Tuy nhiên, thị trường bất động sản (BĐS) cực kỳ quan trọng, chiếm tới 30% nền kinh tế, đã rơi vào khủng hoảng hơn hai năm trước sau khi Chính phủ tiến hành thắt chặt hoạt động vay mượn của các nhà phát triển.

Năm ngoái, đầu tư vào BĐS đã giảm lần đầu tiên sau một thập kỷ và nếu không có gói cứu trợ từ Bắc Kinh, suy thoái bất động sản có thể sẽ kéo dài, gây ra mối đe dọa lớn cho triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc trong vòng 3 đến 5 năm tới.

Alicia Garcia-Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á Thái Bình Dương tại Natixis, cho biết: “Đối với Trung Quốc, cách duy nhất để thoát khỏi cuộc khủng hoảng địa ốc là một sự điều chỉnh chậm rãi nhưng đau đớn, có thể mất nhiều năm mới kết thúc”.

Bà nói thêm, đất nước cần phải kết hợp nguồn cung nhà ở với nhu cầu thấp hơn nhiều, vốn đang suy yếu do dân số già đi.

Chính phủ đã đưa ra chính sách “giảm dự trữ” trên toàn quốc để giảm tình trạng dư cung, bao gồm làm chậm tốc độ bán đất ở các thành phố và khuyến khích các nhà phát triển hạ giá nhà ở để thúc đẩy nhu cầu.

Theo Garcia-Herrero, việc hấp thụ “năng lực dư thừa” này trong lĩnh vực địa ốc chắc chắn sẽ gây tổn hại cho tăng trưởng kinh tế của quốc gia này.

Bà nói thêm: “Hy vọng Trung Quốc sẽ giảm khoảng 1,5 điểm phần trăm tăng trưởng mỗi năm, ít nhất là cho đến năm 2026”.

Ngân hàng Thế giới đã cắt giảm dự báo tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc năm 2024 xuống 4,4% từ mức 4,8% vào Chủ nhật, với lý do những khó khăn dai dẳng trong nước như nợ tăng cao, tài sản yếu kém và dân số già đi.

Vài ngày trước đó, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết họ dự kiến tăng trưởng của Trung Quốc sẽ chậm lại khoảng 3,5% trong trung hạn từ mức khoảng 5% trong năm nay do những trở ngại về nhân khẩu học và tăng trưởng năng suất chậm lại.

IMF cho biết tăng trưởng trong tương lai có thể vượt quá 3,5% nếu Bắc Kinh đưa ra nhiều biện pháp kích thích và cải cách kinh tế hơn.

Trong nhiều năm, nhiều chủ đầu tư ở Trung Quốc có mô hình kinh doanh đơn giản: bán căn hộ trước khi hoàn thiện. Các cơ quan quản lý đã đưa ra mô hình này vào năm 1994 để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng khi đất nước bước vào thời kỳ đô thị hóa nhanh chóng sau khi áp dụng các cải cách theo định hướng thị trường.

Số tiền thu được từ việc bán hàng đã tài trợ cho việc mở rộng chóng mặt của họ, khiến các ông trùm bất động sản trở thành một trong những người giàu nhất đất nước.

Chiến lược này phần lớn có hiệu quả cho đến khoảng ba năm trước, khi chính phủ Trung Quốc giám sát chặt hoạt động vay mượn quá mức của ngành bất động sản vì lo ngại nguy cơ bất ổn tài chính. 

Quyết định này đã làm trầm trọng thêm tình trạng khủng hoảng tiền mặt tại các nhà phát triển như Evergrande, công ty cuối cùng đã vỡ nợ đối với các nghĩa vụ của mình đối với các chủ nợ vào tháng 12 năm 2021, gây ra một cuộc khủng hoảng rộng hơn trong ngành.

Evergrande lẽ ra phải được tái cơ cấu và được phép đứng vững trở lại, nhưng những rắc rối của nó chỉ ngày càng sâu sắc hơn. Tuần trước, công ty cho biết người sáng lập và chủ tịch Xu Jiayin đã bị chính quyền bắt giữ vì nghi ngờ phạm tội, khiến các nhà đầu tư lo sợ khi hy vọng thấy công ty làm hòa với các chủ nợ trong tháng này.

Nỗi sợ hãi chồng chất lên số phận của Evergrande, nơi có khoản nợ chưa trả hơn 300 tỷ USD và hàng trăm nghìn căn hộ chưa hoàn thiện trên khắp đất nước.

Khả năng thanh lý công ty có thể ảnh hưởng đến niềm tin của các hộ gia đình vào thị trường bất động sản đang suy sụp, cản trở nỗ lực của Bắc Kinh nhằm vực dậy lĩnh vực này và ngăn chặn các vấn đề kinh tế lớn hơn.

Có một tia hy vọng cho Sunac China, một nhà phát triển lớn khác, đã giành được sự chấp thuận từ tòa án Hồng Kông hôm thứ Năm cho kế hoạch tái cơ cấu nợ nước ngoài trị giá hàng tỷ đô la.

Nhưng nhìn chung, lĩnh vực địa ốc đã suy giảm nghiêm trọng khi phải điều chỉnh theo nhu cầu sụt giảm. Theo dữ liệu chính thức, vào các năm 2020, 2021 và 2022, số lượng công trình xây dựng mới khởi công tính theo diện tích sàn giảm lần lượt 2%, 11% và 39% so với năm trước.

Lĩnh vực bất động sản đã đóng một vai trò to lớn trong nền kinh tế Trung Quốc. Theo số liệu gần đây nhất của ngân hàng trung ương vào năm 2020, tài sản nhà ở chiếm khoảng 70%, tỷ lệ lớn nhất trong tài sản hộ gia đình.

Việc bán đất cho các nhà phát triển đã chiếm hơn 40% thu nhập của chính quyền địa phương trong nhiều năm trước năm 2021. Con số này giảm xuống còn 37% vào năm 2022.

Điệp Nguyễn (Theo CNN)