Tốc độ tăng lãi suất tại Việt Nam thấp hơn thế giới

Trong quý 4/2022, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) dồn dập tăng lãi suất USD khiến đồng bạc xanh trở nên mạnh hơn so với đa số các đồng tiền khác. Vì vậy tỷ giá USD/VND cũng “nóng theo”. Để đối phó với tỷ giá tăng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tăng lãi suất điều hành.

Cụ thể, NHNN đã 2 lần điều chỉnh các mức lãi suất điều hành với tổng mức tăng 2%/năm và lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND kỳ hạn dưới 6 tháng tại tổ chức tín dụng với tổng mức tăng 0,8-2%/năm (vào các ngày 23/9 và 25/10/2022). NHNN tăng 1%/năm lãi suất cho vay tối đa bằng VND đối với một số lĩnh vực ưu tiên (vào ngày 25/10/2022).

Từ đó, các ngân hàng thương mại bắt đầu bước vào “cuộc đua lãi suất”.

Nếu hồi cuối quý 3, mức lãi suất huy động cao nhất chỉ khoảng trên 7% thì sau khi NHNN tăng lãi suất điều hành, các mức “đỉnh” mới liên tục được thiếp lập. Ban đầu, mức cao nhất vượt mốc 10%/năm, sau đó tới 11%/năm và gần đây nhất là 13,25%/năm.

Phó Thống đốc thường trực NHNN Đào Minh Tú khẳng định tốc độ tăng trưởng lãi suất tại Việt Nam vẫn thấp hơn thế giới.

NHNN đã có những giải pháp kịp thời, phù hợp với xu hướng chung trên toàn thế giới để ưu tiên kiểm soát lạm phát, giữ ổn định thị trường ngoại tệ, tạo dư địa thích ứng mới với các biến động trên thị trường, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô đảm bảo an toàn hệ thống.

Ngày 10/11/2022, Bộ Tài chính Hoa Kỳ ban hành Báo cáo về “Chính sách kinh tế vĩ mô và ngoại hối của các đối tác thương mại lớn của Hoa Kỳ”. Cơ quan này đã đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách giám sát về thao túng tiền tệ, đồng thời, đánh giá cao công tác điều hành chính sách tiền tệ, tỷ giá của NHNN trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Lãi suất cho vay nhanh chóng giảm

Ngày 22/12/2022, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng đã có văn bản số 9064/NHNN-TD gửi các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài yêu cầu nghiêm túc triển khai thực hiện một số nội dung về công tác tín dụng, lãi suất. Trong đó, đáng chú ý nhất, Thống đốc NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng giảm lãi suất, đặc biệt cho các lĩnh vực ưu tiên.

Ngay sau khi thông điệp của NHNN được phát đi, một số đơn vị tiên phong giảm lãi suất. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) triển khai “Chương trình cho vay ưu đãi trị giá 7.000 tỷ đồng” với mức giảm lên tới 1,5%/năm.

Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội (SHB), Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB),... cũng ghi tên mình vào danh sách các đơn vị sớm giảm lãi suất cho vay.

Trong khi đó, nhóm “tứ đại gia ngân hàng” gồm 4 đơn vị quốc doanh: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank), Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) thường xuyên là các đơn vị đầu tiên giảm lãi suất.

Lãi suất huy động đồng loạt giảm, chờ những mức cho vay ưu đãi hơn

Để có thể thực hiện được những đợt giảm lãi suất cho vay, một trong những yếu tố quan trọng là phải giảm lãi suất huy động. Hiện tại, thị trường đang chờ đợi những “làn sóng” giảm lãi suất cho vay tiếp theo khi mà rất nhiều ngân hàng bắt đầu điều chỉnh lãi suất huy động.

Cụ thể, ngay sau khi NHNN chỉ đạo ngân hàng thương mại phải giảm lãi suất cho vay, một số đơn vị tiên phong giảm lãi suất huy động. Mức cao nhất tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công thương (Saigonbank) điều chỉnh từ mức 10,5%/năm xuống chỉ còn 9,5%/năm. Ngân hàng TMCP Bắc Á (BacA Bank) đưa lãi suất từ 9,8%/năm xuống 9,5%/năm,...

Sang tuần này, số đơn vị tham gia “phong trào giảm lãi suất” ngày càng tăng. Nếu cuối tuần trước, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) duy trì mức cao nhất 11%/năm thì kể từ thứ hai (ngày 26/12), con số này chỉ còn 9,5%/năm.

Mới chỉ cách đây vài ngày, Ngân hàng TMCP Đông Á (DongA Bank) là một trong những thành viên niêm yết lãi suất cao nhất hệ thống với 9,85%/năm (thậm chí lên tới 10,95%/năm sau khi cộng biên độ) thì từ 26/12, đơn vị này giảm lãi suất xuống mức cao nhất 9,5%/năm.

Tuy nhiên, DongA Bank vẫn áp dụng chính sách cộng lãi suất với mức cộng cao nhất 1,1%/năm, áp dụng cho kỳ hạn 13 tháng và có số tiền gửi trên 500 tỷ đồng. Như vậy, mức “đỉnh” tại DongA Bank là 10,6%/năm. Đây cũng có thể là mức cao nhất trên toàn hệ thống.

Mức thấp hơn 10,3%/năm thuộc về Ngân hàng TMCP Bảo Việt (Baoviet Bank), 10%/năm tại Ngân hàng TM TNHH MTV Dầu khí Toàn cầu (GPBank) và 9,5%/năm tại Ngân hàng số Cake by VPBank,…

Khó khăn vẫn ở phía trước

Dù việc điều hành chính sách tiền tệ, tỷ giá của NHNN được Bộ Tài chính Hoa Kỳ đánh giá cao nhưng Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng khó khăn vẫn ở phía trước khi mà FED mới chỉ giảm tốc tăng lãi suất, chứ chưa ngừng tăng. Thậm chí, trong năm 2023, ngân hàng trung ương này vẫn có kế hoạch “làm nóng” đồng bạc xanh.

Gần hơn Âu Mỹ là châu Á, hiện tại, nhiều ngân hàng Trung ương lớn vẫn trên đà tăng lãi suất để đối phó với lạm phát ngày một gia tăng.

Trong tháng 12 này, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) đã tăng lãi suất repo lần thứ lên 6,25%. RBI có mục tiêu lạm phát là 4% và đã cắt giảm quy mô tăng lãi suất. Tại Thái Lan, lạm phát hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao nên Ngân hàng Trung ương Thái Lan tăng lãi suất chính sách lên 1,25% vào cuối tháng 11.

Dự báo được những khó khăn trước mắt trên toàn cầu, trong năm 2023, NHNN tiếp tục bám sát các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời theo dõi sát diễn biến, tình hình kinh tế thế giới, trong nước để điều hành thận trọng, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm góp phần kiểm soát lạm phát khoảng 4,5%, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối và đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng; điều tiết tiền tệ hợp lý, điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với tình hình thị trường, diễn biến kinh tế vĩ mô và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Bích Vân