Ngày 29/9, tin từ Ban Quản lý Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam cho biết, từ ngày 1 đến 31/10, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra chương trình văn hóa có chủ đề “Khám phá nét ẩm thực dân tộc”.

Theo đó, vào các cuối tuần sẽ diễn ra Lễ mừng cơm mới của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Hoà Bình. Lễ mừng cơm mới diễn ra tại không gian làng dân tộc Mường để cúng đất trời, mời tổ tiên, cảm tạ các vị thần đã mang đến cho gia đình, bản làng vụ mùa no ấm, cầu mong cho các dân tộc anh em ăn nên làm ra, ăn yên ở lành, may mắn hạnh phúc và trừ bỏ các điều xấu.

Lễ mừng cơm mới của đồng bào Mường được tổ chức hàng năm vào dịp thu hoạch vụ mùa khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch. Theo quan niệm của người Mường, sau khi lúa chín được đưa về nhà, gạo mới nấu thành cơm phải đem cơm đó đi cúng ông bà tổ tiên trước sau đó mới được ăn nếu không vụ mùa sau sẽ mất mùa.

Đến mùa lúa chín, chủ gia đình chọn ngày tốt ra thăm ruộng, ngắt bảy hoặc chín bông lúa nếp cái đẹp, tết thành một bó nhỏ đem treo ở dầu cột cái trong nhà nơi cạnh bàn thờ tổ tiên. Sau nghi thức này mọi người mới được ra đồng gặt lúa.

Sau khi thu hoạch mùa bà con làm lễ cúng cơm mới. Mâm cỗ cúng phải đầy đủ gồm: cơm non, cá nướng, thịt lợn và hai món chính bắt buộc đó là cơm non và cá nướng.

Lễ mừng cơm mới từ xa xưa chủ yếu là phần lễ để thầy mo, thầy cúng hay thầy trượng làm các thủ tục cúng lễ theo phong tục truyền thống. Phần hội gần như bị mờ nhạt mà chủ yếu là bà con họ hàng gia đình dân làng đến chơi vì tổ chức từng gia đình.

Người Mường thường mang cồng chiêng và ban nhạc cò ke ống sáo ra cùng nhau sắc bùa vui chơi trong một ngày, kết thúc vào buổi tối. Trong dân gian họ chỉ gọi chung là "Ăn cơm mới" hay lễ mừng cơm mới mà không gọi là "lễ hội".

Bên cạnh đó là hoạt động giới thiệu không gian văn hóa ẩm thực dân tộc M'Nông – “Tinh hoa hội tụ”. Tại đây sẽ trình diễn, giới thiệu các công đoạn chế biển các món ăn truyền thống của dân tộc M'Nông tỉnh Bình Phước. Giới thiệu, tương tác, trải nghiệm cùng du khách tham quan việc thực hành chế biến ẩm thực truyền thống của đồng bào M'Nông với các món ăn độc đáo như bánh lá, cá khô, cơm lam, thịt nướng…

Trong tháng sẽ diễn ra các hoạt động của các nhóm nghệ nhân đang hoạt động hàng ngày tại Làng. Du khách có thể tìm hiểu văn hóa ẩm thực và thưởng thức các món ăn đặc sắc: xôi đồ, thịt gà nấu măng, cá ốt đồ, rau đồ, cá nướng, các món ăn từ thịt lợn, xôi màu… của dân tộc Mường, Thái; gà nướng của dân tộc Dao; mật ong rừng, phấn hoa, cà phê, ca cao…của dân tộc Ê Đê; khau nhục, cá om măng chua, lạp sườn, thịt gác bếp, măng nhồi… của dân tộc Tày; bánh tình yêu và các sản vật đặc trưng của dân tộc Tà Ôi; các hoạt động khác: hái chè, dệt vải, chế tác nhạc cụ, đan lát đồ thủ công, nấu rượu, chế biến thuốc Nam...

Cũng trong tháng 10 sẽ có hoạt động tái hiện Lễ SenDolta của đồng bào dân tộc Khmer tỉnh Sóc Trăng. Sen Dolta có nghĩa là “cúng ông bà”. Lễ hội này bắt nguồn từ tín ngưỡng dân gian, cũng như lễ Vu Lan báo hiếu của đồng bào dân tộc Kinh, đó là lễ cúng ông bà tổ tiên để ghi nhớ ơn sinh thành nuôi dưỡng của ông bà, cha mẹ.

Chương trình tháng 10 "Khám phá nét ẩm thực dân tộc" còn có các hoạt động hàng ngày, cuối tuần, chương trình du lịch homestay, trải nghiệm ẩm thực, trò chơi dân gian... nhằm giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào, cùng các hoạt động trải nghiệm tại Ngôi nhà chung của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

Đến với Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, du khách có thể tham dự, hòa mình vào các nghi lễ, lễ hội, phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc, từ đó thêm hiểu về những nét văn hóa, các hoạt động truyền thống, đặc trưng, góp phần bảo tồn, phát huy quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào; tăng cường giao lưu giữa các dân tộc, đoàn kết, gắn bó, cùng phát triển.

Thế Vũ