeng và Sisavanh Yongyaerlor (cùng SN 1988, trú huyện Khăm Cợt, tỉnh Bolikhămxay, Lào) về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy”.
(CLO) Ngày 22/11, tại Nhà Thái Học thuộc Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) đã diễn ra Vòng Chung kết Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng - Human Act Prize 2024 với chủ đề “Cộng đồng kiến tạo”.
(CLO) Ngày 22/11, Hội môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) đã công bố Bộ Quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp mới nhằm nâng cao uy tín, chất lượng và trách nhiệm của môi giới.
(CLO) Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền vừa ký ban hành Quyết định số 6068/QĐ-UBND ngày 22/11/2024 về việc công bố tình huống khẩn cấp các sạt lở trên các tuyến đê hữu Bùi, Bùi 2, Gò Khoăm, sạt lở bờ sông Bùi trên địa bàn huyện Chương Mỹ.
(CLO) Tỉnh Lai Châu cam kết tạo mọi thuận lợi để hỗ trợ các doanh nghiệp khai thác du lịch với mục tiêu "doanh nghiệp phát tài - Lai Châu phát triển''.
(CLO) Lần đầu tiên, Liên hoan phim hoạt hình “Dòng khát vọng” được tổ chức nhân kỷ niệm 65 năm ngành Hoạt hình Việt Nam ra đời (9/11/1959).
(CLO) Hàng trăm tài liệu, cổ vật có niên đại cách ngày nay hơn 2.000 năm, phản ánh sự hình thành và phát triển của nền văn hóa Đông Sơn trên đất Vĩnh Phúc.
(CLO) Lần đầu tiên, Liên hoan phim hoạt hình “Dòng khát vọng” được tổ chức nhân kỷ niệm 65 năm ngành Hoạt hình Việt Nam ra đời (9/11/1959).
(CLO) Để tiếp tục nâng cao chất lượng, đưa Giải thưởng Sách Quốc gia xứng tầm với vị thế là một giải thưởng cấp quốc gia, đồng thời tạo sự lan tỏa mạnh mẽ đến gần hơn với bạn đọc, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Điều lệ và Quy Giải thưởng mới với nhiều điểm mới. Thông tin này được đưa ra tại buổi họp báo do Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức sáng nay ngày 22/11 tại Hà Nội.
(CLO) Liên hoan nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ 3 tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau là nơi các nghệ nhân gặp gỡ, giao lưu nhằm bảo tồn, phát triển phong trào đờn ca tài tử tại mỗi địa phương.
(CLO) Liên hoan ca múa nhạc toàn quốc được tổ chức định kỳ 3 năm một lần đã khẳng định là một thương hiệu quốc gia trong các liên hoan về nghệ thuật ca múa nhạc ở Việt Nam.
(CLO) Ngày 21/11, tại Đà Nẵng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam.
(CLO) Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM (Sở VH-TT) chỉ đạo các đơn vị phối hợp sắp xếp lại cơ sở vật chất để đảm bảo tổ chức các chương trình nghệ thuật, phục vụ chính trị và nhu cầu giải trí của người dân.
(CLO) Liên hoan Múa Châu Á năm 2024 diễn ra tại Hà Nội quy tụ 5 quốc gia Việt Nam, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Mông Cổ.
(CLO) Trưng bày “Câu chuyện từ những huy hiệu phản chiến” mang đến cho công chúng cái nhìn chân thực về “cuộc chiến” trong lòng nước Mỹ để phản đối cuộc chiến tranh ở Việt Nam.
(CLO) Nhân dịp kỷ niệm 20 năm khu Phố cổ Hà Nội đón nhận Bằng Di tích lịch sử Quốc gia, Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội tổ chức 20 hoạt động trưng bày, triển lãm và biểu diễn nghệ thuật đặc sắc để tôn vinh những giá trị di sản của mảnh đất Thăng Long xưa.
