Đây là thông tin được Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10/2020 vào chiều tối nay (30/10). Phiên họp báo do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng chủ trì.

Đợt thiên tai miền Trung vừa rồi rất dị thường và bất thường

Trả lời câu hỏi của phóng viên về nội dung: Vừa qua, bão lũ đã gây ra thiệt hại rất lớn. Chính phủ có đưa ra cảnh báo và đánh giá các nguyên nhân không? Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết: “Tôi khẳng định đợt thiên tai miền Trung vừa rồi rất dị thường và bất thường”.

Theo ông Hiệp, ngay từ tháng 1/2020, tại Hội nghị toàn quốc về thiên tai, Bộ NN&PTNT cùng Bộ TN&MT đã cảnh báo năm nay sẽ có khoảng 5 đến 6 cơn bão ở miền Trung, và trong đó sẽ có những cơn bão rất lớn. Bộ NN&PTNT cũng đã cảnh báo trước 15 ngày về đợt lụt lịch sử tại Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế.

Cùng với đó, đã có 56,1 triệu lượt tin nhắn gửi đến bà con miền Trung để cảnh báo; Bộ NN&PTNT đã cùng Bộ TT&TT làm việc này. Cùng với đó, hệ thống chính trị của chúng ta đã vào cuộc rất sớm.

“Có một số nơi diện ngập lụt rộng, nhà 2 tầng ở trên tầng 2 cũng không thể chui vào đâu được. Ở Lệ Thủy, mực nước có nhà ngập đến 6,3 m, vượt cả mức lũ lụt lịch sử. Diện rộng nên bà con không biết vào chỗ nào. Chúng tôi đang kiểm tra xem có điểm nghẽn thông tin không, nếu có thì ở chỗ nào. Chúng tôi và Thủ tướng Chính phủ sẽ đánh giá ngay lập tức sau khi khắc phục thiên tai”, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết.

Thông tin về ứng phó, ông Hiệp cho biết, chúng ta đã rất chủ động. Lực lượng công an và quân đội, vừa rồi đã tham gia rất tích cực, rất nhiều đồng chí đã hy sinh, bị thương. Cơ bản các đồng chí bộ đội, công an tham gia công tác cứu hộ, cứu nạn không ngủ, rất vất vả.

Tuy nhiên, ông Hiệp cho rằng, nước ta cần hơn trong những trận thiên tai cực đoan như này một lực lượng chuyên nghiệp cao hơn, trang thiết bị đồng bộ hơn, lực lượng này có trang thiế bị phù hợp với mọi điều kiện địa hình và thời tiết. Có như thế mới đảm bảo được nhanh và an toàn cho đội cứu hộ. Ông Hiệp cho biết, sẽ cùng Ủy ban quốc gia ứng phó thiên tai sớm triển khai việc này.

“Tôi khẳng định con người có tác động đến thiên tai. Mọi hoạt động của con người đều có tác động hoặc xấu hoặc tốt đến mọi vấn đề, trong đó có thiên tai. Quan điểm của chúng tôi là chúng ta phải thuận thiên, nhưng là thích nghi có kiểm soát, phải có giải pháp công trình để chúng ta thuận thiên. Chúng tôi chỉ đánh giá thêm dưới góc độ Ủy ban Thường trực phòng chống thiên tai”, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT nêu quan điểm.

Không có giải pháp công trình nhà ở nào có thể chịu được lũ ống, lũ quét, sạt lở đất

Trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến việc: Phó Thủ tướng Chính phủ đã có yêu cầu Bộ Xây dựng và các bộ ngành liên quan rà soát, xem xét lại vấn đề quy hoạch cũng như các khu dân cư có nguy cơ sạt lở đất, hướng dẫn xây dựng nhà an toàn cho người dân. Hiện nay việc này thực hiện đến đâu, chúng ta có bản đồ cảnh báo những điểm sạt lở hay không?

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết: Chúng ta có 3 hình thái thiên tai: Gió bão, lũ lụt và lũ ống, lũ quét, sạt lở đất.

Trước hết về gió bão, vấn đề này thường xảy ra ở khu vực biển với khoảng cách cự ly là 30-50 km từ bờ biển vào. Về giải pháp công trình, chúng ta thực hiện được. Qua khảo sát, nếu nhà có 3 cứng (sàn cứng, tường cứng, mái cứng) cơ bản là chịu được gió bão; nhà bị đổ chủ yếu nhà cấp 4, mái tôn, cổng chào, mái kính... Đối với hình thái thiên tai này, đã có giải pháp công trình để có thiết kế cho phù hợp.

Thứ hai, về lũ lụt, cách đây 7 năm, đã có Quyết định số 48 về chương trình nhà ở vượt lũ cho đồng bào miền Trung. Thực tế, đã xây dựng được trên 3.200 ngôi nhà có cốt sàn trên mức đỉnh lũ, vừa rồi phát huy tốt, khoảng 5-10 m trên đỉnh lũ thì người dân và gia đình có thể rút lên đấy để cầm cự 10-15 ngày. Ông Hùng cho biết, sẽ phối hợp với Bộ NN&PTNT, Bộ TN&MT nghiên cứu để nhân rộng, phát triển thêm mô hình này, chủ yếu cần nguồn lực. Đây cũng là một giải pháp khả thi thực hiện được.

“Còn với lũ ống, lũ quét sạt lở đất, tôi xin nhấn mạnh không có giải pháp công trình nhà ở nào có thể chịu được lũ ống, lũ quét, sạt lở đất”, ông Hùng khẳng định.

Ông Hùng cũng nêu giải pháp để phòng chống lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Cụ thể, đối với việc xây mới, quan trọng là lựa chọn địa điểm để tránh được lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Hiện nay, đã có bản đồ về lũ ống, lũ quét, sạt lở đất nhưng tỉ lệ không cao, khoảng 1/20.000 hoặc 1/50.000 nên trong bản đồ này xã chỉ là một chấm nhỏ, vấn đề làm sao là phải đưa ra tỉ lệ 1/500. Ông Hùng cho biết, sẽ phối hợp cùng các chuyên gia để chuyển tỉ lệ này về 1/500 thì khi đó mới quản lý được.

Với những công trình đã xây dựng rồi, như nhà đang tồn tại thì ông Hùng đưa ra hai giải pháp: Một là, rà soát để di dời, lựa chọn địa điểm khác như đã nói. Hai là cần có hướng dẫn, Bộ Xây dựng đang phối hợp với Bộ TN&MT, các bộ có hướng dẫn rất cụ thể để người dân và hộ dân có thể nhận được cảnh báo.

“Đối với lũ quét, sạt lở đất, người dân nên nhận được những chỉ dẫn rất đơn giản về vấn đề địa chất, thủy văn… trong bán kính khoảng 500m. Hiện nay Bộ Xây dựng đang phối hợp với Bộ NN&PTNT và các bộ khác tiến hành những việc như thế”, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết.

Loại bỏ 472 quy hoạch thủy điện nhỏ ra khỏi quy hoạch

Tại họp báo, phóng viên đã đặt câu hỏi liên quan đến việc: Hiện nay việc rà soát đánh giá ĐTM đối với các dự án thủy điện, đặc biệt là thủy điện nhỏ, được thực hiện như thế nào? Luật Bảo vệ môi trường 2014 yêu cầu phải công khai minh bạch các báo cáo ĐTM này, việc này thực hiện ra sao?

Trả lời câu hỏi, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành cho biết: Về đánh giá tác động môi trường cho các công trình thủy điện nhỏ, Bộ TN&MT, các cơ quan chuyên môn, các chuyên gia luôn luôn đánh giá thẩm định về các yếu tố tác động đến đặc thù, bao gồm các tác động đến rừng, thảm thực vật và đa dạng sinh học, đánh giá dòng chảy tối thiểu mà thủy điện trả lại cho hạ du và các yếu tố liên quan khác.

Cùng với đó, Luật Lâm nghiệp đã có quy định hết sức chặt chẽ về việc chuyển đổi đất rừng cho tất cả các loại dự án, không riêng gì các dự án thủy điện với các biện pháp hạn chế hết sức chặt chẽ. Việc bảo đảm trồng lại rừng, phát triển rừng, hiện nay một số nhà máy thủy điện đã bắt đầu nâng cao nhận thức, thực hiện vừa giữ nguồn sinh thủy cho khu vực nhà máy của mình vừa bảo đảm tránh sạt lở đất.

“Trong thời gian tới, để giảm thiểu các nguy cơ này, Bộ TN&MT, Bộ Công Thương và các bộ có liên quan đã tham mưu cho Chính phủ loại bỏ 472 quy hoạch thủy điện nhỏ ra khỏi quy hoạch và 213 điểm tiềm năng có thể xây dựng thủy điện cũng cần được xem xét hết sức kỹ lưỡng, chặt chẽ để đảm bảo phát triển kinh tế xã hội địa phương, đặc biệt là khu vực miền núi, bảo đảm bền vững, tránh được những rủi ro thiên tai như trong thời gian vừa qua”, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành thông tin.

Quốc Trần