"Chúng tôi giả định cơ bản là dòng khí đốt trung chuyển của Nga qua Ukraine sẽ bị ngừng từ tháng 1/2025", IEA cho biết trong một báo cáo hôm thứ Năm (19/9).

Sau khi thỏa thuận giữa Gazprom PJSC và Naftogaz hết hiệu lực, Ukraine sẽ phải đảm bảo nguồn cung cấp khí đốt từ Trung và Đông Âu, theo nghiên cứu đánh giá an ninh năng lượng của quốc gia này trước mùa đông.

Trong hơn năm thập kỷ, dòng khí đốt là một đặc điểm chính liên kết Nga, Ukraine và châu Âu. Nhưng kỷ nguyên đó có thể sắp kết thúc, ngay cả khi một số quốc gia như Áo và Slovakia vẫn nhập khẩu nhiên liệu từ phía Đông.

Các giải pháp thay thế để duy trì dòng khí đốt qua tuyến đường này, bao gồm cả nguồn cung cấp từ Azerbaijan, đã được đưa ra, nhưng vẫn chưa rõ chúng sẽ hoạt động như thế nào.

Ukraine đã phải chịu đựng hai mùa đông khó khăn liên tiếp kể từ sau xung đột với Nga vào tháng 2/2022, nhưng một loạt các cuộc tấn công dữ dội trong năm nay đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng năng lượng của quốc gia này.

"Các cuộc tấn công dữ dội từ tháng 3 đến tháng 5/2024 khiến Ukraine chỉ còn khoảng một phần ba công suất phát điện trước chiến tranh vào giữa năm, thậm chí trước cả các cuộc tấn công mới nhất", IEA nhấn mạnh.

IEA cũng nêu bật những tác động ảm đạm đối với nước láng giềng Moldova, cho biết quốc gia này phải đối mặt với "sự không chắc chắn đáng kể đối với việc cung cấp khí đốt", có khả năng sẽ đắt hơn nhiều sau khi thỏa thuận trung chuyển hết hạn.

Trong khi Moldova đang chuẩn bị cho nhiều kịch bản khác nhau, Ukraine thậm chí còn phải đối mặt với "rủi ro hữu hình" đối với an ninh năng lượng và khả năng chi trả của mình.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết Ukraine phải quyết định tương lai của dòng khí đốt của Nga. Ủy ban trước đó từng tuyên bố sẽ không đàm phán với Moscow về việc gia hạn thỏa thuận trung chuyển.

Dòng khí đốt qua tuyến đường này hiện chiếm chưa đến 5% nguồn cung cấp của lục địa, nhưng vẫn đủ để tác động đến an ninh năng lượng và giá cả thị trường trên khắp châu Âu.

Nhà cung cấp khí đốt lớn nhất của Slovakia, SPP, cho biết họ đang ở trong tình thế thoải mái trước mùa đông. Áo đang làm việc với giả định rằng khí đốt qua Ukraine sẽ dừng lại vào tháng 1 và chính phủ ở Vienna hy vọng điều đó sẽ cho phép họ phá vỡ hợp đồng với Gazprom.

Bộ trưởng năng lượng Séc Jozef Sikela đã cảnh báo EU rằng nguồn cung cấp thông qua một đường ống liên kết có thể chứa nhiên liệu từ Nga, điều này sẽ làm suy yếu nỗ lực “cai nghiện” nguồn cung cấp từ Moscow của khối này.

Uniper SE — từng là một trong những khách hàng chính của Gazprom — không có ý định tiếp nhận khí đốt của Nga, theo Tổng giám đốc điều hành Michael Lewis.

Ông cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tuần này rằng thị trường khí đốt của châu Âu đang ở vị thế vững chắc để duy trì nguồn cung ổn định trong mùa đông này, một phần là nhờ vào mức lưu trữ cao của khu vực.

An Nhiên (Theo Bloomberg)