Trong năm nay, Ngân hàng Trung ương Nga dự báo nền kinh tế của quốc gia này sẽ giảm tới 3,5%, trong khi đó, nhiều nhà kinh tế đã vẽ lên một tương lai ảm đạm cho ngành năng lượng khổng lồ của nước này khi phải vật lộn để “tìm lại” thị trường nhập khẩu châu Âu béo bở và giá dầu, khí đốt bắt đầu giảm dần.

Kể từ cuối tháng 2, nền kinh tế Nga đã và đang chịu tác động “khắc nghiệt” của các lệnh trừng phạt và sự rút lui của các doanh nghiệp. Trong khi được hưởng lợi từ việc giá năng lượng tăng vọt trong năm 2022, các nhà kinh tế dự đoán doanh thu của Nga sẽ giảm mạnh do nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng ảm đạm và phương Tây tìm thấy các sản phẩm thay thế cho năng lượng của Nga.

Người đứng đầu Ngân hàng Trung ương Nga Elvira Nabiullina cho biết nền kinh tế sẽ tăng trưởng tối đa 3% vào năm 2022. Điều đó có nghĩa là chiến tranh đã khiến quốc gia này thiệt hại hơn 7% GDP với sản lượng bị mất chỉ trong năm nay. Đây có thể sẽ là mức giảm lớn nhất được ghi nhận bởi một thành viên của Nhóm 20 nền kinh tế lớn nhất.

Ngay sau cuộc chiến ở Ukraine, ngân hàng nước này dự kiến nền kinh tế sẽ thu hẹp từ 8% đến 10% trong năm nay và nhiều nhất là 3% trong năm tới. Hiện dự kiến GDP sẽ giảm từ 1% - 4% trong năm tới.

Ngân hàng Trung ương Nga giữ nguyên lãi suất cơ bản trong cuộc họp đầu tiên kể từ tháng 3, sau đó là sáu lần cắt giảm lãi suất liên tiếp từ 20% xuống 7,5% do các nhà hoạch định chính sách đã thành công trong việc ổn định đồng rúp và hệ thống tài chính sau các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Tuy nhiên, nền kinh tế của đất nước xứ sở bạch dương có thể bị sụt giảm nghiêm trọng hơn trong năm tới nếu Nga phải đối mặt với các lệnh trừng phạt cứng rắn hoặc nhu cầu nhập khẩu yếu hơn từ nền kinh tế toàn cầu đang chậm lại. Cụ thể, vào tháng 12, Liên minh châu Âu sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với việc vận chuyển dầu thô của Nga trên toàn thế giới.

Các lệnh trừng phạt và sự rút lui tự nguyện của các doanh nghiệp phương Tây đã ảnh hưởng nặng nề đến một số bộ phận của nền kinh tế. Theo số liệu do Cơ quan Thống kê Nhà nước Liên bang công bố hôm thứ Tư, sản lượng sản xuất xe hơi trong tháng 9 thấp hơn một nửa so với mức một năm trước đó.

Một nghiên cứu mới của viện nghiên cứu Bruegel ước tính rằng giá năng lượng cao đã thúc đẩy doanh thu của Nga lên 120 tỷ USD trong chín tháng đầu năm nay. Các nhà kinh tế ước tính rằng Nga sẽ ghi nhận thặng dư từ phần còn lại của thế giới so với chi tiêu 240 tỷ USD trong năm nay, giảm xuống còn 100 tỷ USD vào năm 2023.

Tuy nhiên, sự phục hồi trong doanh thu năng lượng khó có thể kéo dài. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Nga sẽ bị sụt giảm vĩnh viễn trong sản xuất năng lượng do hậu quả của cuộc xung đột với Ukraine và sự mất lòng tin sau đó của châu Âu đối với quốc gia này.

IEA cho biết trong một báo cáo hôm 27/10 rằng trong bất kỳ kịch bản nào, xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch của Nga sẽ không bao giờ quay trở lại. Đồng thời, Cơ quan nghiên cứu nhận định tỷ trọng xuất khẩu dầu và khí đốt toàn cầu của Nga có thể giảm một nửa vào năm 2030 và khó có khả năng Trung Quốc sẽ thay thế các thị trường khí đốt tự nhiên đã mất ở châu Âu do tham vọng cắt giảm lượng khí thải carbon.

Việc mất nguồn cung của Nga sẽ có tác động đến các nền kinh tế châu Âu, với nhiều nhà kinh tế dự kiến sản lượng sẽ giảm trong những tháng cuối năm nay do thời tiết lạnh giá làm tăng mức tiêu thụ năng lượng.

Tuy nhiên, theo số liệu được công bố hôm 28/10, các nền kinh tế lớn nhất châu Âu đang chứng tỏ khả năng chống chịu tốt hơn khi chi phí năng lượng cao hơn dự kiến. Đặc biệt, cơ quan thống kê của Đức cho biết nền kinh tế lớn nhất châu Âu tiếp tục tăng trưởng trong ba tháng đến hết tháng 9 bất chấp việc cắt giảm sản lượng trong một số ngành sản xuất sử dụng nhiều năng lượng.

Alfred Kammer, người đứng đầu bộ phận Châu Âu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết: “Khi nhìn vào triển vọng toàn cầu và triển vọng châu Âu, chúng tôi thấy mức tăng trưởng thấp hơn, nhưng sẽ không thấy sự suy thoái sâu sắc như ở Nga”.

Lê Na (Theo WSJ)