Tại Thanh Hóa, hành trình cùng người dân của những người làm chính sách bảo hiểm xã hội không chỉ là một nhiệm vụ chính trị, mà là hành trình lan tỏa những câu chuyện, lan tỏa chính sách nhân văn tới người dân.

Những chuyến đi ấm tình người

Chuyến đi đến bản Phá (xã Tam Văn, huyện Lang Chánh) để lại dấu ấn đặc biệt với nhóm tuyên truyền viên bảo hiểm xã hội huyện Lang Chánh, bởi đây là một trong những xã miền núi đặc biệt khó khăn của huyện miền núi này; tuyến đường giao thông đến xã Tam Văn, rồi tới bản Phá nối tiếp nhau bằng những đường cua gấp tay áo gập ghềnh, dốc cao đến chống chếnh.

Đoạn đường từ Ủy ban nhân dân xã đến bản Phá là thách thức lớn khi xe ô-tô không thể đi, toàn bộ phương tiện phục vụ tuyên truyền (như máy chiếu, máy tính, loa, tài liệu…) phải chất toàn bộ lên hai chiếc xe máy. Ba cán bộ bảo hiểm xã hội chật vật chở nhau, chỉ dám nhích từng chút mà xe vẫn muốn lao đổ về phía trước. “Nghĩ đến chặng đường vào bản lần nào cũng thấy run, nhưng nhóm tuyên truyền đã đến bản Phá không chỉ một lần, lý do là đời sống người dân nơi đây quá khó khăn, thiếu thốn kinh tế, cũng thiếu thốn cả thông tin”, chị Lê Mai An, chuyên viên Bảo hiểm xã hội huyện Lang Chánh chia sẻ.

Là huyện miền núi có địa hình đa dạng và phức tạp, với hơn 80% dân số là người dân tộc thiểu số, để có thể lan tỏa các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, giải pháp được Bảo hiểm xã hội huyện Lang Chánh duy trì trong các năm qua là “bám làng, bám bản”, tuyên truyền trực tiếp đến từng hộ gia đình.

Chiếc xe của Bảo hiểm xã hội huyện được tận dụng hiệu suất tối đa, vừa là trạm phát thanh tuyên truyền lưu động, vừa là phương tiện tiếp sức cho cán bộ bảo hiểm xã hội vượt núi, băng rừng, mang chính sách đến khắp 10 huyện, thị trấn nơi đây. Những nơi xe ô-tô không thể đi vào, đội tuyên truyền dùng mọi phương tiện có thể để vận chuyển đồ nghề vào bản, thậm chí đi bộ. Đến nay, bản Phá mới có hai người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, mỗi đợt tuyên truyền cũng mới vận động được từ 20-25 người tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình.

Tuy nhiên, những con số nhỏ này vẫn vô cùng ý nghĩa, bởi đó chính là sự chắt chiu tình cảm, nỗ lực của từng cán bộ bảo hiểm xã hội với mong muốn lan tỏa ý nghĩa nhân văn của các chính sách an sinh xã hội đến với những người dân ở nơi xa xôi nhất.

Cô Uyên (thôn Chạc Rạnh, xã Tân Phúc), một trong những người đầu tiên đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện cho cả hai vợ chồng ngay trong buổi tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tại thôn dù có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn. Cô Uyên cho biết, gia đình đang được giảm trừ mức đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo diện hộ cận nghèo; nhưng đầu năm nay, khi Ủy ban nhân dân xã thực hiện rà soát lại xếp gia đình cô thuộc đối tượng hộ nghèo, nhưng cô kiên quyết đề nghị chỉ nhận hộ cận nghèo.

Cô Uyên còn nhiệt tình chia sẻ với những người hàng xóm, người cùng thôn đang tham gia hội nghị: “Nhà nước cho ta nhiều rồi; chính sách bảo hiểm xã hội là của Nhà nước, lại hỗ trợ mức đóng bảo hiểm xã hội theo diện ưu tiên thì chúng ta nên tham gia, vừa có lợi cho mình, vừa tốt cho Nhà nước. Hai con tôi làm công nhân có bảo hiểm xã hội bắt buộc rồi, hai vợ chồng tôi cũng muốn tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để sau này không là gánh nặng cho con khi về già”.

Rút ngắn khoảng cách chính sách

Chia sẻ kinh nghiệm của một tuyên truyền viên bảo hiểm xã hội, chị Đỗ Thị Linh (Bảo hiểm xã hội huyện Triệu Sơn) cho biết: Phương châm tuyên truyền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hiệu quả hiện nay là “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người”. Thường thì giới thiệu một lần họ chưa hiểu ngay, phải luôn kiên trì, bền bỉ, phân tích, chỉ ra lợi ích thiết thực của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Có trường hợp, cán bộ bảo hiểm xã hội phải đến gặp nhiều lần người dân mới hiểu và tham gia. Những khó khăn đó không làm cán bộ Bảo hiểm xã hội huyện Triệu Sơn nản lòng, vẫn dành thời gian cuối tuần, ngoài giờ hành chính đến từng hộ dân để tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế hộ gia đình.

Thực tế, huyện Triệu Sơn có địa bàn trải dài, nhiều đơn vị hành chính với 34 xã, thị trấn, trong đó có bốn xã miền núi, vùng sâu, vùng xa, cho nên hoạt động tuyên truyền mỗi địa bàn lại có những khó khăn riêng, cần có các giải pháp phù hợp. Điển hình như xã Bình Sơn, cách trung tâm huyện khoảng 25 km, với phần lớn người dân là người dân tộc thiểu số, kinh tế chủ yếu dựa vào cây chè, cây sắn… cho nên thu nhập không ổn định.

Trước đây, người dân trên địa bàn xã được ngân sách nhà nước cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí. Thói quen được bảo hộ một thời gian dài, khiến nhiều người dân chưa ý thức được sự cần thiết chủ động tham gia các chính sách an sinh xã hội để bảo vệ chính mình. Trước khó khăn về địa hình và mức sống, trình độ hiểu biết của người dân còn hạn chế, cán bộ bảo hiểm xã hội phải bám bản, bám làng, lựa chọn thời điểm phù hợp để tuyên truyền cho người dân hiểu sâu hơn về chính sách.

Mặt khác, cơ quan bảo hiểm xã hội cũng tìm các cơ chế khuyến khích người dân tham gia, như kêu gọi sự hỗ trợ của các nhà hảo tâm, và nguồn kinh phí hỗ trợ của địa phương... tạo sự thích nghi dần cho người dân, và tạo nên thói quen để mọi người chủ động tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

“Một trong các vướng mắc thường gặp hiện nay là nhiều người dân có phản xạ “dị ứng” với các loại hình bảo hiểm vì từng gặp vấn đề không thỏa đáng khi tham gia bảo hiểm thương mại do không tìm hiểu kỹ càng”, chị Linh chia sẻ. Trước phản ứng e ngại của nhiều người dân vì nhầm lẫn bảo hiểm xã hội như một loại hình bảo hiểm thương mại, đội ngũ tuyên truyền quyết định xin hẹn đến nhà từng người, giải thích lại về chính sách rõ ràng hơn.

“Việc minh bạch, giải tỏa mọi nghi ngờ, thắc mắc của người dân về chính sách mọi lúc, mọi nơi có thể không lập tức thuyết phục được người dân tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; nhưng sẽ kịp thời điều chỉnh những nhầm lẫn, để thông tin về các chính sách an sinh xã hội nhân văn này, được người dân nhận thức đúng vai trò và tầm quan trọng”.