Sau cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine hồi tháng 2/2022, hàng loạt các lệnh trừng phạt "đổ dồn" vào Nga, tuy nhiên xuất khẩu kim cương của Nga phần lớn đã được tránh khỏi "cơn bão" này.

Vào năm 2021, Nga đã thu về khoảng 4,7 tỷ USD từ xuất khẩu kim cương, theo dữ liệu từ Đài quan sát mức độ phức tạp kinh tế. Điều này khiến Nga trở thành nước xuất khẩu kim cương lớn thứ tám thế giới.

Kim cương không được giao dịch phổ biến như dầu hoặc vàng, nhưng chúng đại diện cho một thị trường rộng lớn vượt ra ngoài đồ trang sức. Những viên đá này cũng được sử dụng trong lĩnh vực nha khoa, máy tính, trong số những thứ khác.

Một số quốc gia - chẳng hạn như Bỉ, quốc gia mua một lượng lớn kim cương của Nga - muốn có một "cách tiếp cận toàn cầu" đối với hàng xuất khẩu của Nga, trái ngược với một biện pháp cụ thể của EU, để đảm bảo các biện pháp trừng phạt không gây tổn hại quá mức cho họ.

Chia sẻ với CNBC, Edward Gardner, nhà kinh tế hàng hóa tại Capital Economics, nói: “Cuộc tranh luận đã diễn ra được một thời gian vì có nguy cơ rõ ràng là Nga có thể chuyển hướng xuất khẩu của mình sang các nước không tham gia cơ chế áp trừng phạt”.

Ông nói: “Tuy nhiên, nếu các biện pháp trừng phạt được thực hiện theo cách khiến việc lách luật trở nên khó khăn, thì chúng ta có thể thấy nguồn cung của Nga đưa ra thị trường ít hơn và giá cả cao hơn”.

Ngành công nghiệp kim cương ở châu Âu lo ngại về việc chuyển hướng buôn bán đá sang các thị trường khác, chẳng hạn như Dubai, do triển vọng phải trả nhiều tiền hơn cho hàng hóa và không làm giảm đáng kể doanh thu của Nga từ thương mại.

Do đó, G7 đang thảo luận về cách sử dụng công nghệ để truy tìm nguồn gốc ban đầu của đá.

Vào tháng 3, Mỹ và EU cho biết trong một tuyên bố rằng “Nga tiếp tục kiếm được hàng tỷ đôla từ việc buôn bán kim cương” và cả hai “vẫn cam kết áp đặt các hậu quả kinh tế đối với Nga vì cuộc chiến ở Ukraine”.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã phát biểu hôm thứ Ba về gói trừng phạt thứ 11 chống lại Nga, hiện đang được tranh luận giữa 27 thủ đô của EU, nhưng bà không đề cập đến việc kim cương sẽ được đưa vào vòng này. Thay vào đó, nhóm biện pháp tiếp theo sẽ tập trung vào “xử lý hành vi lách lệnh trừng phạt”.

Trong số một số vòng trừng phạt cho đến nay, các biện pháp của EU đã nhắm vào dầu mỏ, than đá, ngân hàng, cá nhân giàu có và phương tiện truyền thông của Nga - đó là một số ít.

Tobias Gehrke, thành viên chính sách cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, một tổ chức tư vấn, nói với CNBC rằng có “rất nhiều vấn đề” với việc thực thi lệnh trừng phạt.

Ông nói rằng cho đến nay các biện pháp chống lại Nga là "các biện pháp trừng phạt nhiều hơn".

Theo văn phòng thống kê của châu Âu, EU đã nhập khẩu khoảng 1,4 tỷ euro (1,5 tỷ USD) kim cương của Nga vào năm 2022. Con số này đã giảm từ 1,8 tỷ euro vào năm 2021.

Alrosa, một công ty thuộc sở hữu nhà nước và khai thác mỏ của Nga, đã báo cáo doanh số bán kim cương thô và đánh bóng vào tháng 1/2022 là 325 triệu đôla. Đồng thời nói về “nhu cầu mạnh mẽ” đối với mặt hàng này. Công ty đã không công bố thêm kết quả kể từ đó.

Vào tháng 4 năm ngoái, Bộ Tài chính Mỹ đã mở rộng các biện pháp trừng phạt trước đó đối với Alrosa. Vương quốc Anh, Canada và New Zealand cũng áp dụng các biện pháp tương tự đối với một trong những công ty khai thác lớn nhất thế giới.

Các đại sứ châu Âu hôm thứ Tư đã tranh luận về các biện pháp trừng phạt tiếp theo đối với Nga. Đại sứ Ba Lan tại EU Andrzej Sados cho biết ông sẽ hỏi cơ quan hành pháp của EU tại sao dự thảo đề xuất không bao gồm kim cương từ Nga, theo một phát ngôn viên.

Điệp Nguyễn (Theo CNBC)