Nghị định số 100/2014/NĐ-CP được ban hành để khắc phục những hạn chế, bất cập của Nghị định số 21/2006/NĐ-CP về kinh doanh và sử dụng sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ, bảo đảm phù hợp, thống nhất với quy định của Luật quảng cáo, Luật an toàn thực phẩm và bảo đảm trẻ được bú mẹ - thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Thế nhưng, sau nhiều năm triển khai, nhiều quy định tại Nghị định vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc. Trong đó tại các bệnh viện, cửa hàng lớn tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng... vẫn xuất hiện tình trạng bày bán, giới thiệu, quảng cáo… các sản phẩm sữa bột công thức cho trẻ em dưới 06 tháng tuổi, bình bú, vú ngậm và nhiều các sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ dưới 12 tháng tuổi.

Vi phạm tràn lan tại nhiều bệnh viện

Theo đó, mới đây Thanh tra Bộ Y tế đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh và sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ và nuôi con bằng sữa mẹ tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng. Đồng thời chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác này.

Bên cạnh những mặt tích cực như, đã ban hành, niên yết công khai quy định thực hiện “Mười điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ”, thể hiện các nội dung lợi ích, ưu việt của việc nuôi trẻ bằng sữa mẹ và những bất lợi khi việc nuôi trẻ bằng sữa mẹ.

Tuyên truyền và hướng dẫn các bà mẹ có con dưới 24 tháng tuổi không cho con sử dụng bình bú và vú ngậm nhân tạo; Không nhận sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ; lợi ích vật chất, vật dụng có tên hoặc biểu tượng của sản phẩm thay thế sữa mẹ do các cơ sở sản xuất kinh doanh sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ tặng...

Tại Hà Nội, Đoàn thanh tra đã tiến hành kiểm tra tại các cơ sở y tế và các cơ sở kinh doanh sản phẩm dinh dưỡng gồm: Cửa hàng Con cưng; Cửa hàng tư nhân thương mại Thu Hương; Bệnh viện Phụ sản Trung ương; Bệnh viện Phụ sản Hà Nội; Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

Theo Kết luận thanh tra, tại bệnh viện Phụ sản Trung ương, bên cạnh những điểm tích cực vẫn còn tình trạng Bệnh viện treo pano quảng cáo sữa cho bà mẹ mang thai nhưng có tên biểu tượng của sản phẩm thay thế sữa mẹ; có nhân viên của cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm thay thế sữa mẹ tiếp cận với bà mẹ có thai, sinh con tại bệnh viện; việc tư vấn tuyên truyền cho phụ nữ sau sinh về nuôi con bằng sữa mẹ (NCBSM) chưa đầy đủ...

Tại bệnh viện Phụ sản Hà Nội, bản quy định thực hiện “Mười điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ” chưa được treo tại khu vực chờ khám thai; vật dụng bảng cân trưng bày có tên, biểu tượng của sản phẩm thay thế sữa mẹ.

Trong khi đó, công tác thanh tra tại TP. Hồ Chí Minh, đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra tại 6 cơ sở y tế, phát hiện ra nhiều tồn tại và hạn chế.

Theo đó, Bệnh viện Phụ sản Mê Kông, Bệnh viện Quận Thủ Đức, Bệnh viện Quận 2; Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Bệnh viện Từ Dũ, tại nhà thuốc còn trưng bày sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ, có nhân viên của cơ sở kinh doanh sản phẩm sữa vào bệnh viện tiếp cận với phụ nữ có thai, bà mẹ có con nhỏ tư vấn giới thiệu sữa bà bầu và lồng ghép giới thiệu sữa thay thế sữa mẹ...

Tương tự, Thanh tra Bộ Y tế đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh và sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ và nuôi con bằng sữa mẹ tại Hải Phòng và “điểm mặt” một số tồn tại hạn chế như, có việc tại căng tin một số bệnh viện còn trưng bày các sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ, bình bú, núm vú giả.

Xử phạt các cơ sở kinh doanh vi phạm

Ngoài ra, kết quả kiểm tra tại một số cơ sở kinh doanh tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh cũng phát hiện nhiều vi phạm.

Theo đó, kết quả kiểm tra tại 2 cơ sở kinh doanh tại Hà Nội gồm, cửa hàng Con Cưng – Công ty Cổ phần Con Cưng, chi nhánh Hà Nội (số 6, dốc Bệnh viện Phụ sản, La Thành, Hà Nội) và cửa hàng Thu Hương ( 305 Tôn Đức Thắng, Hàng Bột, Đống Đa, hà Nội).

Ngoài những mặt tích cực như kinh doanh các sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ bình bú và vú ngậm nhân tạo thực hiện quy định về kinh doanh và quảng cáo sản phẩm theo quy định; các mẫu sản phẩm kiểm nghiệm có kết quả đạt yêu cầu  đối với các chỉ tiêu được kiểm nghiệm...

Đoàn kiểm tra đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế, trong đó, tại cửa hàng Con Cưng áp dụng chương trình khuyến mại đối với sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ. Theo kết luận thanh tra, với nội dung này Thanh tra Bộ đã xem xét, xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty Cổ phần Con Cưng với hành vi vi phạm áp dụng biện pháp khuyến mại đối với sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ, xử phạt 25 triệu đồng.

Kết quả kiểm tra tại 2 cơ sở kinh doanh tại TP. Hồ Chí Minh là Siêu thị Coop Mart (168 Nguyễn Đình Chiểu, phường 6, quận 3, TP. Hồ Chí Minh) và Siêu thị Bibomart ( 412B, 412C, Cách mạng tháng 8, phường 11, quận 3 TP. Hồ Chí Minh).

Tại Siêu thị Bibomart, đoàn kiểm tra kiểm tra đã kiểm tra về việc quảng cáo sản phẩm tại đây, trong đó siêu thị có sản phẩm Morinaga số 2 (3 -36 tháng tuổi) được áp dụng biện pháp khuyến mại. Sản phẩm của Công ty TNHH sản xuất TM dịch vụ Lê Mây.

Theo báo cáo siêu thị không thực hiện việc quảng cáo, tuyên truyền khuyến khích sử dụng các sản phẩm thay thế sữa mẹ; Siêu thị không áp dụng các biện pháp khuyến mại đối với các sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ dưới mọi hình thức việc khuyến mại, sản phẩm là do  đơn vị cung cấp sản phẩm thực hiện là Công ty TNHH sản xuất TM dịch vụ Lê Mây.

Đối với trường hợp này, Thanh tra Bộ đã xem xét, xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH sản xuất TM dịch vụ Lê Mây, với hành vi vi phạm áp dụng biện pháp khuyến mại đối với sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ, xử phạt 25 triệu đồng.

Qua kết quả kiểm tra và kết luận thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh và sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ và nuôi con bằng sữa mẹ tại các cơ sở y tế và cơ sở kinh doanh.  Đoàn kiểm tra cũng kiến nghị, đối với các cơ sở y tế, cần tăng cường hơn nữa hoạt động thúc đẩy việc nôi con bằng sữa mẹ trong các cơ sở y tế, đặc biệt là công tác tư vấn tuyên truyền về NCBSM cho phụ nữa mang thai và bà mẹ có con nhỏ, thực hiện khám thai và sinh con tại bệnh viện

Tăng cường quản lý giám sát các hoạt động của các đơn vị kinh doanh các sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ vào tiếp cận phụ nữ mang thai và bà mẹ có con nhỏ...

Đối với các cơ sở kinh doanh, nghiên cứu và thực hiện theo đúng quy định tại Nghị định 100/2014/NĐ-CP ngày 6/11/2014 của Chính phủ quy định về kinh doanh và sử dụng sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ.

Chỉ kinh doanh các sản phẩm dành cho trẻ nhỏ khi có đủ hồ sơ công bố sản phẩm và có nội dung ghi nhãn theo đúng nội dung ghi nhãn đã được xác nhận tại hồ sơ công bố.

Minh Chí