Chuyến đi của ông Biden tới Kiev đã được lên kế hoạch trong nhiều tháng chỉ bởi một số ít phụ tá cấp cao nhất của ông, những người từ lâu đã nhận ra tầm quan trọng mang tính biểu tượng của việc Tổng thống Mỹ đến thăm thủ đô Ukraine một năm sau cuộc xung đột.

Tuy nhiên, chuyến thăm đã khiến ông Biden phải chịu đựng rủi ro đáng kể khi đến thăm một vùng chiến sự đang hoạt động, nơi không có sự hiện diện của quân đội Mỹ.

Trong các cuộc trò chuyện tại Cung điện Mariinsky ở Kiev vào thứ Hai, ông Biden đã tìm cách lôi kéo Tổng thống Volodymyr Zelenskyy vào một cuộc thảo luận chi tiết và khẩn cấp về giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến, thời điểm mà quan chức Mỹ nhận định là cực kỳ quan trọng.

Cuộc chiến tiến triển như thế nào trong những tháng tới sẽ phụ thuộc phần lớn vào sự hỗ trợ liên tục của Mỹ, điều mà ông Biden đã nhiều lần cam kết. Ngoài việc trấn an người dân Ukraine, thì thông điệp của ông Biden cũng nhằm mục đích nhắc nhở người Mỹ rằng cuộc xung đột có nguy cơ vượt ra ngoài biên giới Ukraine.

Bí mật đến phút cuối

Việc giữ bí mật các kế hoạch của ông Biden đòi hỏi Nhà Trắng phải có những biện pháp đặc biệt. Trong những tuần trước chuyến công du của ông Biden, ông và các trợ lý hàng đầu đã nhiều lần bác bỏ khả năng về chuyến đi tới Ukraine. Mọi nỗ lực đã được thực hiện để đảm bảo bí mật vẫn được giữ kín trước một giờ trước khi ông Biden bất ngờ đến Kiev.

Một phần là do bản chất linh hoạt của chuyến đi. Ngay cả khi các quan chức Nhà Trắng tham gia vào kế hoạch tin tưởng rằng đó là một kế hoạch có thể đạt được, thì thực tế việc đưa một Tổng thống đến một vùng chiến sự, nơi Mỹ không kiểm soát được không phận, vẫn rất khó khăn.

Quyết định cuối cùng được đưa ra trong một cuộc họp của Phòng Bầu dục vào tối thứ Sáu, khi ông Biden đưa ra quyết định rằng ông sẽ đi. Sau khi chuyến đi bắt đầu, các quan chức Mỹ đã thực hiện các bước để thông báo cho Moscow về kế hoạch của họ, một nỗ lực nhằm “giảm xung đột” và tránh một thảm họa cho thế giới. Tuy nhiên, ở Mỹ, bí mật vẫn phải được duy trì.

Không có thông báo nào được đưa ra cho các phóng viên vào Chủ nhật rằng ông Biden không còn ở Washington nữa. Lịch trình chính thức của Nhà Trắng, được công bố vào tối Chủ nhật, vẫn nhắc tới chuyến khởi hành của ông đến Ba Lan lúc 7 giờ tối thứ Hai.

Phát ngôn viên an ninh quốc gia hàng đầu của ông bác bỏ khả năng Tổng thống sẽ đến thăm Ukraine trong một cuộc phỏng vấn được phát sóng vào sáng Chủ nhật.

Nhưng vào thời điểm đó, ông Biden đã cất cánh từ Căn cứ chung Andrews được vài giờ, không phải trên chiếc máy bay Air Force 1, mà thay vào đó là một chiếc C-32 nhỏ hơn của Lực lượng Không quân. Trên khoang chỉ có một nhóm nhỏ các cố vấn cấp cao, một phóng viên và một nhiếp ảnh gia.

Chuyến tàu kéo dài 10 giờ

Sẽ có một điểm dừng để tiếp nhiên liệu tại một căn cứ của Mỹ ở Đức trước khi tiếp tục chuyến bay đến Ba Lan. Trọng tâm của ông Biden là các cuộc trò chuyện của mình với ông Zelenskyy để thảo luận về những tháng giao tranh sắp tới.

Ông Biden đã hạ cánh ở Rzeszow, thị trấn Ba Lan nơi ông đã dừng chân vào tháng 3 năm ngoái để thăm quân đội Mỹ được triển khai gần biên giới Ukraine và các nỗ lực nhân đạo hỗ trợ người tị nạn Ukraine.

Ông Biden, nhóm cố vấn nhỏ và Cơ quan Mật vụ đi cùng ông đã lên chuyến tàu đến Kiev. Chuyến đi kéo dài khoảng 10 giờ.

Lãnh đạo các nước phương Tây lần đầu tiên tới thăm Kiev vào tháng 3/2022, khi thủ tướng các nước Ba Lan, Slovenia và Cộng hòa Séc đều đến bằng tàu hỏa. Thủ tướng Anh khi đó là ông Vladimir Johnson đã đến thăm Kiev vào ngày 9/4, sau đó là các chuyến thăm của Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Ý khi đó là Mario Draghi.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã đến thăm Kiev vào ngày 25/4 để gặp ông Zelenskyy. Ngay cả Đệ nhất phu nhân của Tổng thống Mỹ, bà Jill Biden, cũng đã có một chuyến thăm bất ngờ vào Ngày của Mẹ năm ngoái tới một thành phố nhỏ ở vùng cực Tây Nam của Ukraine. Bà đã gặp Đệ nhất phu nhân Olena Zelenska của Tổng thống Ukraine.

Rủi ro mà ông Biden có thể "chấp nhận"

Trong giai đoạn lập kế hoạch cho chuyến đi này, ông Biden đã được đưa ra nhiều lựa chọn nhưng ông quyết định rằng chỉ có thủ đô Kiev là địa điểm phù hợp, một người quen thuộc với vấn đề này cho biết.

Người này nói rằng ông Biden chỉ một lần bày tỏ lo ngại về rủi ro của chuyến thăm Ukraine, nhưng với khía cạnh rằng chuyến thăm của ông có thể gây nguy hiểm cho những người khác, thay vì sự an toàn của chính mình. Các quan chức khác vô cùng lo lắng cho sự an toàn của chính ông Biden và chuẩn bị hàng loạt phương án an ninh dự phòng cho chuyến đi.

“Đây là một rủi ro mà Tổng thống Joe Biden muốn chấp nhận", giám đốc truyền thông Nhà Trắng Kate Bedingfield cho biết. “Đối với ông, việc xuất hiện là rất quan trọng, ngay cả khi khó khăn, và ông đã chỉ đạo nhóm của mình thực hiện điều đó, bất kể công việc hậu cần có khó khăn đến đâu”.

Quốc Thiên (theo CNN, Reuters, AP)