Theo CNBC, các nhà phân tích Chad Bown và Yilin Wang của PIIE viết: “Cuộc gây hấn của Nga ở Ukraine đã gây ra một thiệt hại đáng kinh ngạc cho khu vực. Nó cũng đã góp phần vào cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu, vì Nga đang ngăn chặn việc xuất khẩu phân bón quan trọng mà nông dân ở những nơi khác cần và vai trò của Ukraine như một bệ đỡ cho châu Phi và Trung Đông đã bị phá hủy”.

Xung đột Nga- Ukraine gây tác động lớn nhưng không phải duy nhất

“Nhưng có một rủi ro khác, không được đánh giá cao đối với an ninh lương thực toàn cầu”, 2 nhà phân tích viết trong một báo cáo vào tuần trước.

Các nhà phân tích chỉ ra các hạn chế và thuế quan mà Trung Quốc áp đặt đối với hai mặt hàng chính - phân bón và thịt lợn.

Người khổng lồ châu Á, một trong những nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới, cũng đã áp dụng các biện pháp hạn chế đối với thực phẩm và nguyên liệu, tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington nhấn mạnh.

Tất cả những động thái đó đã dẫn đến mức giá cao hơn ở những nơi khác, ngay cả khi chúng mang lại lợi ích cho chính người dân Trung Quốc, theo báo cáo.

Các nhà phân tích viết: “Vấn đề với Trung Quốc là nước này tiếp tục hành động như một nước nhỏ”.

Họ nói thêm: “Nhưng Trung Quốc cũng triển khai chính sách bần cùng hoá láng giềng, khi nước này lựa chọn giải quyết vấn đề trong nước bằng cách chuyển chi phí cho người dân ở nước khác”.

Giá phân bón cũng tăng nhanh

Giá phân bón ở Trung Quốc và trên thế giới bắt đầu tăng vào năm ngoái, do nhu cầu mạnh và giá năng lượng cao hơn, nhưng sau đó thậm chí còn tăng cao hơn sau cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Tháng 7 năm ngoái, các nhà chức trách đã ra lệnh cho các công ty lớn của Trung Quốc tạm ngừng xuất khẩu phân bón ”để đảm bảo nguồn cung cho thị trường phân bón hóa học trong nước”, PIIE lưu ý. Đến tháng 10, khi giá tiếp tục tăng, các nhà chức trách bắt đầu yêu cầu giám sát thêm đối với xuất khẩu.

Các chính sách đã tiếp tục được thực thi trong năm nay và sẽ kéo dài đến ít nhất là sau khi kết thúc mùa hè, Reuters đưa tin.

Các nhà phân tích viết: “Sự kết hợp của các rào cản phi thuế quan đã khiến xuất khẩu phân bón của Trung Quốc giảm mạnh. Với việc sản xuất nhiều hơn trong nước, giá phân bón của Trung Quốc chững lại và thậm chí còn bắt đầu giảm”.

Điều đó hoàn toàn trái ngược với tình hình trên toàn thế giới, nơi giá phân bón tiếp tục tăng cao hơn gấp đôi so với mức đã thấy một năm trước đó, nhóm nghiên cứu cho biết.

Thị phần xuất khẩu phân bón toàn cầu của Trung Quốc là 24% đối với phốt phát, 13% đối với nitơ và 2% đối với kali - trước khi có các hạn chế, theo PIIE.

Các nhà phân tích của PIIE cho rằng, quyết định rút nguồn cung phân bón của Trung Quốc ra khỏi thị trường thế giới chỉ ”đẩy vấn đề sang tay nước khác”.

Họ nói thêm rằng khi có ít phân bón hơn, lượng lương thực được trồng ít hơn và điều đó “khó có thể xảy ra vào thời điểm tồi tệ hơn” do cuộc xung đột Nga-Ukraine đang đe dọa nguồn cung cấp lương thực toàn cầu. Nga và Ukraine là những nước xuất khẩu lớn các loại cây trồng như lúa mì, lúa mạch, ngô và dầu hướng dương.

Báo cáo cho biết: “Vào thời điểm quan trọng như vậy, Trung Quốc cần phải xuất khẩu nhiều hơn - chứ không phải ít hơn - để giúp toàn cầu vượt qua thách thức nhân đạo tiềm ẩn có thể nảy sinh ở nhiều nước nghèo về nhập khẩu phân bón và thực phẩm”.

Giá thép cũng trong cuộc đua

Giá thép ở Trung Quốc và trên thế giới tăng nhanh trong vài năm qua khi nước này tuyên bố sẽ cắt giảm sản lượng thép trong nước để đáp ứng mục tiêu giảm thiểu khí thải cacbon.

Để giảm giá hơn trong nước, các nhà chức trách năm ngoái đã dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu thép phế liệu. Họ cũng thực hiện một số vòng hạn chế xuất khẩu và tăng thuế xuất khẩu đối với 5 dòng sản phẩm thép.

Đến tháng 3 năm nay, giá thép của Trung Quốc đã thấp hơn 5% so với trước khi bị hạn chế.

Các nhà phân tích của PIIE cho biết: “Cũng giống như trường hợp phân bón, sự sụt giảm này đến với phần còn lại của thế giới, nơi giá thép bên ngoài Trung Quốc vẫn cao hơn. Mối quan tâm là sự gia tăng chênh lệch giữa giá thép thế giới và Trung Quốc đã xuất hiện kể từ tháng 1/2021”.

Thịt lợn cũng tăng giá gấp đôi 

Câu chuyện về giá thịt lợn cao hơn trên toàn cầu bắt đầu vào năm 2018, khi Trung Quốc - nước sản xuất một nửa nguồn cung thịt lợn của thế giới - chứng kiến đàn lợn của họ bị ảnh hưởng bởi một đợt bùng phát dịch tả lợn châu Phi.

Điều đó đã buộc nước này phải tiêu hủy 40% đàn, khiến giá thịt lợn của nước này tăng hơn gấp đôi vào cuối năm 2019.

Theo PIIE, giá thịt lợn trên thế giới cũng theo đó, tăng 25% do Trung Quốc nhập khẩu nhiều thịt lợn hơn và kéo nguồn cung ra khỏi thị trường.

Các nhà phân tích của PIIE viết: “Trung Quốc đã giảm áp lực về giá nội địa từ đầu năm 2019 bằng cách khai thác hàng nhập khẩu trước khi đóng cửa. Những chính sách này đã ảnh hưởng đến phần còn lại của thế giới”.

Bắc Kinh cũng cắt giảm thuế nhập khẩu thịt lợn vào năm 2020, điều này có thể khiến người tiêu dùng ở những nơi khác phải chịu giá cao hơn do nguồn cung giảm, nhóm nghiên cứu cho biết.

Tuy nhiên, các nhà chức trách đã tăng các mức thuế đó một lần nữa trong năm nay khi “cơn sốt” thịt lợn giảm bớt.

Báo cáo cho biết: “Một lợi ích tiềm ẩn ngoài ý muốn sẽ đạt được nếu trong bối cảnh giá thịt toàn cầu cao như hiện nay, thuế quan của Trung Quốc bất ngờ giải phóng nguồn cung thế giới và giúp giảm bớt áp lực lên giá thịt lợn mà người tiêu dùng bên ngoài Trung Quốc phải đối mặt”.

Sơn Tùng (Theo CNBC)