Trong một cuộc họp báo, Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass tuyên bố rằng có một "sự tích tụ nợ lớn, đặc biệt là ở các nước nghèo nhất." “Khi lãi suất tăng, áp lực nợ nần chồng chất lên các nước đang phát triển, và chúng ta phải nhanh chóng hành động để tìm ra giải pháp" ông nói.

"Cuộc khủng hoảng nợ", theo ông Malpass, là một chủ đề nóng tại các cuộc họp mùa xuân của Ngân hàng Thế giới và IMF vào tuần này, vốn đã bị lu mờ bởi các chủ đề khó khăn khác như cuộc chiến ở Ukraine, sự bùng phát đại dịch Covid-19 và nền kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng chậm lại.

Giám đốc điều hành IMF Kristalina Georgieva chia sẻ với các phóng viên hôm thứ Tư (20/4) rằng 60% các quốc gia có thu nhập thấp đang ở trong hoặc gần "khó khăn về nợ", được định nghĩa là các khoản thanh toán nợ bằng một nửa quy mô nền kinh tế quốc gia của họ.

Các quốc gia đang gặp khó khăn trong việc trả tiền cho các chủ nợ sẽ gặp khó khăn trong việc hỗ trợ những người nghèo nhất của họ vào thời điểm cuộc khủng hoảng Ukraine đang làm trì hoãn các chuyến hàng thực phẩm và làm tăng chi phí thực phẩm.

Các nước trên khắp thế giới đang nợ nần chồng chất để bảo vệ nền kinh tế của họ khỏi sự tàn phá của đại dịch Covid-19 bên cạnh những tác động lớn bất khả kháng trên toàn cầu.

IMF dự đoán rằng tỷ lệ nợ của chính phủ ở các nước thu nhập thấp sẽ vượt quá 50% GDP - thước đo hoạt động kinh tế rộng nhất - trong năm nay, tăng so với mức dưới 44% của năm trước đại dịch 2019.

Trên toàn cầu, sự hỗ trợ kinh tế rộng lớn đã có hiệu quả, thúc đẩy sự phục hồi nhanh chóng không ngờ từ cuộc đại suy thoái bắt đầu vào năm 2020.

Tuy nhiên, sự phục hồi đã khiến các doanh nghiệp mất cảnh giác. Họ đang tranh giành để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng, vốn có các nhà máy, cảng và bãi vận chuyển hàng hóa quá tải.

Vì đó dẫn đến giá cả đã tăng khi việc giao hàng bị chậm lại – có thể hiểu nguồn cung lớn hơn cầu. IMF hiện dự đoán rằng giá tiêu dùng sẽ tăng 8,7% ở các nước thị trường mới nổi và đang phát triển và 5,7% ở các nền kinh tế tiên tiến trong năm nay, mức cao nhất kể từ năm 1984.

Đáp lại, các ngân hàng trung ương trên thế giới, dẫn đầu là Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ, đang tăng lãi suất để chống lại chi phí ngày càng tăng. Lãi suất cao hơn sẽ làm trầm trọng thêm gánh nặng nợ nần, đặc biệt là ở các nước nghèo nhất thế giới.

Khi chúng tăng, lãi suất của Mỹ dự kiến sẽ lôi kéo đầu tư ra khỏi các nước nghèo và vào Mỹ, làm mất giá đồng tiền của các nước đang phát triển và buộc họ phải trả nhiều tiền hơn cho thực phẩm và các sản phẩm nhập khẩu khác.

Georgieva khuyên các ngân hàng trung ương nên tạo những bước tiến thật vững chắc và thận trọng, giải thích các quyết định của họ để tránh các giao dịch quá mức trên thị trường tài chính và duy trì "lưu ý đến rủi ro lan tỏa đối với các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi yếu kém."

Bà và Malpass cũng kêu gọi toàn cầu nỗ lực phối hợp để giúp các quốc gia đang gặp khó khăn với các khoản nợ của họ.

Những nỗ lực tương tự, đã được ghi nhận kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng nổ cách đây hai năm, kể từ hàng loạt các chính sách được mở ra, “và phải được cải thiện kịp thời để cung cấp cứu trợ có ý nghĩa cho các quốc gia cần nó”, Marcello Estevão, Giám đốc toàn cầu về kinh tế vĩ mô, thương mại và đầu tư của Ngân hàng Thế giới nhận định.

Tuần trước, Sri Lanka thông báo sẽ hoãn trả nợ nước ngoài trong khi chờ hoàn tất kế hoạch tái cơ cấu khoản vay với IMF để giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất của quốc đảo trong nhiều thập kỷ.

Theo Estevo, có tới hàng chục quốc gia đang phát triển có thể không thể trả nợ trong năm tới. Điều đó không giống với các cuộc khủng hoảng nợ thị trường mới nổi vào những năm 1980 và 1990, nhưng đó "vẫn sẽ là cuộc khủng hoảng nợ lớn nhất ở các nước đang phát triển trong một thập kỷ", ông viết.

Lê Na (Theo Al Jazeeza)