Kênh truyền hình nhà nước Iran đưa tin sau cuộc gặp với ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi vào Chủ nhật vừa qua rằng: “Tổng thống Iran, ông Ebrahim Raisi đã kêu gọi Nhật Bản giải phóng các quỹ của Iran bị đóng băng tại nước này vì lệnh trừng phạt của Mỹ”.

Iran đã không thể thu được hàng chục tỷ USD tài sản của mình - chủ yếu từ xuất khẩu dầu và khí đốt tại các ngân hàng nước ngoài, bao gồm 3 tỷ USD quỹ của họ ở Nhật Bản, do các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với lĩnh vực ngân hàng và năng lượng của nước này.

Các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran đã được áp dụng trở lại vào năm 2018 sau khi Washington từ bỏ thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Iran với sáu cường quốc trên thế giới.

Thỏa thuận hạt nhân 2015 là một thỏa thuận về chương trình hạt nhân Iran được kí kết ở Áo vào ngày 14 tháng 7 năm 2015, giữa Iran, P5 + 1 (năm thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc - Trung Quốc, Pháp, Nga, Vương quốc Anh, Mỹ cùng với Đức) và Liên minh châu Âu.

Tổng thống Iran, ông Raisi đã nói trong cuộc gặp với Toshimitsu Motegi, người đã đến Tehran vào chuyến thăm cuối ngày Chủ nhật rằng: “Việc cải thiện mối quan hệ với Nhật Bản có tầm quan trọng lớn đối với Iran ... Bất kỳ sự chậm trễ nào trong việc mở khóa các tài sản của Iran trong các ngân hàng Nhật Bản là không thể biện minh được.”

Iran và sáu cường quốc trên thế giới đã đàm phán kể từ tháng 4 năm nay để khôi phục hiệp ước hạt nhân, theo đó Iran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân của mình để khiến việc kiếm nguyên liệu phân hạch cho vũ khí được hạn chế hơn, đổi lại chính phủ Iran sẽ được giảm nhẹ các lệnh trừng phạt. Bên cạnh đó, Iran cũng phủ nhận việc xây dựng vũ khí hạt nhân của mình.

Tuy nhiên, các quan chức Iran và phương Tây cho biết vẫn còn những khoảng trống đáng kể để khôi phục hiệp ước. Vòng đàm phán gián tiếp thứ sáu giữa Iran và Washington tại Vienna đã hoãn lại vào ngày 20 tháng 6, hai ngày sau khi vị ứng cử viên cứng rắn – ông Ebrahim Raisi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống ở Iran.

Iran và sáu cường quốc vẫn chưa thông báo khi nào họ sẽ nối lại các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, theo những người quen thuộc với vấn đề này cho hay, Tổng thống Raisi, người đã trình bày nội các của mình trước quốc hội để lấy phiếu tín nhiệm, dự kiến sẽ áp dụng cách tiếp cận “đường lối cứng rắn” trong các cuộc đàm phán ở thủ đô Vienna, Áo.

Raisi, giống như Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, đã ủng hộ các cuộc đàm phán hạt nhân ở Vienna.

Truyền thông nhà nước Iran dẫn lời ông Raisi nói với Motegi của Nhật Bản rằng: “Iran chúng tôi không có vấn đề gì với nguyên tắc đàm phán ...Vậ lý do biện minh cho việc Mỹ vẫn tiếp tục duy trì các lệnh trừng phạt đối với Iran là gì? Chúng tôi vẫn chưa hiểu rõ điều này.”

Vào năm 2019, Ông Khamenei – Tổng thống đương nhiệm của Iran khi đó đã từ chối trả lời thông điệp mà Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã gửi đến Iran. Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong chuyến thăm xây dựng hòa bình vào thời điểm đó đã không thu lại được những kết quả khả quan bởi vấn đề liên quan đến việc Mỹ cáo buộc Iran gây ra các cuộc tấn công vào các tàu chở dầu ở Vịnh Oman và một trong những tàu chở dầu đó là của người Nhật.

Huy Hoàng