Thành Nhà Hồ tọa lạc tại huyện Vĩnh Lộc (tỉnh Thanh Hóa), được Hồ Quý Ly cho xây dựng vào năm 1397, còn được gọi là Tây Đô để phân biệt với Đông Đô (Thăng Long - Hà Nội). Sau khi xây thành, Hồ Quý Ly đã dời đô từ Thăng Long về Tây Đô.

Đây là ngôi thành đá kỳ vĩ, độc đáo bằng đá duy nhất còn lại ở Đông Nam Á, 4 bên mặt thành được bao quanh bằng tường đá với tổng khối lượng đá xây thành khoảng 20.000m3 và gần 100.000m3 đất được đào đắp.

Ngay từ đợt công nhận đầu tiên các di tích có giá trị cao, đặc biệt quan trọng của đất nước vào năm 1962, Di tích Thành Nhà Hồ đã được xếp hạng là di tích cấp quốc gia. Kể từ đó tới nay, đã có thêm 2 di tích nữa thuộc khu vực này được công nhận cấp quốc gia là Đàn Nam Giao và La Thành.

Ngày 27/6/2011, tại Kỳ họp lần thứ 35, Ủy ban Di sản Thế giới đã chính thức quyết định đưa Di tích Thành Nhà Hồ vào Danh mục Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới.

Di sản Văn hóa Thế giới Thành Nhà Hồ bao gồm 3 di tích quốc gia nói trên cùng với di tích hào thành, các di tích khảo cổ dưới lòng đất, các làng cổ, các di tích chùa đền, hang động, toàn bộ cảnh quan núi non, sông nước liên quan tới Thành Nhà Hồ.

Theo ông Nguyễn Bá Linh, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ, sau 14 năm Thành Nhà Hồ được công nhận là Di sản văn hóa thế giới, đơn vị đã triển khai thực hiện hàng loạt nhiệm vụ chiến lược góp phần thực hiện hiệu quả các cam kết với UNESCO, bảo tồn tính toàn vẹn, tính xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của di sản.

Đặc biệt, hoạt động du lịch cũng được Trung tâm tích cực đổi mới, đa dạng, phát triển góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội.

Hiện nay, nhiều sản phẩm du lịch hấp dẫn đã và đang được triển khai trong khu vực di sản. Trung tâm đã đưa vào khai thác trưng bày “không gian văn hóa nông nghiệp vùng Tây Đô”, với mục đích giới thiệu đến công chúng về nông cụ canh tác truyền thống, về đời sống mộc mạc chân chất, tinh thần lao động cần cù, sáng tạo của người nông dân, chứa đựng những giá trị di sản văn hóa, tinh hoa của tiền nhân.

Để phát huy giá trị những di vật, hiện vật liên quan đến vương triều Hồ, những hiện vật khai quật trong thời gian gần đây, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã đưa vào khai thác không gian trưng bày hiện vật ngoài trời, trưng bày mô hình súng thần công và những cải cách của triều Hồ, không gian trưng bày những hiện vật khảo cổ, không gian trưng bày đá xây thành làm điểm check in mới tại khu vực cổng Nam của tòa thành.

Đặc biệt, khi đến thăm Di sản Thành Nhà Hồ du khách được lựa chọn các tuyến điểm tham quan mới bằng dịch vụ xe điện.

Theo ông Linh, hiện Trung tâm đưa các di tích phụ cận trong vùng đệm vào chương trình tham quan tại di sản với việc xây dựng 4 tuyến tham quan: Thành Nhà Hồ - về miền di sản; Thành Nhà Hồ - các làng truyền thống; Thành Nhà Hồ - tâm linh vùng đệm; Thành Nhà Hồ - di tích và thắng cảnh vùng đệm.

Ông Linh cho hay, với mục tiêu phát triển du lịch Di sản Văn hóa Thế giới Thành Nhà Hồ theo hướng bền vững, đơn vị sẽ chú trọng phát triển loại hình du lịch đặc trưng thế mạnh như các lễ hội truyền thống; du lịch cộng đồng; tăng cường liên kết tạo thành các tuyến du lịch kết nối các điểm đến. Đồng thời, khai thác các loại hình nghệ thuật, làng nghề truyền thống phục vụ du lịch kết hợp với tổ chức các hoạt động quảng bá, xúc tiến du lịch trong và ngoài nước.

“Do đó, UNESCO đã đánh giá cao công tác bảo tồn di sản tại các kỳ họp thường niên. Cộng đồng địa phương và du khách cũng đã đánh giá và phản hồi tích cực về những hoạt động đổi mới tại di sản”, ông Linh cho biết.

Thế Vũ