Thời khắc mà hàng triệu người Việt Nam mong đợi cuối cùng cũng đã đến: Bà Pratibha Patil, Tổng thống Ấn Độ đã trao huy chương Fields- giải thưởng toán học cao quý nhất thế giới cho GS Ngô Bảo Châu. GS Ngô Bảo Châu đoạt giải thưởng Fields trong niềm vui vô bờ của người Việt Nam và mang đến niềm tự hào to lớn cho dân tộc khi trí tuệ Việt Nam được khẳng định trên trường quốc tế.

Nhưng sau niềm vui, ta lại canh cánh một câu hỏi: Sau khi GS Ngô Bảo Châu đoạt giải thưởng Fields, anh sẽ đóng góp thế nào cho toán học Việt Nam? Khoa học cơ bản của Việt Nam nói chung và toán học nói riêng liệu sẽ có bước tiến đáng kể nào sau cú huých này? Và liệu rằng sẽ có một sự thay đổi tư duy trong việc đối xử với nhân tài của những người cán bộ lãnh đạo, của “cấp trên”?

Trước hôm được trao giải ít lâu, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam đã ngỏ ý mời GS Ngô Bảo Châu về nước làm việc và anh cũng tỏ ý sẵn sàng.

Song cần phải thấy rằng, để ý tưởng trên thành hiện thực thì cũng còn nhiều vướng mắc. Một trong những vướng mắc đó là vấn đề lương bổng. Chính GS Ngô Bảo Châu cũng cho rằng việc các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài trở về nước làm việc có quan tâm đến vấn đề lương bổng. “Mức lương 1,8 triệu đồng mỗi tháng cho một tiến sĩ mới về nước là một sự vô lý”- anh nói. Còn Viện Toán học dù đã “phá lệ” trả lương GS Ngô Bảo Châu nhưng cũng chỉ được khoảng 5 triệu đồng/tháng.

Quy định một lãnh đạo cấp bộ trưởng và tương đương được thanh toán mức giá thuê phòng ngủ tối đa là 2,5 triệu đồng mỗi ngày nếu so với mức lương “phá lệ” cho GS Ngô Bảo Châu, nhiều trí thức sẽ không khỏi chạnh lòng.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, đối với các nhà khoa học, vấn đề lớn nhất không phải là chuyện đãi ngộ, mà quan trọng hơn là có cơ chế, chính sách để họ được tự do nghiên cứu. Bên cạnh đó, việc nhìn nhận, đánh giá của những người xung quanh, của xã hội đối với họ và công việc của họ cũng là điều rất quan trọng.

Nếu nói về tiền bạc, chế độ đãi ngộ đối với nhà khoa học, chúng ta hoàn toàn có thể tìm ra một phương án giải quyết trong vòng ít năm tới. Nhưng sự thay đổi trong tư duy dùng nhân tài, sự thay đổi trong cách đối xử với nhà khoa học có thể không nhanh chóng và dễ dàng như vậy.

PV

________________________________________________________________________________

Giải thưởng đáng được tôn vinh!

Sự kiện GS Ngô Bảo Châu nhận giải thưởng Fields là một niềm vinh dự lớn cho không chỉ riêng đối với GS mà còn là vinh dự của cả ngành toán học nước nhà.

Người Việt Nam từ trước tới nay đã có rất nhiều người đoạt giải cao ở các lĩnh vực khoa học, nhưng khi đoạt giải rồi thì lại không về phục vụ cho đất nước vì lẽ lương thấp và điều kiện nghiên cứu khoa học của ta còn thấp và yếu. Một điều nữa là việc thu hút sử dụng nhân tài ở nước ta về chính sách còn chưa phù hợp nên việc chảy máu chất xám của nước ta trong nhiều năm trở lại đây thường chiếm tỉ lệ khá cao. Có nhiều người khi có thực tài vào làm trong nhiều cơ quan nhà nước thì bị "ma" cũ bắt nạt nên lòng tự ái bản thân của họ trỗi dậy khiến họ bỏ nhà nước ra làm tư nhân hoặc là tìm hướng xuất ngoại...

Rất có thể , ta cần phải xem lại chính sách thu hút nhân tài để hạn chế việc chảy máu chất xám của ta trong nhưng năm tới đây và sau này.

Văn Hoàng