Thực trạng nhiều ngày qua

Theo thống kê đến hết ngày 17/12, lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn cho biết, tại các cửa khẩu tại Lạng Sơn đang ùn ứ hơn 4.581 xe nông sản chưa thể xuất khẩu. Dù UBND tỉnh Lạng Sơn đã có văn bản khuyến cáo các tỉnh, thành, doanh nghiệp lớn không tiếp tục đưa hàng đến Lạng Sơn. Tuy nhiên, trung bình mỗi ngày đều có từ 700 đến 800 xe vận chuyển nông sản đổ dồn về Lạng Sơn.

Trước tình trạng xe hàng hóa ùn ứ nhiều ngày qua tại các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn, ông Trần Quốc Toản - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) khuyến cáo các địa phương, các hiệp hội, ngành hàng, hộ nông dân, cơ sở sản xuất, doanh nghiệp chế biến xuất khẩu nông sản và trái cây tươi thường xuyên cập nhật thông tin, tình hình từ các tỉnh biên giới phía Bắc để chủ động cân nhắc, điều chỉnh nhịp độ đưa hàng lên biên giới phù hợp với năng lực thông quan của các cửa khẩu.

Theo ông Trần Quốc Toản, ngay khi nhận được thông tin về khả năng có thể dẫn tới ùn ứ hàng hóa tại khu vực các cửa khẩu của các tỉnh biên giới phía Bắc, Bộ Công Thương đã triển khai kịp thời nhiều giải pháp, phối hợp với các bộ, ngành và các địa phương liên quan nhằm tháo gỡ khó khăn, ảnh hưởng tiêu cực của COVID đến hoạt động xuất nhập khẩu.

Không chỉ ùn ứ trong các bãi xe, bãi tạm mà dọc tuyến quốc lộ 1A trước các cửa khẩu cũng có tình trạng container nối đuôi nhau hàng km chờ được vào bến, chờ làm thủ tục thông quan.

Nguyên nhân được cho là do lượng xe chở nông sản từ các địa phương phía Nam đang tập trung về Lạng Sơn với số lượng lớn, phần vì vào mùa thu hoạch, phần vì nhu cầu tiêu thụ cho Tết Nguyên đán của Trung Quốc tăng cao.

Tuy nhiên, kể từ sáng ngày 15/12, phía Trung Quốc có thông báo đóng cửa khẩu, không tiếp nhận hàng nhập khẩu từ phía Việt Nam. Phía Trung Quốc cũng chỉ cho biết sẽ mở trở lại khi có thông báo cụ thể. Như vậy, đến thời điểm hiện tại, phía Trung Quốc đã đóng cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài được 2 ngày và không có thời gian cụ thể mở trở lại.

Còn tại cửa khẩu chính Chi Ma, kể từ ngày 8/12 tới nay, nguyên nhân có ca nhiễm Covid-19 tại huyện Ninh Minh nên phía Trung Quốc đã chủ động đóng cặp cửa khẩu Ái Điểm- Chi Ma và không tiếp nhận hàng nhập khẩu từ phía Việt Nam. Kể từ đó tới nay, dù cơ quan Hải quan đã có thông báo tới các doanh nghiệp, chủ hàng chủ động di chuyển hàng hóa tới cửa khẩu khác để làm thủ tục, tránh thiệt hại hư hỏng hàng hóa và không đưa hàng về cửa khẩu. Tuy nhiên, hiện tại một số doanh nghiệp vẫn đưa hàng về cửa khẩu chờ thông quan. Điều này đã khiến cho tại khu vực cửa khẩu, lượng hàng hóa ùn ứ đã lên tới hơn 700 container.

Hiện tại, trong tất cả các cửa khẩu dọc biên giới Lạng Sơn, chỉ duy nhất cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị vẫn có thể thông quan hàng hóa, tuy nhiên số lượng xe được thông quan cũng ít hơn thường ngày rất nhiều. Nhưng so với trước đây, mỗi ngày có thể thông quan hàng trăm xe thì bây giờ chỉ có thể thông quan được từ 70 đến 80 xe. Bên cạnh đó, các cửa khẩu khác bị tạm dừng nên xe cũng đổ về Hữu Nghị gây ách tắc, ùn ứ rất nhiều.

Cần các giải pháp cấp thiết

Trong thời gian tới, dịch COVID-19 được dự báo diễn biến tiếp tục phức tạp, khó lường. Tết Nguyên đán của Việt Nam và Trung Quốc là thời điểm cao điểm xuất khẩu hàng hóa qua Việt Nam sang thị trường Trung Quốc, lưu lượng hàng hóa và phương tiện lên cửa khẩu sẽ tiếp tục còn tăng cao; áp lực đối với năng lực thông quan tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc, nhất là trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn là rất lớn.

Do vậy, để thực hiện tốt “mục tiêu kép” vừa phòng chống dịch COVID-19, vừa duy trì tăng trưởng kinh tế, Bộ Công Thương khuyến cáo đến địa phương, doanh nghiệp và hộ nông dân về việc thường xuyên cập nhật diễn biến thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc.

Trao đổi nhanh với PV Báo Nhà báo & Công luận, đại diện UBND Tỉnh Lạng Sơn cho biết: "Hiện các đơn vị chức năng của hai phía đang lên kế hoạch hội đàm để nhanh chóng giải quyết các vấn đề liên quan đến xuất khẩu nông sản. Dự kiến trong tuần tới các xe nông sản sẽ được làm thủ tục thông quan một cách thuận lợi và đảm bảo đúng quy định."

Ngoài việc hạn chế đưa hàng lên cửa khẩu, việc chuyển nhanh, chuyển mạnh hoạt động xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Trung Quốc theo hình thức chính ngạch, mua bán theo hợp đồng, với các điều kiện giao dịch, giao nhận rõ ràng, giao hàng tại cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính. Hơn nữa, đẩy nhanh triển khai thực hiện đáp ứng các quy định của phía Trung Quốc tại Lệnh 248, Lệnh 249 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2022.

Đồng thời, tiếp tục thực hiện nghiêm các quy định về truy xuất nguồn gốc, mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, ghi nhãn,… cũng như các yêu cầu khác có liên quan để nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng quy định, tiêu chuẩn đã thỏa thuận với bạn hàng nước ngoài.

Dương Lâm