Một năm sau chiến sự cùng hàng loạt lệnh trừng phạt, Điện Kremlin đã ngăn chặn thành công cuộc khủng hoảng nhờ quản lý tài chính khôn ngoan, lợi nhuận bất ngờ, sức ảnh hưởng mạnh mẽ đối với ngành công nghiệp và khai thác lỗ hổng của các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, kết quả sẽ không thực sự tốt đẹp như mong đợi.

Nga có thể sẽ gặp phải tình trạng kéo dài và ít gay gắt hơn, nhưng tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế của nước này. Ước tính cuộc khủng hoảng đã gây hao hụt 190 tỷ đô la từ nền kinh tế. Trong tương lai gần, sản xuất sẽ ghi nhận số lượng ít hơn, đi kèm với chi phí cao hơn và chất lượng thấp hơn.

Đối với Nga, khả năng giảm thiểu tác động tức thời của các biện pháp trừng phạt là một tài sản chiến lược. Tuy nhiên, chính các biện pháp trừng phạt và phản ứng của quốc gia này đã phơi bày những lỗ hổng cấu trúc của nền kinh tế cũng như các hệ thống quản trị. Do vậy, Nga buộc phải thực hiện các hành động mà các hệ thống không được trang bị đầy đủ để xử lý.

Thêm vào đó, ngành công nghiệp phụ thuộc nhiều vào các phương tiện nhập khẩu, cũng như cơ sở hạ tầng thương mại theo định hướng phương Tây. Điều này thể hiện rõ qua một số vấn đề của năm ngoái: sản xuất xe có động cơ và xe tải giảm 47,4%; thuốc tăng 30,7%; sản lượng thép tăng 5,5%; và xuất khẩu than tăng 7,5%.

Mặc dù việc tăng mạnh chi tiêu của chính phủ đã thúc đẩy số liệu GDP hàng năm, mức giảm kinh tế hàng năm trong quý thứ ba là 4% và dự kiến sẽ tiếp tục xấu đi. Thu ngân sách bị ảnh hưởng bởi việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và gần đây là thu nhập từ dầu khí. Điều này xảy ra bất chấp thực tế là những tháng sắp tới sẽ tiếp tục cần thêm chi tiêu từ ngân sách quốc gia và địa phương.

Hệ thống đường sắt đã trở thành một điểm nghẽn thực sự và là nguồn gốc của xung đột khi các tuyến đường sắt phía đông hiện được sử dụng thường xuyên hơn cho hàng hóa nhập khẩu cũng như xuất khẩu và khi các doanh nghiệp khác nhau cạnh tranh để có cùng công suất hạn chế. Tuy nhiên, việc mở rộng công suất đường sắt lại bị trì hoãn do các biện pháp trừng phạt, dẫn đến dân không đồng tình với việc tăng thuế.

Các giải pháp thay thế, từ xây dựng đường đến phát triển Tuyến đường biển phía Bắc gây tốn kém và bị cản trở bởi chiến tranh. Kinh phí xây dựng đường bộ đã bị cắt giảm và các dự án bị hoãn lại.

Nga cũng phải loay hoay xử lý việc định hướng lại xuất khẩu khí đốt sang châu Á. Ngay cả xuất khẩu dầu mỏ, vốn dễ thay thế và dễ thích nghi hơn so với khí đốt, cũng không thực sự thuận lợi đối với Điện Kremlin.

Sản lượng dầu có thể đã đạt đến đỉnh điểm do các hạn chế sản xuất bắt buộc bởi các hình phạt thương mại. Một lần nữa, cuộc chiến đã đẩy nhanh các quá trình đang diễn ra và các nhà hoạch định đã không chuẩn bị cho việc này.

Đây không phải sai lầm mà là một đặc điểm lâu đời trong quá trình hoạch định chính sách của Nga. Trong những thập kỷ qua, các nhà kỹ trị đã bị thu hẹp quyền kiểm soát đối với các chính sách: vai trò của họ chỉ là đặt ra kế hoạch và đảm bảo các chính sách đã chọn được thực hiện với một mức độ hiệu quả nhất định.

Anh Tuấn (Theo Cepa)