Nghị định này nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng và cụ thể hóa các quy định của Quốc hội về tổ chức bộ máy nhà nước, tạo cơ sở pháp lý trong quá trình thực hiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện.

Quy định việc hợp nhất, sắp xếp, tinh gọn tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện tương đồng với sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ (tuy nhiên không nhất thiết Trung ương có bộ quản lý ngành, lĩnh vực nào thì địa phương cũng có sở, phòng tương ứng); bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, liên thông trong quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực và phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế của địa phương.

Về tổ chức các sở, thực hiện Kết luận số 09-KL/TW của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và theo định hướng của Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Chính phủ tại Văn bản số 05/CV-BCĐTKNQ18 (sau khi có ý kiến kết luận của Bộ Chính trị tại Văn bản số 13038-CV/VPTW ngày 10/01/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng), dự thảo Nghị định đề xuất việc sắp xếp, kiện toàn các sở hiện nay theo hướng tổng số có 16 Sở.

Trong đó, có 6 Sở được giữ ổn định về tên gọi và chức năng, nhiệm vụ; 5 Sở được hình thành sau khi thực hiện việc hợp nhất tương ứng với sắp xếp các bộ ở Trung ương; 5 Sở có tiếp nhận, bổ sung chức năng. 

Sau khi thực hiện việc sắp xếp, có 12 Sở, ngành được tổ chức thống nhất và 6 sở tổ chức đặc thù. Cụ thể, các sở, ngành được tổ chức thống nhất, gồm: Sở Nội vụ; Sở Tư pháp; Sở Tài chính; Sở Xây dựng; Sở Nông nghiệp và Môi trường; Sở Khoa học và Công nghệ; Sở Y tế; Sở Giáo dục và Đào tạo; Sở Công Thương; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Thanh tra; Văn phòng UBND. 

Trong đó, có 5 Sở được hình thành từ việc hợp nhất từ 10 Sở, ngành tương ứng với sắp xếp các bộ ở Trung ương; 4 Sở được giữ nguyên và tiếp nhận, bổ sung chức năng, nhiệm vụ. 

Đó là, Sở Tài chính, thành lập trên cơ sở hợp nhất Sở Kế hoạch và Đầu tư và Sở Tài chính; cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính thực hiện.

Sở Xây dựng thành lập trên cơ sở hợp nhất Sở Giao thông vận tải và Sở Xây dựng; cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Sở Giao thông vận tải và Sở Xây dựng thực hiện (không thực hiện chức năng, nhiệm vụ về sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ).

Sở Nông nghiệp và Môi trường thành lập trên cơ sở hợp nhất Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện và tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ quản lý về giảm nghèo từ Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.

Sở Khoa học và Công nghệ thành lập trên cơ sở hợp nhất Sở Thông tin và Truyền thông và Sở Khoa học và Công nghệ; cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Sở Khoa học và Công nghệ và Sở Thông tin và Truyền thông thực hiện; chuyển chức năng quản lý về báo chí, xuất bản từ Sở Thông tin và Truyền thông về Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Sở Nội vụ thành lập trên cơ sở hợp nhất Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và Sở Nội vụ; thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Sở Nội vụ hiện nay và chức năng, nhiệm vụ tham mưu quản lý nhà nước về lao động, tiền lương; việc làm; người có công; bình đẳng giới; an toàn, vệ sinh lao động; bảo hiểm xã hội từ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.

Sở Y tế tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy tham mưu quản lý nhà nước về bảo trợ xã hội; trẻ em và phòng, chống tệ nạn xã hội (không thực hiện nhiệm vụ về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy); quản lý sử dụng Quỹ Bảo trợ trẻ em theo quy định từ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.

Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy tham mưu quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp từ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.

Sở Công Thương tiếp nhận nguyên trạng Cục Quản lý thị trường địa phương từ Bộ Công Thương và tổ chức lại thành Chi cục Quản lý thị trường thuộc Sở Công Thương.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ tham mưu quản lý nhà nước về báo chí và xuất bản từ Sở Thông tin và Truyền thông.

Có 4 sở được tổ chức đặc thù, gồm: Sở Dân tộc và Tôn giáo; Sở Ngoại vụ; Sở Du lịch; Sở Quy hoạch - Kiến trúc. Trong đó Sở Dân tộc và Tôn giáo được hình thành từ Ban Dân tộc tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy tham mưu quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo từ Sở Nội vụ, đổi tên thành Sở Dân tộc và Tôn giáo.

Về khung số lượng sở thuộc UBND cấp tỉnh, Bộ Nội vụ cho biết, tổng số lượng sở được thành lập theo quy định trên không vượt quá khung số lượng sở tối đa theo nguyên tắc: Đối với Hà Nội và TP Hồ Chí Minh được tổ chức 15 Sở (chưa tính số sở tăng thêm theo quy định của Luật Thủ đô và sở được thí điểm thành lập). Hai địa phương này được quyết định việc thành lập, chia tách, sáp nhập, hợp nhất Sở, bảo đảm phù hợp với đặc thù thành phố và không vượt quá số Sở theo quy định.

Đối với các tỉnh, thành phố khác, căn cứ yêu cầu quản lý nhà nước ở địa phương về ngành, lĩnh vực để tổ chức, sắp xếp các cơ quan chuyên môn, bảo đảm không vượt quá 13 sở; đối với cấp tỉnh loại 1 có lĩnh vực đặc thù thì không vượt quá 14 sở.