Hiện tượng mưa điểm 9 môn Ngữ văn

Năm nay, kết quả phân tích phổ điểm thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn của cả nước cho thấy có 981,407 thí sinh tham gia thi bài thi Ngữ văn, trong đó điểm trung bình là 6,51 điểm, điểm trung vị là 6,5 điểm, điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 7,0 điểm. Số thí sinh có điểm <= 1 là 194 (chiếm tỷ lệ 0,02%). Số thí sinh đạt điểm dưới trung bình là 113,888 (chiếm tỷ lệ 11,6%).

Nếu chỉ nhìn vào các con số trên đa số nhiều người nhận định môn Ngữ văn có phổ điểm tương đối đẹp. Và so với phổ điểm thi tốt nghiệp THPT 2022 thì không có gì khác biệt. Bởi môn Ngữ văn năm 2021 cũng có điểm trung bình là 6,47 điểm, điểm trung vị là 6,5 điểm và điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 7,0 điểm. Số thí sinh có điểm <= 1 là 172 (chiếm tỷ lệ 0,02%); số thí sinh đạt điểm dưới trung bình là 117.915 thí sinh (chiếm tỷ lệ 12,06%).

Chấm dứt việc ra đề thi lấy văn bản từ sách giáo khoa

Từ năm 2023, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì đề thi Ngữ văn không được lấy văn bản trong sách giáo khoa để ra đề. Nhiều người hy vọng tình trạng học vẹt, học tủ trong môn Ngữ văn sẽ được khắc phục.

Tuy nhiên, khi điểm Ngữ văn được công bố nhiều người bắt đầu giật mình bởi sự xuất hiện của những lớp học “siêu nhân”, những trường học “siêu nhân” có điểm thi cao một cách khó tin. Cả nước có 172 bài thi đạt điểm 9,75 thì lớp 12D1 Trường THPT Anh Sơn 1, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An đã có 6 em đạt điểm số này. Ngoài ra, lớp 12D1, có 40 học sinh đạt điểm văn trên 9 điểm. Tại Hải Phòng, cũng có lớp học “siêu nhân” khi điểm thi môn Ngữ văn bình quân là 9,17. Trong đó, có 44/50 học sinh đạt điểm 9 Văn trở lên kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia 2022. Đó là thành tích đáng nể của lớp 12C4 Trường THPT Quang Trung (huyện Thuỷ Nguyên, TP. Hải Phòng). Tại Nghệ An có 5 trường THPT có điểm thi môn Ngữ văn trên 8 điểm, riêng trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT số 2 Nghệ An có điểm thi môn Ngữ văn 8,49 điểm.

So với kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 thì năm nay số điểm Ngữ văn trên 9 điểm nhiều hơn tới 10 nghìn bài thi. Giáo sư Nguyễn Đình Đức - Trưởng Ban đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định môn Ngữ văn năm nay là môn có “vấn đề” nhất với hơn 42% thí sinh đạt điểm 7 (với Văn, 7 là điểm giỏi rồi), như vậy có thể hiểu cứ khoảng 2 em có 1 em giỏi Văn. “Đề Văn quá dễ! Môn Văn cũng là môn có độ lệch giữa điểm học bạ so với kết quả THPT lớn nhất. Đã thế, có lớp lại có đến 90% điểm Văn thi THPT đạt loại giỏi” - thầy Nguyễn Đình Đức nhấn mạnh.

Học Văn chạy theo thi cử

Các nhà trường, giáo viên, học sinh có điểm thi Ngữ văn cao chắc chắn sẽ rất vui. Cô giáo Nguyễn Thị Hoài Thu - giáo viên dạy Văn của lớp 12C4 Trường THPT Quang Trung (huyện Thuỷ Nguyên, TP. Hải Phòng) - lớp học mà có 44/50 học sinh đạt điểm 9 môn Ngữ văn tâm sự: “Với môn Ngữ văn, thay vì thao giảng mỗi lý thuyết mà không vận dụng vào thực tế thì tôi luôn tìm cách hướng dẫn cho học sinh cách áp dụng những phương pháp học vào việc trải nghiệm thực tế, chú trọng khâu thực hành. Kết hợp với đó là đọc tác phẩm, tiếp cận nhiều tác phẩm với các thể loại khác nhau và ôn luyện thật kỹ nhiều dạng đề”.

Trong khi đó, cô Hoàng Thùy Dương - giáo viên Ngữ văn lớp 12D1 Trường THPT Anh Sơn 1, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An - lớp học có 6 học sinh đạt 9,75 môn Ngữ văn chia sẻ: “Để truyền được cảm hứng môn Văn cho học trò, bản thân mỗi giáo viên phải có tình yêu môn Văn và yêu nghề, từ đó tận tâm trong từng giờ dạy, chú trọng rèn cách tư duy và phương pháp làm bài cho học sinh; tuyệt đối không dạy tủ, học tủ”.

Tuy nhiên, với những giáo viên có kinh nghiệm dạy Ngữ văn cho rằng, với điểm thi môn Ngữ văn cao như năm nay là có dấu hiệu bất thường. “Nhìn vào đáp án thi môn Ngữ văn của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì không hề dễ để có điểm cao, đặc biệt câu nghị luận Văn học. Tuy nhiên, nếu trong chấm thi mà lỏng tay, đua nhau cho điểm vì sợ học sinh tỉnh mình, địa phương mình thấp hơn nơi khác thì điểm Ngữ văn cao là điều có thể hiểu được. Chấm thi Ngữ văn phụ thuộc vào từng hội đồng chấm. Một tỉnh mà hai hội đồng chấm thi quan điểm khác nhau thì kết quả cũng đã khác nhau” - cô P.T.T.A ở Hà Nội chia sẻ.

Ở góc nhìn khác, Giáo sư Trần Đình Sử cho rằng điểm Ngữ văn cao là do khâu ra đề. “Đề dễ, học sinh dễ làm thì điểm cao. Việc điểm cao là do lỏng tay ra đề” - Giáo sư Trần Đình Sử nhận định. Còn giải thích về cách viết Văn của học sinh mang tính Văn mẫu thì vị này đánh giá là do áp lực thi cử. Các em được thầy cô chuẩn bị cho một “lưng vốn” câu chữ, học thuộc để khi vào thi tùy trường hợp mà phát huy hoặc mở rộng ra. .

“Thi có 2 tiếng, các em phải lo chép ra ít nhất đừng để ít trang quá. Nhiều khi người chấm thấy làm 4 đến 5 trang giấy còn được chứ nếu làm 2 trang thì kiểu gì cũng cho điểm thấp. Do đó, học trò học thực dụng, các em phải tìm cách có điểm nên đã có sẵn những câu văn được cho là hay để khi vào tình huống thì cứ thế chép” - Giáo sư Trần Đình Sử phân tích.

Giáo sư Trần Đình Sử còn cho rằng, việc các bài thi Ngữ văn không chỉ mang tính văn mẫu mà còn chịu ảnh hưởng bởi các đáp án có sẵn trên mạng internet. Đây là một hiện tượng phổ biến.

“Học sinh giờ ít đọc tác phẩm và đây không chỉ là hiện tượng học Ngữ văn ở nước ta mà tất cả các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc hay Nga đều gặp. Giờ trên mạng đã cung cấp đầy đủ đáp án nên không mấy ai chịu đọc tác phẩm để tự cảm thụ. Vì tự làm là mất quá nhiều thời gian. Đọc tác phẩm văn học là để thưởng thức nhưng học sinh lại không có thời gian. Các em phải học nhiều môn mà môn học nào cũng cần thiết nên đã tìm đến các đáp án có sẵn” - Giáo sư Trần Đình Sử phân tích.

Như vậy có thể hiểu điểm thi Ngữ văn cao là do từ khâu ra đề, chấm thi và cũng phần nào là kết quả của học theo văn mẫu, đáp án có sẵn.

Trinh Phúc