Gói tín dụng ưu đãi nhưng có thật sự ưu đãi?

Mới đây, Chính phủ đã thông qua Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021 - 2030. Để đảm bảo mục tiêu đã đề ra, Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng và các gói tín dụng cụ thể để cho chủ đầu tư và người mua nhà.

Ngay sau đó, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản triển khai gói tín dụng theo Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, gói tín dụng này sẽ cung cấp vốn tín dụng với lãi suất 8,7% cho chủ đầu tư và lãi suất 8,2% cho người mua nhà tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân và dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Tuy nhiên, mức lãi suất này chỉ được áp dụng tại một khoảng thời gian nhất định, được gọi là “thời gian ưu đãi”. Trong đó, chủ đầu tư sẽ được vay ưu đãi trong 3 năm, đối với người mua nhà là 5 năm. 

Trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP HCM (HoREA) hoan nghênh các động thái mạnh mẽ của Chính phủ trong việc thực hiện đề án 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội.

Ông Châu cho rằng, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng này về bản chất không phải là gói tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội, mà chỉ là gói tín dụng thương mại với lãi suất thấp hơn 1,5 - 2% so với lãi suất cho vay thông thường dành cho chủ đầu tư và người mua nhà tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, nhà ở thuộc dự án cải tạo xây dựng lại nhà chung cư.

“Do văn bản chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước sử dụng cụm từ thời gian ưu đãi, lãi suất cho vay trong thời gian ưu đãi, điều này dẫn đến sự ngộ nhận đây là gói tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội”, ông Châu nói.

Dù vậy, Chủ tịch HoREA cho rằng, trong lúc chờ Quốc hội thông qua Luật Nhà ở mới, trong đó có chính sách ưu đãi tín dụng nhà ở xã hội thì trước mắt, gói tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng cũng có tác động tích cực đối với các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; hoặc chủ đầu tư và người mua nhà tại các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Người mua nhà không mấy mặn mà

Chủ tịch HoREA thừa nhận, gói hỗ trợ này có tác động tích cực đối với chủ đầu tư, nhưng đối với người mua nhà tại các dự án nhà ở xã hội thì tác động rất hạn chế. Bởi lẽ, theo quy định lãi suất của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng lên đến 8,2%/năm là quá cao, quá sức chịu đựng của người có thu nhập thấp đô thị.

“Trường hợp căn hộ nhà ở xã hội có giá 1 tỷ đồng, thanh toán trước 20% là 200 triệu đồng và được vay 80% là 800 triệu đồng với lãi suất 8,2%/năm thì chỉ riêng việc trả lãi vay năm đầu tiên người vay phải trả bình quân 5,46 triệu đồng/tháng, đồng thời còn phải trả một phần nợ gốc. Điều này dẫn đến người mua nhà không quá mặn mà”, ông Châu nói.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước quy định lãi suất vay 8,2% chỉ được áp dụng cho 6 tháng cuối năm 2023, mức lãi suất mới sẽ được công bố 6 tháng/lần, cách tính lãi suất này càng làm cho người mua nhà thêm bất an. 

Ngoài ra, thời gian ưu đãi của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng đối với người mua nhà chỉ trong 5 năm là quá ngắn. Riêng “thời gian ưu đãi” đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trong 3 năm chỉ phù hợp với các dự án quy mô trung bình nhưng chưa phù hợp với các dự án quy mô lớn. 

“Chính sách ưu đãi tín dụng cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội vay với lãi suất thấp, dài hạn là chính sách cốt lõi, phổ biến nhất được thực hiện ở nhiều nước được cho vay với lãi suất thấp, dài hạn với các kỳ hạn khác nhau tuỳ theo từng nhóm đối tượng được phân nhóm theo thu nhập để có chính sách ưu đãi tín dụng phù hợp”, ông Châu nhấn mạnh.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, tính đến đầu tháng 6, tức là sau 3 tháng công bố gói tín dụng này đã có gần 100 dự án nộp hồ sơ đề nghị vay vốn nhà ở xã hội.

Ngoài ra, ông Châu cho rằng, đối với người có thu nhập quá thấp trong xã hội nên không thể tích lũy được một phần nguồn lực tài chính để mua, thuê mua nhà ở xã hội thì lựa chọn thuê nhà ở, nên Nhà nước cần phát triển nhà ở xã hội cho thuê để bảo đảm “quyền có chỗ ở” của công dân và khuyến khích cá nhân, hộ gia đình xây dựng nhà cho thuê, phòng trọ cho thuê.