Khu Công nghệ cao TP.HCM: Khi đất đẻ ra vàng

Thứ sáu, 03/04/2015 11:10 AM - 0 Trả lời

Khu Công nghệ cao TP.HCM: Khi đất đẻ ra vàng

(NB&CL) - 39 năm sau ngày giải phóng, TP.HCM đã từng bước thay da đổi thịt, cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng bài bản, quy mô, kinh tế, giáo dục, y tế... phát triển nhanh, mạnh, vững vàng. Đặc biệt, trong khoảng 20 năm qua, TP.HCM quyết tâm dồn toàn lực để phát triển kinh tế tri thức, biểu tượng là sự ra đời của Khu công nghệ cao tại cửa ngõ phía Bắc (quận 9). Từ đây, 1h đất ruộng, đất vườn ngoại thành ít giá trị vào cuối những năm 90 thế kỷ trước đã mang lại trên 10 triệu USD tiền đầu tư. Đặc biệt, 10 triệu USD ấy không phải là “vốn chết”, mà không ngừng sinh sôi, nảy nở, tạo ra rất nhiều giá trị cả hữu hình, vô hình...
 
Dịp kỷ niệm 39 năm hai miền hòa một, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS-TS Lê Hoài Quốc, Trưởng BQL Khu Công nghệ cao TP.HCM (KCNC) để nhìn lại những thăng trầm, những bước tiến của nơi được kỳ vọng sẽ là đô thị KHCN có vai trò đòn bẩy đối với KT-XH của TP.HCM và khu vực phía Nam này.
 Báo Công luận 
 Khu CNC TP.HCM nhìn từ tòa nhà nhà máy Intel Việt Nam. 
 
Thưa TS Lê Hoài Quốc! TS có thể khái quát ngắn về chặng đường đã qua của KCNC?
 
Nếu không kể giai đoạn chuẩn bị trước đó thì KCNC có khởi đầu từ 24/10/2002 - khi Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập ra nó tại huyện Thủ Đức, nay là quận 9. Qua hơn 11 năm xây dựng và phát triển, có thể khái quát chặng đường ấy qua 3 giai đoạn:
 
- Giai đoạn khởi động (2002-2006): Tiến hành bồi thường, giải phóng mặt bằng; thực hiện các công tác chuẩn bị cơ bản và thu hút các nhà đầu tư đầu tiên như Allied, Sonion, Nidec, Intel...
 
- Giai đoạn định hình và phát triển (2007-2010): Hoàn thành cơ sở hạ tầng giai đoạn I; khánh thành phân khu sản xuất CNC; thu hút các các tập đoàn Jabil, Nanogen và các doanh nghiệp KHCN trong nước; đầu tư và phát triển các đơn vị sự nghiệp như TT R&D, Vườn ươm DN...
 
- Giai đoạn tăng tốc (2011-2015): Triển khai cơ sở hạ tầng giai đoạn II; tổng vốn đầu tư đăng ký đạt trên 2,2 tỷ USD; giá trị sản phẩm công nghệ cao tăng nhanh hàng năm; tăng cường hợp tác KHCN, hợp tác đại học; bắt đầu có sản phẩm CNC nội sinh từ đầu tư trong nước.
 
Quãng thời gian đó, việc hình thành và phát triển KCNC gặp thuận lợi, khó khăn gì thưa TS?
 
Thuận lợi hay may mắn là KCNC luôn được quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ tối đa của Chính phủ, các Bộ, ngành cùng với sự quyết tâm, chỉ đạo xuyên suốt, sát sao của lãnh đạo thành phố; được sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân và các cấp chính quyền quận 9, các Sở, ngành, ĐH Quốc gia TP.HCM... Ngoài ra, còn phải kể đến sự đồng tâm, nỗ lực của toàn thể cán bộ, nhân viên KCNC.
 
Trong quá trình hình thành, phát triển, KCNC phải vừa xúc tiến thu hút đầu tư, vừa giải phóng mặt bằng, vừa xây dựng hạ tầng, vừa định hình môi trường hoạt động CNC... Lúc đó, KCNC vẫn chưa sẵn sàng về các dịch vụ tiện ích phục vụ nhà đầu tư (kho bãi, logicstic, nhà hàng, dịch vụ thương mại, giải trí…); công tác nghiên cứu, đào tạo và ươm tạo mới đang ở giai đoạn sơ khai...
 
Nhưng những khó khăn ấy, KCNC đã, đang và sẽ nỗ lực vượt qua.
 
Hơn 11 năm qua, theo TS thì KCNC đã đạt được những thành tựu gì nổi bật?
 
Thứ nhất, đã định hình, phát triển được một trung tâm KHCN có cơ sở hạ tầng khá hoàn thiện, môi trường đầu tư tốt, các hoạt động R&D, ươm tạo, đào tạo... được đẩy mạnh... Và khởi nguồn ban đầu của nó là một vùng đất đất đa phần là đất nông nghiệp của huyện Thủ Đức trước đây, nay là quận 9. 
 
Thứ hai, đã xúc tiến và mời gọi được các nhà đầu tư, sản xuất CNC toàn cầu như Intel, Jabil của Hoa kỳ, Nidec của Nhật bản, Datalogics của Italia, Sonion của Đan Mạch,… với tổng vốn đầu tư trên 2,2 tỷ USD, tức là 01 ha đất thu hút được trên 10 triệu USD.
 
Qua đó, KCNC đã góp phần giải quyết việc làm trên 18.000 lao động và đào tạo nhân lực cho các DN, trở thành một địa chỉ đáng tin cậy, được thế giới biết đến, là thành viên của các Hiệp hội KHCN quốc tế có uy tín như ISPA, ASPA.
 
Thứ ba, kết quả hoạt động của 38 DN trong KCNC đóng góp đáng kể vào giá trị xuất khẩu có vốn đầu tư nước ngoài của thành phố (từ 0,12% của năm 2006 tăng dần qua các năm, đến 2011 là 15,37% và đến năm 2013 chiếm trên 28% với 2,75 tỷ USD). Trong khi đó, tỉ lệ diện tích KCNC (giai đoạn I là 298 ha) chỉ chiếm khoảng 7,95% so với tổng diện tích các KCX – KCN của thành phố, nhưng năng suất của 01 lao động tại đây năm 2013 đạt 141.428 USD (2,531 tỷ USD/17.896 lao động), cao hơn 7,4 lần so với các KCX-KCN khác (5,1 tỷ USD/268.000 lao động).
 
KCNC đã phát huy được hiệu quả sử dụng đất, tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển, tạo cơ hội cho các DN nội địa tham gia chuỗi cung ứng linh kiện, vật tư, thành phẩm và bán thành phẩm trong sản xuất sản phẩm CNC toàn cầu.
 
Báo Công luận 
 
  PGT.TS Lê Hoài Quốc
 
Vậy những thành tựu ấy có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển KT-XH và giáo dục của TP.HCM và cả nước, thưa TS?
 
Những năm 2006-2007, giá trị xuất khẩu của DN có yếu tố FDI trong KCNC so toàn thành phố chỉ chiếm khoảng 0,12%. Nhưng đến nay, tỉ lệ ấy đã đạt hơn 28%, thể hiện sự đóng góp tích cực cho chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố theo hướng tăng dần tỉ trọng dịch vụ, công nghiệp, giảm dần khu vực nông nghiệp, tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu. 
 
Thời gian qua, BQL KCNC đang nối kết với KCX-KCN thành phố, các DN để chia sẻ kinh nghiệm trong thu hút đầu tư, quản lý và định hướng phát triển CNC, chuyển đổi sản xuất sản phẩm theo hướng gia tăng hàm lượng CNC. Giải quyết được yêu cầu này sẽ phát huy tối đa đóng góp của các DN tại KCNC trong việc nâng cao giá trị gia tăng, đẩy mạnh nội địa hóa sản phẩm CNC. Đồng thời, việc phát triển mối liên kết ngược giữa các công ty đa quốc gia với DN nội địa, phát triển hoạt động R&D và đào tạo sẽ giúp nâng cao trình độ cho nhân lực Việt Nam.
 
Với rất nhiều trọng trách, KCNC trong tương lai gần và 10 năm tới sẽ phải làm gì để xứng đáng với kỳ vọng của thành phố, thưa TS?
 
KCNC phấn đấu trở thành trung tâm CNC mạnh của thành phố và cả nước, là nơi cung cấp và nuôi dưỡng những cơ hội sáng tạo KHCN, để TP.HCM trở thành một trung tâm toàn diện, ngang tầm với các thành phố lớn trong khu vực. Với tầm nhìn như vậy, KCNC đặt ra mục tiêu trong thời gian tới:
 
- Hoàn thiện KCNC theo quy hoạch được duyệt để trở thành một khu kinh tế - kỹ thuật đặc biệt, nơi thu hút vốn đầu tư và sản xuất sản phẩm CNC trong và ngoài nước, góp phần xây dựng các ngành công nghiệp CNC gia tăng tỷ lệ nội địa và sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa - dịch vụ. 
 
- Đưa KCNC trở thành một trung tâm nghiên cứu, phát triển và ứng dụng CNC, lấy DN làm đối tượng trung tâm. Bên cạnh đó, KCNC sẽ tăng cường hợp tác quốc tế, tập hợp đội ngũ tri thức, quy tụ và liên kết các lực lượng KHCN trong và ngoài nước, đẩy mạnh công tác R&D, ươm tạo, sản xuất và thương mại hóa hiệu quả sản phẩm CNC... 
 
Xin cảm ơn TS Lê Hoài Quốc!
 
Kiên Giang (thực hiện)

Tin mới

Bắt 7 đối tượng dùng hung khí đuổi chém người đi đường ở Nghệ An

Bắt 7 đối tượng dùng hung khí đuổi chém người đi đường ở Nghệ An

(CLO) Ngày 23/12/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an huyện Nghi Lộc cho biết, đang củng cố hồ sơ để khởi tố vụ án và xử lý nghiêm nhóm đối tượng mang theo hung khí chém, gây thương tích người đi đường.

Vụ án
Xử lý nghiêm xây dựng sai phép, trái phép, tự ý chuyển đổi công năng nhà ở sang kinh doanh không đảm bảo PCCC

Xử lý nghiêm xây dựng sai phép, trái phép, tự ý chuyển đổi công năng nhà ở sang kinh doanh không đảm bảo PCCC

(CLO) Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Xây dựng phối hợp với UBND cấp tỉnh chỉ đạo cơ quan chức năng xử lý nghiêm các trường hợp xây dựng sai phép, trái phép, các trường hợp tự ý chuyển đổi công năng từ nhà ở riêng lẻ sang các loại hình sản xuất, kinh doanh khác mà không bảo đảm điều kiện an toàn phòng cháy, chữa cháy.

Tin tức
Nữ giám đốc mượn danh báo chí bảo kê xe tải ở Nghệ An lĩnh án

Nữ giám đốc mượn danh báo chí bảo kê xe tải ở Nghệ An lĩnh án

(CLO) Ngày 23/12, Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Kim Tiến (SN 1965), trú tại phường Hòa Hiếu, TX. Thái Hòa (Nghệ An) về tội “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.

Vụ án
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Đại sứ Australia tại Việt Nam đến chào từ biệt

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Đại sứ Australia tại Việt Nam đến chào từ biệt

(CLO) Chiều 23/12, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Australia tại Việt Nam Andrew Goledzinowski đến chào từ biệt nhân dịp kết thúc nhiệm kỳ công tác.

Tin tức
Thành tựu và những dấu ấn nổi bật của Quốc hội khóa XV

Thành tựu và những dấu ấn nổi bật của Quốc hội khóa XV

(CLO) Chiều 23/12, tại Nhà Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định - Chủ nhiệm Đề tài khoa học cấp bộ đặc biệt “Quốc hội Việt Nam - 80 năm xây dựng, đổi mới và phát triển” chủ trì Hội thảo “Thành tựu và những dấu ấn nổi bật của Quốc hội khóa XV”.

Tin tức
Cơ cấu tổ chức mới sau sắp xếp của Bộ Công Thương phải hiệu quả, hiệu lực hơn tổ chức cũ

Cơ cấu tổ chức mới sau sắp xếp của Bộ Công Thương phải hiệu quả, hiệu lực hơn tổ chức cũ

(CLO) Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đề nghị Bộ Công Thương triển khai khẩn trương công tác sắp xếp tổ chức sau khi được Chính phủ phê duyệt để nhanh chóng ổn định tổ chức, bảo đảm không gián đoạn trong triển khai nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức mới phải hiệu quả, hiệu lực hơn tổ chức cũ.

Tin tức
Metro Bến Thành – Suối Tiên là động lực thúc đẩy du lịch TP.HCM tăng tốc

Metro Bến Thành – Suối Tiên là động lực thúc đẩy du lịch TP.HCM tăng tốc

(CLO) Tuyến metro Bến Thành-Suối Tiên sẽ kết nối các điểm đến văn hóa, lịch sử, giải trí đặc sắc của TP.HCM, đưa du khách đến gần hơn nhiều điểm tham quan nổi tiếng và thúc đẩy du lịch xanh, bền vững.

Du lịch
UNESCO sẽ đánh giá tác động môi trường ở vịnh Hạ Long

UNESCO sẽ đánh giá tác động môi trường ở vịnh Hạ Long

(CLO) UNESCO sẽ cử các chuyên gia đến Việt Nam để đánh giá nguy cơ bảo tồn và đánh giá về tác động lâu dài của các dự án đối với vịnh Hạ Long.

Du lịch
Hàng loạt cuộc thi sắc đep rục rịch trở lại năm 2025

Hàng loạt cuộc thi sắc đep rục rịch trở lại năm 2025

(CLO) Nhiều cuộc thi sắc đẹp 2025 đã chính thức khởi động trở lại, đáng chú ý là cuộc thi Hoa hậu Việt Nam sẽ được công bố vào cuối tháng 12 năm nay.

Giải trí
Dự báo thời tiết ngày 24/12: Bắc Bộ ngày nắng nhẹ, đêm nhiều mây

Dự báo thời tiết ngày 24/12: Bắc Bộ ngày nắng nhẹ, đêm nhiều mây

(CLO) Theo Trung tâm dự báo Khí tượng thuỷ văn, dịp Giáng sinh năm nay ngày 24-25/12, các tỉnh miền Bắc đêm mây nhiều, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ, ngày trời nắng nhẹ; nhiệt độ đêm và sáng khu vực đồng bằng Bắc Bộ 13-15 độ C; ban ngày nhiệt độ 20-23 độ C. Khu vực Trung và Nam Trung Bộ, các tỉnh Tây Nguyên có khả năng xảy ra mưa vừa, mưa to, Nam Bộ mưa rào và dông tập trung ở các tỉnh miền Đông.

Tin tức
Trung tâm dữ liệu MobiFone Node 3 vinh dự nhận chứng chỉ ANSI/TIA-942 Rated 3

Trung tâm dữ liệu MobiFone Node 3 vinh dự nhận chứng chỉ ANSI/TIA-942 Rated 3

Trung tâm dữ liệu MobiFone Node 3 trở thành một trong số ít các Trung tâm dữ liệu quy mô lớn tại TP.HCM đạt tiêu chuẩn ANSI/TIA-942 Rated 3. Đây là chứng chỉ quốc tế uy tín nhất về xây dựng và vận hành Trung tâm dữ liệu, thuộc bộ tiêu chuẩn ANSI/TIA-942 do Hiệp hội công nghiệp viễn thông của Hoa Kỳ ban hành, được cấp bởi tổ chức Enterprise Products Intergration Pte Ltd (EPI) – Đơn vị đánh giá độc lập, cấp chứng nhận ANSI/TIA-942 số một thế giới.

Kinh doanh - Tài chính
Bão số 10 ít có khả năng ảnh hưởng đến đất liền, Trung và Nam Trung Bộ sẽ có mưa lớn 2 ngày tới

Bão số 10 ít có khả năng ảnh hưởng đến đất liền, Trung và Nam Trung Bộ sẽ có mưa lớn 2 ngày tới

(CLO) Dự báo, bão số 10 khi chuyển hướng xuống phía Nam, sẽ suy yếu thành áp thấp nhiệt đới và ít có khả năng ảnh hưởng đến đất liền nước ta. Các tỉnh ở khu vực Trung và Nam Trung Bộ từ ngày 25/12 sẽ có mưa vừa, mưa to.

Môi trường và cuộc sống
Tiếp lửa đam mê bằng cuộc thi Khoa học Kỹ thuật

Tiếp lửa đam mê bằng cuộc thi Khoa học Kỹ thuật

(CLO) Nhiều học sinh cảm nhận, cuộc thi Khoa học Kỹ thuật sẽ là sân chơi bổ ích để chúng em phát huy tinh thần sáng tạo, rèn luyện tư duy nghiên cứu khoa học và ứng dụng nghiên cứu vào thực tiễn cuộc sống.

Giáo dục
Bão số 10 hướng về vùng biển từ Phú Yên đến Bà Rịa-Vũng Tàu

Bão số 10 hướng về vùng biển từ Phú Yên đến Bà Rịa-Vũng Tàu

(CLO) Vào chiều nay 23/12, áp thấp nhiệt đới đã mạnh lên thành bão (cơn bão số 10 năm nay), có tên quốc tế là Pabuk; với sức gió mạnh cấp 8, giật cấp 10. Dự báo, đường đi của bão số 10 hướng về vùng biển từ Phú Yên đến Bà Rịa-Vũng Tàu.

Tin tức
Nguồn cung căn hộ cao cấp chỉ có thể trông chờ vào các dự án cải tạo chung cư cũ

Nguồn cung căn hộ cao cấp chỉ có thể trông chờ vào các dự án cải tạo chung cư cũ

(CLO) Trong tương lai, nguồn cung căn hộ cao cấp tại khu vực trung tâm chỉ có thể “trông chờ” từ các dự án căn hộ dịch vụ hoặc các dự án cải tạo chung cư, tập thể cũ

Bất động sản
TP HCM: Sở Y tế kiểm tra sau khi có thông tin trên Facebook, phát hiện Bác sĩ Phòng khám đa khoa Y đạo không đăng ký hành nghề khám, chữa bệnh

TP HCM: Sở Y tế kiểm tra sau khi có thông tin trên Facebook, phát hiện Bác sĩ Phòng khám đa khoa Y đạo không đăng ký hành nghề khám, chữa bệnh

(CLO) Thanh tra Sở Y tế TP HCM xác định, Phòng khám Đa khoa thuộc Công ty cổ phần Đầu tư Tư vấn dịch vụ y tế Y đạo đã vi phạm “người hành nghề không đăng ký hành nghề khám bệnh, chữa bệnh theo quy định”. 

Sức khỏe
Bình Luận

Tin khác

Nguồn cung căn hộ cao cấp chỉ có thể trông chờ vào các dự án cải tạo chung cư cũ

Nguồn cung căn hộ cao cấp chỉ có thể trông chờ vào các dự án cải tạo chung cư cũ

(CLO) Trong tương lai, nguồn cung căn hộ cao cấp tại khu vực trung tâm chỉ có thể “trông chờ” từ các dự án căn hộ dịch vụ hoặc các dự án cải tạo chung cư, tập thể cũ

Bất động sản
Thưởng Tết 2025 cao nhất ở TP HCM hơn 1,9 tỷ đồng

Thưởng Tết 2025 cao nhất ở TP HCM hơn 1,9 tỷ đồng

(CLO) Sở Lao động Thương binh & Xã hội TP HCM vừa có báo cáo về kết quả khảo sát tình hình tiền lương năm 2024 và kế hoạch thưởng Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.

Thị trường - Doanh nghiệp
IMF cảnh báo: Chiến tranh Ukraine có thể kéo dài gây cú sốc kinh tế nghiêm trọng

IMF cảnh báo: Chiến tranh Ukraine có thể kéo dài gây cú sốc kinh tế nghiêm trọng

(CLO) Các chuyên gia của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) vừa cập nhật kịch bản tiêu cực đối với Ukraine trong trường hợp chiến sự diễn ra ác liệt hơn. Theo kịch bản này, cuộc xung đột có thể kéo dài đến giữa năm 2026.

Kinh tế vĩ mô
Thứ trưởng Bộ Công Thương: Chống lãng phí nên áp dụng đối với mọi chủ thể

Thứ trưởng Bộ Công Thương: Chống lãng phí nên áp dụng đối với mọi chủ thể

(CLO) Việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và khơi thông nguồn lực là nhiệm vụ quan trọng đã được triển khai trên tất cả các ngành và áp dụng đối với mọi chủ thể. Đây không chỉ là mục tiêu riêng của ngành Công Thương mà còn là định hướng chung nhằm góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.

Kinh tế vĩ mô
PNJ thắng lớn tại Giải thưởng Quảng cáo Sáng tạo Việt Nam 2024

PNJ thắng lớn tại Giải thưởng Quảng cáo Sáng tạo Việt Nam 2024

Chiến dịch “Có Nhau. Mình cưới!” không chỉ là điểm sáng về sự đổi mới, sáng tạo cách tiếp cận truyền thông mà còn tạo động lực tăng trưởng doanh thu cho mảng trang sức cưới tại PNJ.

Thị trường - Doanh nghiệp
EU chuẩn bị gói trừng phạt thứ 16 chống Nga nhân 'kỷ niệm' 3 năm

EU chuẩn bị gói trừng phạt thứ 16 chống Nga nhân 'kỷ niệm' 3 năm

(CLO) Liên minh châu Âu (EU) đang chuẩn bị thông qua gói trừng phạt thứ 16 đối với Nga vào ngày 24/2 tới, nhân dịp kỷ niệm 3 năm kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn tại Ukraine.

Thị trường - Doanh nghiệp
Bộ Tài chính đề nghị miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030

Bộ Tài chính đề nghị miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030

(CLO) Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự án Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến 31/12/2030.

Kinh tế vĩ mô
Hôm nay, Hà Nội tổ chức đấu giá các lô đất hiếm hoi tại nội thành, dự báo có thể đạt 350 triệu đồng/m2

Hôm nay, Hà Nội tổ chức đấu giá các lô đất hiếm hoi tại nội thành, dự báo có thể đạt 350 triệu đồng/m2

(CLO) Nhờ vào vị trí nằm ở khu vực nội thành, nên phiên đấu giá đất tại Hoàng Mai hôm nay sẽ “hot” hơn nhiều so với các phiên đấu giá khác ở Sóc Sơn, Hoài Đức hay Thanh Oai. Giá đất cũng được dự báo cao vượt trội so với các khu vực ngoại thành được tổ chức đấu giá trước đó.

Bất động sản
Diễn biến bất thường của giá vàng phiên đầu tuần

Diễn biến bất thường của giá vàng phiên đầu tuần

(CLO) Sáng nay (23/12), giá vàng trong nước diễn biến khá bất thường và trái chiều nhau ở các nhãn hàng, trong khi giá vàng giao ngay trên thế giới tăng nhẹ.

Thị trường - Doanh nghiệp
Nhiều người Nhật đau đầu vì nợ chồng nợ

Nhiều người Nhật đau đầu vì nợ chồng nợ

(CLO) Nợ cá nhân đang đè nặng lên ngày càng nhiều người Nhật Bản khi lãi suất và chi phí sinh hoạt tăng cao, theo Bloomberg.

Thị trường - Doanh nghiệp