Hai công trình thủy lợi được nhắc tới chính là công trình hệ thống nước tự chảy, cấp nước tưới cho sản xuất rau, hoa, quả xứ lạnh tại khu 37 hộ, thôn Kon Tu Rằng và đập thủy lợi kết hợp trạm bơm cấp nước khu quy hoạch phát triển rau, hoa, quả và các loại cây trồng khác được xây dựng trên địa bàn xã Măng Cành, huyện Kon Plông. Hai công trình có vốn đầu tư hàng chục tỷ đồng, nhưng khi đi vào hoạt động lại không thể phát huy hiệu quả như đã đề ra, hoạt động cầm chừng, cỏ mọc um tùm.

Điển hình là công trình đập thủy lợi kết hợp trạm bơm cấp nước khu quy hoạch phát triển rau, hoa, quả và các loại cây trồng khác. Công trình này được khởi công xây dựng từ tháng 9/2016, hoàn thành tháng 11/2019, với kinh phí trên 14 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh.

Công trình gồm 2 trạm bơm thủy lợi và 1 bể chứa khoảng 250m3. Tuy nhiên, cả 2 trạm bơm hầu như ở trong tình trạng cửa đóng then cài, cỏ mọc um tùm.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Việt (trú thôn Kon Ru Rằng 1, xã Măng Cành) cho biết: “Tôi chuyển đến đây sinh sống được 2 năm thì thấy trạm mở cửa 2 lần, nhưng đều phục vụ các đoàn đến kiểm tra. Tôi không biết công trình được xây dựng để làm gì bởi ít thấy hoạt động. Người dân sống bên công trình đều phải chịu cảnh thiếu nước sạch”.

Theo ông Mai Xuân Mậu - Chủ tịch UBND xã Măng Cành, đối với việc phát triển các dự án rau, hoa, quả xứ lạnh thì nước là một yếu tố hết sức quan trọng. Để đáp ứng được nhu cầu của người dân và doanh nghiệp, tỉnh huyện đã bố trí nguồn vốn xây dựng các công trình thuỷ lợi.

Việc đầu tư trạm bơm, hệ thống nước tự chảy nhằm kêu gọi các cá nhân, tổ chức đầu tư vào rau xứ lạnh và phát triển du lịch. Để các công trình hoạt động có hiệu quả thì huyện, xã đã làm việc với các vùng lân cận. Qua đó, một số đơn vị, doanh nghiệp đã đấu nối, sử dụng nước dùng để chăn nuôi, tưới tiêu.

Lý giải về lý do chưa sử dụng đến 2 trạm bơm, ông Mậu cho hay: “Tuỳ từng thời điểm ở khu vực thôn Kon Tu Rằng mưa đều, nước không phải vấn đề cấp thiết nên có thể các đơn vị chưa sử dụng đến 2 trạm bơm. Ngoài ra, do ảnh hưởng của dịch bệnh, đầu ra các mặt hàng nông nghiệp khó khăn nên một số đơn vị chưa mở rộng hoạt động sản xuất dẫn đến nhu cầu sử dụng nước không nhiều”.

Một công trình thủy lợi khác cũng được đầu tư hoành tráng, quy mô với tổng kinh phí trên 31 tỷ đồng là công trình hệ thống nước tự chảy, cấp nước tưới cho sản xuất rau, hoa, quả xứ lạnh tại khu 37 hộ, thôn Kon Tu Rằng (Măng Cành).

Công trình thủy lợi hơn 31 tỷ đồng này được sử dụng từ tháng 8/2020, gồm các hạng mục như đập đầu mối để lấy nước, đường ống và 6 bể chứa với dung tích mỗi bể 250m3 để cung cấp nước tưới cho hơn 70 ha rau, hoa quả của các hộ dân bằng phương pháp tưới tiết kiệm.

Thế nhưng, theo một số người dân khu vực này, công trình đang tồn tại nhiều bất cập. Điển hình vì công trình là hệ thống nước tự chảy nên phụ thuộc rất nhiều vào lượng nước đầu nguồn. Vào mùa mưa bùn đất, cây cối, rác thải thường làm đường ống dẫn nước bị tắc nghẽn.

Chủ tịch UBND xã Măng Cành – Ông Mai Xuân Mậu thông tin: “Việc tắc nghẽn đường ống là do những ngày mưa rác, lá cây tụ lại chảy thẳng vào đường ống. Để cải thiện tình trạng này, mỗi khi mưa xuống cán bộ và người dân thường lên đầu nguồn khơi thông dòng chảy, đảm bảo nước sử dụng và tưới tiêu cho người dân”.

Ông Lê Đức Tín - Phó chủ tịch UBND huyện Kon Plông cho biết, huyện đã giao cho UBND xã Măng Cành và tổ tự quản sử dụng và quản lý các công trình này. Tuy nhiên, những đơn vị sử dụng hiện tại mới trả tiền điện khi sử dụng các trạm bơm. Riêng việc thu tiền nước, địa phương chưa thu tiền đối với bất kì đơn vị nào.

“Theo chủ trương của tỉnh sẽ sắp xếp lại khu nông nghiệp công nghệ cao. Thời gian tới dự định sẽ giao các công trình lại cho ban nông nghiệp công nghệ cao quản lý để đảm bảo việc vận hành”, ông Tín cho biết thêm.

Bài và ảnh: Trần Hiền