Các giếng nước ở ngôi làng cách thủ đô Jakarta của Indonesia 90 phút lái xe này đã khô cạn từ đầu tháng 6. Trong khi đó, những cánh đồng lúa từng rất màu mỡ đã bắt đầu biến thành đất khô cằn với những thân lúa héo khô.

Thời tiết khô hạn khiến người dân không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tìm kiếm nước từ Cihowe, một con sông nhỏ gần đó. “Ngay cả bây giờ mực nước sông cũng đã giảm đi đáng kể", bà Hanifah, 45 tuổi, cho hay.

Bà lo lắng nếu tình trạng khô hạn tiếp diễn, sông Cihowe cũng sẽ khô kiệt giống như năm 2019 khi hai hiện tượng thời tiết là El Nino và sự kiện Lưỡng cực Ấn Độ Dương tích cực (IOD) cùng xảy ra gây nên hạn hán trên diện rộng ở Indonesia.

Sự kiện IOD ngăn chặn các đám mây hình thành ở một số khu vực nhất định của Ấn Độ Dương nhiệt đới, khiến thời tiết khô hơn và ấm hơn ở nhiều khu vực phía Nam Đông Nam Á.

Bà Hanifah cho biết năm đó, các giếng nước ở Ridogalih đã cạn kiệt trong 7 tháng và sông Cihowe đã ngừng chảy hoàn toàn. Người dân đã phải xếp hàng nhiều giờ để được chính quyền và các nhà tài trợ tư nhân phân phối nước ngọt bằng xe bồn.

Xe tải không đến thường xuyên và người dân phải dành một phần lớn thu nhập để mua nước khoáng. Năm đó, những người nông dân của Ridogalih phải tìm kiếm những công việc lặt vặt ở nơi khác khi đất đai không thể trồng trọt được.

Các nhà khoa học tại Cơ quan Khí tượng, Khí hậu và Địa vật lý Indonesia (BMKG) dự đoán hai hiện tượng thời tiết sẽ quay trở lại trong năm nay, đồng thời cảnh báo rằng hàng triệu người Indonesia có thể đối mặt với hạn hán kéo dài, khan hiếm nước sạch và mất mùa. Cơ quan này cũng cảnh báo khả năng cháy rừng gia tăng trong năm nay.

"Các chính quyền trong khu vực phải giảm thiểu và chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với hạn hán ngay lập tức", Giám đốc BMKG Dwikorita Karnawati cho biết, đồng thời cảnh báo rằng mùa khô dự kiến sẽ đạt đỉnh điểm từ tháng 8 đến tháng 9 và kéo dài đến đầu năm sau.

Tuần trước, các quan chức địa phương trên khắp Indonesia đã bắt đầu xác định các khu vực dễ bị hạn hán và đưa ra các chiến lược để giảm thiểu tác động của hai hiện tượng thời tiết. Tinh Tây Java, nơi có làng Ridogalih, đã ban bố tình trạng khẩn cấp.

Theo dữ liệu của chính phủ, khoảng 92% diện tích của Indonesia có mùa khô “khắc nghiệt hơn bình thường” sau hiện tượng El Nino và sự kiện IOD vào năm 2019.

Tình trạng này khiến khoảng 48,5 triệu người trên khắp Indonesia bị giảm khả năng tiếp cận với nước sạch. Năm đó, tình trạng khẩn cấp đã được ban bố ở các tỉnh Banten, Tây Java, Trung Java và Yogyakarta, cùng với Tây Nusa Tenggara và Đông Nusa Tenggara.

Nạn đói và cuộc khủng hoảng nước sạch

Chính phủ Indonesia chưa đưa ra bất kỳ dự đoán nào về việc có bao nhiêu người sẽ bị ảnh hưởng bởi hạn hán trong năm nay nhưng một số khu vực trên khắp đất nước đang bắt đầu cảm nhận được tác động của hai hiện tượng thời tiết kể trên.

Bộ các vấn đề xã hội Indonesia cho biết trong tuần này rằng nạn đói đã được báo cáo ở ba quận ở Papua sau khi tình hình khô hạn dẫn đến mất mùa. Các quan chức đang cố gắng gửi thực phẩm và hàng cứu trợ đến các khu vực bị ảnh hưởng.

Tại Sragen, Trung Java, hơn 3.000 người ở 4 quận đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nước sạch và phải dựa vào nguồn cung cấp do cơ quan giảm nhẹ thiên tai tại địa phương cung cấp. Cơ quan thiên tai dự đoán rằng số người bị ảnh hưởng sẽ tăng lên khi mùa khô tiếp tục.

Tình trạng khan hiếm nước cũng được báo cáo ở hai huyện khác ở Trung Java. Trong khi đó ở thủ đô Jakarta, con sông Ciliwung, nổi tiếng hay bị tràn bờ, đã chứng kiến mực nước giảm dần trong vài tuần qua.

Tại cửa cống Katulampa, mực nước thậm chí đã giảm xuống mức 0 cm trong tuần này, có nghĩa là không có nước từ nhiều nhánh của sông Ciliwung ở các khu vực thượng nguồn đồi núi đổ về. Cửa cống thường có mực nước trung bình là 50cm, và khi có lũ lớn nó có thể lên tới 200cm.

Mùa khô cũng ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng nước ở các khu vực khác.

Chính phủ Indonesia lên kế hoạch ứng phó

Tổng thống Joko Widodo hôm thứ Hai (24/7) đã chỉ thị cho chính quyền các khu vực và doanh nghiệp nhà nước lập quỹ để hỗ trợ những người có thể bị ảnh hưởng bởi hạn hán.

“Chúng tôi hy vọng có thể chuẩn bị trước, để khi El Nino ập đến, mọi người sẽ không bị các vấn đề sức khỏe do nắng nóng gây ra cũng như không để an ninh lương thực bị gián đoạn", ông nói với các phóng viên ở Jakarta.

Tổng thống cho biết Chính phủ Indonesia sẵn sàng cung cấp viện trợ và trợ cấp lương thực cho các khu vực. Giá lương thực cũng có khả năng tăng giá do mất mùa.

Phó trưởng ban phụ trách khí hậu của BMKG, Ardhasena Sopaheluwakan, cho biết chính quyền cũng cần chuẩn bị cho các tác động khác của hạn hán kéo dài. “Trong mùa khô, không khí sẽ khô hơn và đầy bụi, khiến dịch bệnh dễ lây lan hơn”, ông nói trong một tuyên bố.

Người dân Indonesia cũng có thể góp phần giảm thiểu tác động của hạn hán bằng cách chỉ sử dụng nước khi họ thực sự cần và hạn chế các hoạt động phụ thuộc vào nước như tưới vườn hoặc rửa xe.

Phó cơ quan phòng chống thiên tai quốc gia (BNPB) Prasinta Dewi cho biết văn phòng của bà đã thúc đẩy các chính quyền khu vực đưa ra chiến lược giảm thiểu để đối phó với tác động của hạn hán.

“Mọi khu vực nên đưa ra một kế hoạch dự phòng dựa trên các nguồn lực mà họ có. Sau đó, họ cần liệt kê những gì họ cần nếu thảm họa xảy ra”, bà nói trong một cuộc thảo luận.

Bà Dewi cho biết, một số tỉnh đã bắt đầu vạch ra các khu vực dễ bị hạn hán và chuẩn bị hàng chục xe bồn sẵn sàng phân phối nước, từ các nới không bị ảnh hưởng đến các khu vực có nhu cầu.

Chính quyền Tây Java đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp vào thứ Hai tuần trước, cho phép tỉnh phân bổ thêm tiền và nguồn lực để giảm thiểu hạn hán. Tình trạng này cũng cho phép tỉnh tìm kiếm sự giúp đỡ từ chính quyền trung ương ở Jakarta.

Ông Firdaus Ali, chuyên gia kỹ thuật môi trường của Đại học Indonesia, cho biết nước này cần một giải pháp chiến lược hơn để giảm thiểu hạn hán về lâu dài. Ông nói, lý tưởng nhất là một quốc gia rộng lớn như Indonesia nên có ít nhất 4.000 đập và hồ chứa nước để giữ nước trong mùa mưa và phân phối chúng khi hạn hán xảy ra. 

“Chúng tôi cần cơ sở hạ tầng nước khổng lồ để tăng khả năng cung cấp nước ngọt, kiểm soát lũ lụt, v.v." ông Ali nói trong một cuộc thảo luận gần đây, đồng thời cho biết thêm rằng những dự án như vậy sẽ cần đầu tư hàng tỷ đô la.

Quốc Thiên (theo CNA)