Sau nhiều năm bị ghìm chân bởi đại dịch, giờ đây người Mỹ đang vung tiền vào du lịch, giải trí và ăn uống. Đồng thời, các doanh nghiệp đang tăng cường thu hút nhân sự để đáp ứng nhu cầu.

Bên cạnh đó, các chính sách của Chính phủ nhằm đối phó với đại dịch: Lãi suất thấp và rót hàng nghìn tỷ đô la hỗ trợ tài chính, khiến túi tiền của người tiêu dùng và doanh nghiệp rủng rỉnh và ít nợ.

Tuy nhiên, tỷ lệ lạm phát leo thang khiến Fed lo lắng chuyện tiền lương và lợi nhuận cao hơn, khiến người dân cảm thấy bị bào mòn túi tiền.

Nhiều nhà kinh tế dự đoán việc Fed tăng lãi suất sẽ hạ nhiệt nền kinh tế và áp lực giá cả theo thời gian, gây ra suy thoái kinh tế vào cuối năm nay. Tuy nhiên, cho đến nay, dữ liệu tiếp tục dịch chuyển, khó dự báo.

Justin Wolfers, giáo sư kinh tế và chính sách công tại Đại học Michigan (Mỹ), cho biết: “Tôi không nghĩ có bất kỳ khả năng nào xứ cờ hoa có thể rơi vào suy thoái”.

Thị trường lao động sau đại dịch vẫn phục hồi

Theo WSJ, người sử dụng lao động tại Mỹ vẫn đang ráo riết tuyển dụng, người tiêu dùng thoải mái chi tiêu, thị trường chứng khoán đang hồi phục và thị trường nhà đất dường như đang ổn định - bằng chứng gần đây nhất cho thấy những nỗ lực của Fed vẫn chưa làm suy yếu đáng kể nền kinh tế.

Tuần trước, Bộ Lao động Mỹ cho biết nhân viên biên chế đã tăng lên 339.000 trong tháng Năm và mức tăng trong hai tháng trước đó cao hơn so với ước tính ban đầu.

Dẫu vậy, những tác động kéo dài của đại dịch vẫn khiến nhiều người tiêu dùng và doanh nghiệp “gồng mình” để bắt kịp.

Tháng 5 vừa qua, các nhà tuyển dụng đã chiêu mộ thành công lực lượng nhân sự đông đảo trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, giải trí và khách sạn và Chính phủ - những lĩnh vực đã ghi nhận tình trạng mất việc làm nghiêm trọng khi đại dịch bùng phát vào mùa xuân năm 2020.

Dù vậy, trong bối cảnh thiếu lao động, một số nhà hàng, khách sạn, khu giải trí và thể thao vẫn chưa tuyển đủ nhân sự.

Trên toàn nền kinh tế, cơ hội việc làm tăng lên 10,1 triệu trong tháng 4 từ 9,7 triệu trong tháng 3, vượt xa con số 5,7 triệu người Mỹ thất nghiệp trong tháng đó. Sự không phù hợp giữa cơ hội việc làm và người tìm việc tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng tiền lương.

Thu nhập trung bình mỗi giờ của người Mỹ đã tăng 4,3% trong tháng 5 so với một năm trước đó, tương tự như mức tăng hàng năm trong tháng 3 và tháng 4.

Tuy nhiên, Carl Tannenbaum, nhà kinh tế trưởng của Northern Trust cho biết: “Tôi chắc chắn không nghĩ rằng thị trường lao động sẽ duy trì mạnh như vậy trong thời gian dài”.

Courtney Wakefield-Smith là một trong số những người dân gần đây được hưởng lợi từ thị trường lao động mạnh mẽ. Người phụ nữ 33 tuổi cho biết năm ngoái cô đã được thăng chức, trở thành nhân viên văn phòng tại một công ty cấp nước ở New Jersey.

Trong vai trò mới của mình, cô kiếm được hơn 25 đôla/giờ, cao hơn nhiều so với những công việc bán thời gian trước đó trong đại dịch được trả từ 11 đến 17 đôla/giờ.

Mặc dù đã có nhiều tín hiệu tích cực, thị trường việc làm có thể tiếp tục khan hiếm, phần lớn là do hàng triệu cựu công nhân gần đến tuổi nghỉ hưu đã rời bỏ lực lượng lao động kể từ khi đại dịch bắt đầu. Tỷ lệ người Mỹ từ 16 tuổi trở lên đang làm việc hoặc đang tìm việc giữ ổn định trong tháng trước ở mức 62,6%.

Người tiêu dùng có tiền để chi tiêu

Theo một báo cáo tháng 5 từ Ngân hàng Dự trữ Liên bang San Francisco, người Mỹ có khoảng 500 tỷ đôla tiền tiết kiệm vượt mức - số tiền cao hơn dự kiến nếu xu hướng trước đại dịch vẫn tiếp diễn.

Điều đó cho phép họ chi tiêu cho các chuyến du lịch mùa hè, vé xem hòa nhạc và các chuyến du ngoạn mặc dù giá cả tăng cao.

Giám đốc điều hành của Southwest Airlines, Bob Jordan, gần đây cho biết hãng nhận thấy nhu cầu mạnh mẽ trong hai đến ba tháng tới, thời điểm mà hầu hết mọi người đặt chuyến bay. Tương tự, American Airlines đã nâng dự đoán về doanh thu đơn vị trong quý thứ hai, với lý do nhu cầu mạnh mẽ.

Theo Cục Quản lý An ninh Giao thông vận tải, số lượng người đi qua các sân bay của xứ cờ hoa trong ngày cuối tuần của Ngày Tưởng niệm đã đứng đầu con số trước đại dịch từ năm 2019.

Brett Keller, Giám đốc điều hành trang web du lịch Priceline, một đơn vị của Booking Holdings, cho biết ông rất ngạc nhiên về nhu cầu đi lại của mọi người khi nhiều người tiêu dùng đang trả nhiều tiền hơn để đặt vé máy bay hoặc đặt phòng khách sạn.

Ví dụ trong mùa hè này, ông Keller chia sẻ giá vé khứ hồi từ Bờ Đông đến Boise, Idaho vượt quá 1.000 đôla, gần gấp đôi 500 đôla một vài năm trước.

Sức phục hồi vẫn kém so với kỳ vọng của Fed

Bất chấp nhiều con số dữ liệu khả quan, WSJ đưa tin hoạt động kinh tế và lạm phát không chậm lại nhiều như các quan chức Fed dự đoán. Kể từ tháng 3/2022, họ đã nâng lãi suất quỹ liên bang chuẩn từ gần bằng 0 lên phạm vi từ 5% đến 5,25%, mức cao nhất trong 16 năm.

Lãi suất tăng kéo theo chi phí đi vay tăng cao, đồng thời rất nhạy cảm với lãi suất của thị trường tài chính và nền kinh tế, chẳng hạn như cổ phiếu và nhà ở.

Chẳng hạn, S&P 500 đã giảm khoảng 25% từ cuối tháng 12/2021 đến tháng 10/2022 khi Fed tăng lãi suất mạnh. Kể từ đó, chỉ số đã tăng khoảng 20%, điều này thường không xảy ra nếu nền kinh tế rơi vào suy thoái.

Trong năm ngoái, doanh số bán nhà hiện có và nhà mới giảm mạnh nhưng đã tăng kể từ tháng Giêng. Tình trạng thiếu nhà để bán đã khiến giá nhà tăng cao trong thời gian gần đây.

Những chủ thầu cũng đang cảm thấy tự tin hơn khi tình trạng thiếu nhà hiện tại làm tăng nhu cầu về nhà ở mới xây. Các công ty xây dựng khu dân cư và công nghiệp đã tạo thêm 25.000 việc làm vào tháng trước, tăng từ mức trung bình hàng tháng là 17.000 trong 12 tháng trước đó.

Những dấu hiệu phục hồi này cho thấy Fed có thể cần tăng lãi suất hơn nữa để đẩy lạm phát giảm từ mức hiện tại khoảng 5% xuống mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương.

Các quan chức Fed tuần trước đã báo hiệu xu hướng giữ lãi suất ổn định tại cuộc họp của họ trong tháng này. Nhưng báo cáo việc làm hôm thứ Sáu đã củng cố khả năng họ sẽ kết hợp bất kỳ chính sách nào để có lợi cho nền kinh tế.

“Quyết định giữ nguyên lãi suất chính sách của chúng tôi tại cuộc họp sắp tới không nên được hiểu là Fed đã đạt đến mức lãi suất cao nhất cho chu kỳ này,” Thống đốc Fed Philip Jefferson, cho biết hôm thứ Tư

Trong quý đầu tiên, các doanh nghiệp chậm đầu tư, đặc biệt cắt giảm chi tiêu cho thiết bị.

Vào tháng trước, tuần làm việc trung bình đã giảm xuống 34,3 giờ, mức thấp nhất kể từ tháng 4/2020 và có thể phản ánh rằng các doanh nghiệp đang cắt giảm giờ thay vì công nhân.

Trong tháng 5, tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 3,7%, từ 3,4% trong tháng Tư. Lĩnh vực thông tin nặng về công nghệ đã cắt giảm 9.000 việc làm trong tháng Năm.

Nhiều nhà kinh tế và giám đốc điều hành doanh nghiệp cho rằng việc tăng lãi suất chỉ là vấn đề thời gian - vốn có độ trễ - làm suy giảm đáng kể sức sống của nền kinh tế.

Các nhà kinh tế được The Wall Street Journal khảo sát vào tháng 4 đã đưa ra xác suất suy thoái tại một thời điểm nào đó trong 12 tháng tới là trên 50%. Nhưng họ đã nói rằng kể từ tháng 10 và cuộc suy thoái dường như không còn gần nữa.

Khánh Vy (Theo WSJ)