Ngày 17/11, tại TP Long Xuyên (tỉnh An Giang) Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam phối hợp UBND tỉnh An Giang tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế “Văn hóa Óc Eo trong bối cảnh văn hóa châu Á”.

Phát biểu tại hội thảo, ông Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cho biết, đây là Hội thảo khoa học quốc tế đầu tiên về văn hóa Óc Eo được tổ chức tại Việt Nam.

Hội thảo sẽ công bố những kết quả và thành tựu nghiên cứu khoa học mới về văn hóa Óc Eo; đồng thời cũng là cơ hội để trao đổi học thuật mang tính quốc tế, góp phần tuyên truyền, quảng bá về những giá trị nổi bật của di sản này và vương quốc Phù Nam; cung cấp cơ sở khoa học cho công tác nghiên cứu xây dựng hồ sơ đề cử khu di tích Óc Eo - Ba Thê là di sản văn hóa thế giới.

Theo thông tin từ Ban Tổ chức hội thảo, từ năm 2017-2020, Viện Khảo cổ học và Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ đã tiến hành khai quật khảo cổ học khu di tích Óc Eo - Ba Thê với diện tích trên 16.000m2 tại hai khu vực là cánh đồng Óc Eo và sườn núi Ba Thê.

Cũng trong thời gian đó, Viện Nghiên cứu Kinh thành tiến hành khai quật khu di tích Nền Chùa (Kiên Giang) với diện tích 8.000m. Đây là khu di tích nằm dưới cánh đồng lúa gần cửa biển, cách Óc Eo - Ba Thê khoảng 12 km về phía Bắc.

Kết quả khai quật khảo cổ học tại Óc Eo - Ba Thê và Nền Chùa đã phát hiện được nhiều loại hình di tích quan trọng như kiến trúc đền tháp, di chỉ cư trú nhà sàn, các loại giếng nước, hồ nước được xây dựng bằng gạch, đá và đồ gỗ cùng nhiều dấu tích sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ trang sức bằng đá quý, thủy tinh và bằng vàng.

Đặc biệt, cuộc khai quật đã đưa lên khỏi lòng đất một số lượng rất lớn các loại hình di vật, trong đó nhiều nhất là đồ gốm và đồ trang sức bằng thủy tinh.

Từ những phát hiện mới này, đã khẳng định Óc Eo - Ba Thê là trung tâm dân cư, trung tâm đô thị, trung tâm kinh tế, trung tâm tôn giáo của văn hóa Óc Eo - Vương quốc Phù Nam.

Đặc biệt, với tầm nhìn hướng biển và mở rộng giao lưu với thế giới rộng lớn bên ngoài, Óc Eo - Ba Thê không chỉ đóng vai trò là một đô thị hay thành phố ven biển và mở rộng giao lưu với thế giới, một trung tâm buôn bán, trung chuyển thương mại giữa Đông Nam Á và Tây Nam Á mà còn thực sự là một trung tâm gia công, sản xuất hàng hóa lớn của Đông Nam Á.

Tại hội thảo, các nhà khoa học đã thảo luận 5 chủ đề chính: Tổng kết, đánh giá kết quả khai quật, nghiên cứu khảo cổ học tại Khu Di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê và Nền Chùa; văn hóa Óc Eo và Vương quốc Phù Nam trong bối cảnh lịch sử, văn hóa Đông Nam Á và châu Á; mạng lưới hải thương quốc tế và vai trò của đô thị cổ Óc Eo trong bối cảnh đô thị cổ ở Đông Nam Á và châu Á trước thế kỷ X; những giá trị nổi bật toàn cầu của Khu Di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê và nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị di sản này.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Nguyễn Thanh Bình, với những giá trị quan trọng của Khu Di tích khảo cổ, kiến trúc nghệ thuật Óc Eo - Ba Thê, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Bộ VHTT&DL đã có chủ trương giao tỉnh An Giang phối hợp với cơ quan chuyên môn của Trung ương lập Hồ sơ đề cử Khu Di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê, trình UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới.

Đến nay, An Giang hoàn thành việc xây dựng hồ sơ giai đoạn 1 trong quy trình 2 giai đoạn của UNESCO. Hội đồng Di tích và Di chỉ Quốc tế (ICOMOS) đã cử các chuyên gia đến Khu Di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê thực hiện quy trình tập trung theo quy định của UNESCO. Tỉnh An Giang đang phấn đấu đến năm 2026 sẽ hoàn thành và bảo vệ Hồ sơ chính thức trước UNESCO tại Pháp.

T.Toàn