Trên mạng xã hội, không khó để bắt gặp nhiều người trẻ Trung Quốc ghi lại cuộc sống "nghỉ hưu" hằng ngày của họ ở vùng nông thôn sau khi tuyên bố rằng họ đã bị sa thải, nghỉ việc hoặc đơn giản là không có việc làm.

Những người này thường sinh vào những năm 90 hoặc đầu 2000. Hằng ngày, họ đăng tải lên mạng hành trình về quê ở ẩn sau nhiều tháng thất nghiệp.

Năm ngoái, trên mạng nổi tiếng một người tự nhận là nghỉ hưu ở tuổi 22, biệt danh là Wenzi Dada, đã lập nghiệp trong một túp lều tre ở rìa vách đá tại tỉnh Quý Châu miền núi của Trung Quốc.

Wenzi từng đảm nhiệm nhiều công việc khác nhau trong lĩnh vực sửa chữa ô tô, xây dựng và sản xuất. Tuy nhiên, chia sẻ với truyền thông địa phương, anh nói rằng mình đã chán ngán việc phải tiếp xúc với máy móc hàng ngày và đã nghỉ việc để trở về quê nhà. Dù đã cố gắng tìm việc, nhưng anh không cảm thấy hài lòng với các lựa chọn đó.

"Theo thời gian, tôi bắt đầu nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống. Cuộc sống không chỉ là sự thịnh vượng của thành phố. Vẻ yên bình của vùng nông thôn cũng là một loại vẻ đẹp”, anh viết trong hồ sơ Douyin của mình. Douyin là ứng dụng “chị em” với TikTok thuộc sở hữu của ByteDance và được thiết kế riêng cho thị trường Trung Quốc.

Kể từ khi chuyển đến vùng núi, Wenzi tải lên Douyin các video nấu ăn, thu hoạch rau và chăm sóc túp lều trên đỉnh núi của mình.

Chung Chi Nien, Giáo sư chủ nhiệm tại Đại học Bách khoa Hồng Kông (Trung Quốc), cho biết việc tìm kiếm việc làm đặc biệt khó khăn đối với những người trẻ tuổi khi nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn.

Giáo sư giải thích rằng năm nay, có tới 11,8 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học gia nhập thị trường lao động, làm gia tăng sự cạnh tranh, thậm chí khiến bằng đại học "mất giá". Đối với những cá nhân có ít bằng cấp và kinh nghiệm hơn, điều này càng làm giảm cơ hội được tuyển dụng của họ.

Vào tháng 8, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đạt kỷ lục mới là 18,8%, mức cao nhất kể từ khi hệ thống lưu trữ hồ sơ mới bắt đầu vào tháng 12/2023. Con số này tăng so với mức 17,1% vào tháng 7.

Dữ liệu trên được đưa ra trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc nhận một loạt các tín hiệu đáng thất vọng khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục phải vật lộn với nhu cầu trong nước yếu và sự suy thoái của lĩnh vực nhà ở.

"Nếu bạn cộng các yếu tố này lại với nhau, không có gì ngạc nhiên khi những người trẻ tuổi đang chọn "rút lui" hoặc "nghỉ hưu" ở vùng nông thôn vì việc tìm kiếm việc làm đã trở nên rất khó khăn, đặc biệt là những công việc tốt ở các thành phố hàng đầu", giáo sư Chung nói với CNBC.

Khó tìm công việc lý tưởng

Trong ba năm qua, các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao vốn từng thu hút nhiều sinh viên mới tốt nghiệp đã giảm mạnh, đặc biệt là bất động sản và tài chính, Dan Wang, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Hang Seng Trung Quốc cho biết.

Mặc dù có những công việc lương thấp hơn ở các thành phố như giao hàng hoặc gọi xe, nhưng những người trẻ tuổi có học thức không muốn làm những công việc này.

Ngoài ra, các công việc liên quan đến lĩnh vực sản xuất cũng chẳng khiến người trẻ mặn mà.

Tuy vậy, nhiều người "nghỉ hưu" trẻ tuổi của Trung Quốc đã phản bác lại những lời chỉ trích rằng họ quá kén chọn hoặc không có chí tiến thủ.

"Điều này không được gọi là buông bỏ, mà là chuẩn bị cho việc nghỉ hưu trước, để có thể tận hưởng tuổi già trong tương lai", Wenzi, 22 tuổi, cho biết trong một bài đăng được tải lên vào tháng 4.

Trong suốt các video của mình, anh kể lại cách những người dân làng khác chỉ trích lối sống của anh và so sánh anh với những người cùng tuổi đang có việc làm ổn định.

Những lời buộc tội như vậy, mặc dù không công bằng, nhưng có thể hiểu được trong bối cảnh và văn hóa xã hội Trung Quốc, theo nhận định từ một chuyên gia thuộc Ngân hàng Hang Seng Trung Quốc.

"Họ bị chỉ trích vì người Trung Quốc có xu hướng nghĩ rằng bất kỳ ai học lên cao đều phải áp dụng kiến thức đó sau này và làm việc chăm chỉ", nhà kinh tế học này cho biết, đồng thời nói thêm rằng giáo dục thường là khoản đầu tư lớn nhất của một gia đình bên cạnh đất đai.

Hiện nay, nhiều người trẻ tuổi này có thu nhập tương đối, họ chuyển sang lĩnh vực thương mại điện tử hoặc cố gắng trở thành người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Nông thôn có thể là bối cảnh tốt để điều hành các dự định này vì bối cảnh tự nhiên và lối sống thư giãn có thể thu hút người xem.

“Viện dưỡng lão” dành cho thanh thiếu niên?

Nắm bắt được xu hướng, nhiều người cho rằng các vùng quê đang trở thành “viện dưỡng lão dành cho thanh niên”.

Thậm chí, nơi này đang khiến giới trẻ tự coi đây là địa điểm lý tưởng và có thể "nằm nghỉ" bất cứ khi nào họ muốn. Các cơ sở này thường không tiếp khách trên 45 tuổi.

Mặc dù các chuyên gia nói với CNBC rằng đây có thể là một chiêu trò tiếp thị, nhưng sự phổ biến vẫn phản ánh cảm giác lạc lõng của Gen Z và thế hệ thiên niên kỷ cũng như mong muốn có một lối sống chậm rãi hơn.

Jia Miao, Phó Giáo sư tại NYU Thượng Hải, cho biết: "Những người trẻ từng trải qua căng thẳng cao độ hoặc cảm giác tuyệt vọng đang tìm kiếm những nơi để suy ngẫm và tìm cảm giác sống, do đó thúc đẩy nhu cầu về "viện dưỡng lão'".

Bà nói thêm rằng thật tích cực khi thị trường đang đa dạng hóa và cởi mở để đáp ứng nhu cầu của những cá nhân trẻ tuổi này, những người đang hy vọng có một không gian để thở và phục hồi.

Trong khi vùng nông thôn Trung Quốc sẽ tiếp tục là nơi nghỉ ngơi và nơi ẩn náu tốt cho tình trạng thất nghiệp ở thành thị, những người Trung Quốc trẻ tuổi này có thể không ở lại đây quá lâu.

Theo bà Wang, vùng nông thôn Trung Quốc không cung cấp lối sống hiện đại, trung lưu mà người trẻ tuổi mong muốn, chưa nói đến dịch vụ chăm sóc y tế và giáo dục chất lượng cao.

"Kiểu di cư ngược này cũng không có khả năng trở thành xu hướng lâu dài. Đây chỉ là kế hoạch tạm thời. Mục tiêu cuối cùng của những đứa trẻ đó vẫn là quay trở lại thành phố trong thời gian dài", bà nói.

Lê Na (Theo CNBC)