Sáng 7/6, Quốc hội tiếp tục chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh. Trước đó, tham gia chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai (đoàn Hà Nội) nêu rõ, báo cáo số 100 của Chính phủ cho thấy Ủy ban Dân tộc nêu một số nguyên nhân dẫn đến triển khai chậm Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là do thời tiết, Covid-19, biến động quốc tế.

Tuy nhiên, Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị nêu rõ nguyên nhân chủ quan và trách nhiệm của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc khi để xảy ra tình trạng này?

Trả lời câu hỏi, Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết, Ủy ban Dân tộc đã báo cáo Chính phủ và nhận trách nhiệm trước Chính phủ về những vấn đề triển khai chậm thuộc trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc trong giai đoạn 2021-2022.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, đến tháng 6/2021, Thủ tướng phê duyệt quyết định đầu tư, sau đó, Thủ tướng phân công các bộ ngành xây dựng các văn bản hướng dẫn. Lúc này, các bộ, ngành mới triển khai được các văn bản và đến hết năm 2022 đã triển khai cơ bản xong.

“Quá trình triển khai có thủ tục chậm với nhiều lý do, trong đó, lý do chủ quan, chúng tôi xin nhận trách nhiệm trước Chính phủ. Tôi cũng nhớ tại phiên họp Quốc hội tháng 10/2022, Chính phủ nhận trách nhiệm trước Quốc hội. Sau đó, Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt những vấn đề tháo gỡ và cơ bản hoàn thành”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nói.

Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho rằng, trong số các văn bản triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, Ủy ban Dân tộc chỉ chịu trách nhiệm với hai thông tư, còn 9 văn bản khác thuộc trách nhiệm của các bộ, ngành.

Giai đoạn tới, Ủy ban Dân tộc cam kết sẽ làm tốt hơn trong vai trò kiểm tra, đôn đốc và giải quyết khó khăn cho các địa phương trong quá trình thực hiện các văn bản.

Trả lời băn khoăn của các Đại biểu Quốc hội về bố trí vốn, Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết, Ủy ban Dân tộc phối hợp các bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội đã bố trí đủ vốn theo đúng tinh thần Nghị quyết 120 là 104.000 tỷ đồng vốn của Trung ương cho giai đoạn từ nay đến 2025, bao gồm vốn đầu tư là 50.000 tỷ đồng và vốn sự nghiệp là 54.000 tỷ đồng. Ngoài ra, trong cơ cấu vốn bố trí cho chương trình còn một số nguồn vốn khác, gồm có vốn tín dụng là 19.700 tỷ đồng và vốn của địa phương đối ứng là 10%, khoảng trên 10.000 tỷ đồng.

Nghị quyết Quốc hội cũng giao cho Chính phủ huy động nguồn ngân sách ngoài ngân sách nhà nước và các nguồn vốn trên là khoảng 2.027 tỷ đồng từ nguồn ODA, khuyến khích huy động một số nguồn vốn xã hội khác. Theo Bộ trưởng Hầu A Lềnh, năm 2021 và năm 2022 do COVID-19, các doanh nghiệp hoạt động rất khó khăn nên không đặt vấn đề huy động trong giai đoạn này.

Tiếp tục tranh luận phần trả lời của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai nhấn mạnh: “Về bố trí vốn, Bộ trưởng nêu rõ là giao hết cho địa phương, nếu xét về góc độ trách nhiệm thì không đúng”.

Vì theo Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai, Nghị quyết 120 đã giao bố trí vốn cho Chính phủ và Ủy ban Dân tộc là cơ quan chủ trì tổng hợp, theo dõi, giám sát. Nhưng đến nay, tại nghị trường, Bộ trưởng cho rằng, vấn đề này đã giao hết cho địa phương, đó là trách nhiệm của địa phương. Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nhận thấy như vậy chưa ổn.

Về cơ cấu vốn, Nghị quyết 120 nêu rất rõ, trong quá trình điều hành thì Chính phủ chịu trách nhiệm đôn đốc để tăng chi đầu tư. Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nêu rõ, nhiệm vụ tăng chi đầu tư đã rất rõ, nhưng khi đọc Báo cáo số 100 của Chính phủ, việc phân bổ cho hội thảo, công tác tư vấn chưa hợp lý. Đại biểu cho rằng, trong lúc nguồn lực có hạn, người dân còn nhiều khó khăn và có nhiều nhu cầu cấp thiết, chúng ta đầu tư cho hội thảo và tư vấn là không hợp lý.

Tham gia tranh luận tại phiên họp sáng nay (7/6), qua theo dõi phần trả lời của Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh đối với ý kiến của Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, Đại biểu Lâm Văn Đoan (đoàn Lâm Đồng) cho rằng: Trong Báo cáo của Chính phủ đã nêu rất rõ về vấn đề có sự mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật.

Theo Đại biểu Lâm Văn Đoan, Ủy ban Dân tộc là cơ quan chủ quản nhưng việc ban hành các văn bản thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ là trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc mà còn là trách nhiệm của rất nhiều bộ, ngành. Trong Tờ trình sửa đổi Nghị định số 27 cũng nêu, có sự mâu thuẫn trong việc Luật Đầu tư công không quy định trường hợp sử dụng vốn đầu tư công để hỗ trợ trực tiếp, hỗ trợ một phần các hộ gia đình trong chương trình dân tộc thiểu số và miền núi. Do vậy, các địa phương chưa có đủ cơ sở triển khai thực hiện các hoạt động về hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất thuộc dự án I của Chương trình này và chưa giải ngân được trong nguồn vốn của năm 2022 và năm 2023.

Để giải quyết khó khăn, vướng mắc của dự án này, Chính phủ đã ban hành cơ chế đặc thù khác quy định của Luật Đầu tư công và đang chuẩn bị trình ban hành, đồng thời cũng phải xin phép các cơ quan có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, việc áp dụng Luật Ngân sách cũng có sự khác nhau. Cùng việc hỗ trợ về nhà ở, đối với chương trình giảm nghèo thì sử dụng vốn sự nghiệp, còn đối với chương trình dân tộc thiểu số sử dụng vốn đầu công. Đại biểu cho rằng có rất nhiều điều bất hợp lý trong việc áp dụng các đạo luật.

Đại biểu Lâm Văn Đoan nêu rõ: “Ngoài ra, trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều hôm qua, Bộ trưởng cũng chia sẻ về việc Chính phủ đang khẩn trương sửa đổi các văn bản thuộc thẩm quyền của Chính phủ và các bộ, ngành để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong việc phân định lại các xã, thôn đặc biệt khó khăn”.