“Với nhiều tiềm năng khác biệt, lợi thế so sánh và cơ hội nổi trội, nguồn lực phong phú, Lào Cai hội tụ đủ các điều kiện “riêng có” để phát triển trở thành một cực tăng trưởng của vùng biên giới phía Bắc, trở thành trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam - Trung Quốc”, đó là nhấn mạnh của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Lào Cai mới đây.

Hội tụ đủ điều kiện, nhiều cơ hội để trở  hành cực tăng trưởng

Tại Hội thảo “Định hướng liên kết phát triển vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” diễn hồi trung tuần tháng 11/2021, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai – ông Đặng Xuân Phong đã chia sẻ: Lào Cai có nhiều cơ hội, điều kiện để từng bước trở thành "Cực tăng trưởng, trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam - Trung Quốc".

Theo ông Phong, sở dĩ như vậy vì Lào Cai là tỉnh nằm giữa vùng Tây Bắc và vùng Đông Bắc, có vị trí chiến lược trong sáng kiến “Vành đai và Con đường” và tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; là con đường ra biển ngắn nhất, hiệu quả nhất của hàng hóa từ thị trường Vân Nam - Trung Quốc đến với thị trường Đông Nam Á, Đông Á và ngược lại.

Nằm ở “cửa ngõ” quốc gia, duy trì được mối quan hệ ngoại giao, láng giềng hữu hảo giữa hai bên biên giới, Lào Cai có lợi thế lâu dài để giữ vai trò đầu mối tin cậy, thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa các tỉnh trong vùng và vùng Tây Nam (Trung Quốc), là điểm trung chuyển hàng hoá quan trọng.

Vừa qua, khi Cảng Hàng không Sa Pa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư thì Lào Cai, cùng với đường cao tốc, 4 tuyến Quốc lộ, đường sắt Hà Nội – Lào Cai – Hà Khẩu (Trung Quốc) được nâng cấp hiện đại, đường thủy trên sông Hồng thì tới đây địa phương sẽ có đầy đủ cả 4 loại hình giao thông để kết nối trực tiếp với thị trường trong nước và Quốc tế; mở ra thời kỳ mới, cơ hội mới cho không chỉ Lào Cai mà cho toàn vùng phát triển.

Lào Cai cũng sở hữu điều kiện tự nhiên đa dạng, khí hậu ưu đãi để trở thành điểm du lịch nghỉ dưỡng quốc tế, với Khu du lịch Quốc gia Sa Pa đã được công nhận, và một địa danh Y Tý đầy tiềm năng, thu hút hàng triệu lượt du khách trong và ngoài nước đến mỗi năm.

Lào Cai còn có thế mạnh lâu dài về công nghiệp chế biến gắn với khai khoáng. Với trên 35 loại khoáng sản, 150 điểm mỏ; đặc biệt, trữ lượng quặng Apatit, đồng, sắt, đất hiếm của Lào Cai lớn nhất nhì cả nước, thậm chí khu vực, giữ vai trò chiến lược quan trọng trong chuỗi sản xuất toàn quốc.

Ngoài ra, Lào Cai còn nổi tiếng với dãy núi Hoàng Liên, với đỉnh Fasipan hùng vĩ, giữ vai trò trung tâm đa dạng sinh học, nguồn sinh thuỷ của cả vùng.

Mới đây, phát biểu kết luận buổi làm việc với Ban Thượng vụ tỉnh uỷ Lào Cai, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng điều kiện tự nhiên, vị trí địa kinh tế, quân sự, đối ngoại, chính trị mang lại cho Lào Cai nhiều tiềm năng, cơ hội phát triển thành trung tâm vùng trung du, miền núi phía Bắc.

"Lào Cai là nơi sông thì đầu nguồn, núi thì tột đỉnh; nằm ở trung tâm vùng; có cửa khẩu lớn; văn hóa các dân tộc; danh lam thắng cảnh, khoáng sản phong phú; nhìn đâu cũng thấy tiềm năng, thế mạnh, tiềm lực cho sự phát triển. Với nhiều tiềm năng khác biệt, lợi thế so sánh và cơ hội nổi trội, nguồn lực phong phú, Lào Cai hội tụ đủ các điều kiện 'riêng có' để phát triển trở thành một cực tăng trưởng của vùng biên giới phía Bắc, trở thành trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam - Trung Quốc," Thủ tướng nhấn mạnh.

Tập trung nguồn lực, tạo đột phá về hạ tầng giao thông kết nối và hạ tầng

Theo Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Đặng Xuân Phong, trước những thời cơ, thách thức và xu thế liên kết phát triển chung, Lào Cai đã và đang thực hiện, vận dụng sáng tạo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; đồng thời, đã có những định hướng cụ thể để trở thành cực tăng trưởng, trung tâm kết nối của vùng và cả nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo đó, Lào Cai đặt mục tiêu xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu trở thành một trong những trung tâm logistic quan trọng của cả nước, lấy "Cao tốc Hà Nội - Lào Cai là trục kết nối, Cảng hàng không Sa Pa là lực đẩy phát triển", thu hút hàng hóa xuất nhập khẩu tập trung qua Lào Cai dự kiến đạt 15 tỷ USD vào năm 2030. Lào Cai cũng từng bước phấn đấu trở thành hạt nhân du lịch của vùng, bảo đảm đủ năng lực đón 15 triệu du khách vào năm 2030.

Để hiện thực hoá mục tiêu đó, Lào Cai đã và đang tập trung nguồn lực để tạo đột phá về hạ tầng giao thông kết nối và hạ tầng số, tạo dựng mạng lưới liên hoàn, liên kết nội ngoại tỉnh, vùng, quốc gia, quốc tế, cả trong không gian thực và trên nền tảng số.

Theo đà phát triển, Lào Cai cũng sẽ thúc đẩy hình thành trung tâm dịch vụ và tài chính của khu vực và quốc tế. Tương lai đến năm 2030, Lào Cai sẽ mở ra cơ hội thu hút, giải quyết việc làm cho thêm 300.000 - 500.000 lao động của vùng tham gia vào các lĩnh vực thế mạnh nói trên, gồm công nghiệp, logistic và thương mại - du lịch. Vai trò cầu nối kinh tế quốc tế, sứ mệnh “phên dậu” quốc gia cũng sẽ tiếp tục được củng cố vững chắc.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường, để trở thành trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam - Trung Quốc theo tinh thần của Nghị Quyết 11-NQ/TW, tỉnh Lào Cai đã chủ động xây dựng các Nghị quyết, Đề án, Quy hoạch phát triển từng ngành, lĩnh vực, trong đó xác định rõ những nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm.

Cụ thể, thứ nhất, điều chỉnh hợp lý chiến lược các ngành, lĩnh vực kinh tế; ưu tiên nguồn lực cho phát triển xanh gắn với Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh. Lào Cai nằm tại vị trí đầu nguồn sông Hồng, có tỷ lệ che phủ rừng trên 55% với 1 Vườn Quốc gia, 2 Khu bảo tồn thiên nhiên, giữ vai trò phòng hộ đầu nguồn xung yếu của lưu vực sông Hồng và sông Đà.

Vì vậy, tỉnh Lào Cai xác định phải điều chỉnh hợp lý chiến lược phát triển từng ngành kinh tế với mục tiêu xuyên suốt là: “Giữ rừng, giữ nước, giữ môi trường, giữ nhân dân, giữ biên giới” để vừa ổn định nguồn sinh kế cho đồng bào, vừa góp phần phát triển bền vững cho cả vùng.

Thứ hai, xây dựng Lào Cai thành một trong những trung tâm logistic quan trọng của cả nước, bảo đảm Khu Kinh tế cửa khẩu Lào Cai có mạng lưới hạ tầng, dịch vụ logistic đồng bộ, hiện đại, đa lĩnh vực; có năng lực tập trung, điều phối hàng hoá giữa các nước ASEAN với thị trường Tây Nam - Trung Quốc trong đó "Cao tốc Hà Nội - Lào Cai là trục kết nối; Cảng hàng không Sa Pa là lực đẩy phát triển; Tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai là động lực tăng trưởng". Dự kiến đến năm 2030, tổng kim ngạch xuất - nhập khẩu các loại hình qua cửa khẩu Lào Cai đạt 50 tỷ USD.

Thứ ba, xây dựng Lào Cai trở thành hạt nhân du lịch của vùng và cả nước. Khai thác hiệu quả Cảng hàng không Sa Pa gắn với xây dựng đồng bộ trụ cột là Khu du lịch Quốc gia Sa Pa, Lào Cai trở thành cầu nối du lịch quan trọng; thực hiện liên kết, điều tiết khách quốc tế đến vùng và cả nước; bảo đảm đủ năng lực đón 15 đến 20 triệu du khách vào năm 2030.

Thứ tư, phát triển chế biến sâu ngành công nghiệp khai khoáng, bảo đảm cung cấp ổn định nguyên liệu cho chuỗi sản xuất công nghiệp trong nước nhất là các loại khoáng sản có trữ lượng lớn của vùng và cả nước (Apatit, đồng, sắt). Đồng thời, nghiên cứu phương án khai thác, chế biến hiệu quả đất hiếm. Phấn đấu giá trị sản xuất công nghiệp đến năm 2030 đạt trên 100.000 tỷ đồng, gấp từ 2,5 đến 3 lần so với hiện nay.

Thứ năm, phát triển kết cấu hạ tầng, đột phá là hạ tầng giao thông kết nối liên hoàn giữa các tỉnh trong vùng, giữa vùng với cả nước và Quốc tế và hạ tầng chuyển đổi số.

Thứ sáu, tiếp tục đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, phát triển kinh tế gắn với vai trò "phên dậu'' quốc gia; từng bước xây dựng Lào Cai thành đầu mối kết nối tin cậy của tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu, bên cạnh sự chủ động, nỗ lực của các cấp các ngành trên địa bàn tỉnh, Lào Cai cũng đề xuất Chính phủ và các bộ ngành liên quan sớm triển khai xây dựng đề án phát triển một số cực tăng trưởng, trung tâm kết nối vùng như: Thái Nguyên, Bắc Giang, Sơn La, Lạng Sơn, Lào Cai; Xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách đặc thù thúc đẩy liên kết - phát triển vùng.

Trong giai đoạn đến năm 2025, ưu tiên nguồn lực đầu tư kết nối giao thông vùng. Trong đó, sớm triển khai nghiên cứu xây dựng tuyến đường sắt điện khí hoá Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai đảm bảo kết nối với đường sắt tiêu chuẩn khổ 1.435mm của Trung Quốc hiện nay; Xây dựng quy hoạch tổng thể không gian phát triển, kết nối dọc sông Hồng để tạo sự liên kết với vùng Thủ đô Hà Nội và vùng đồng bằng sông Hồng.

Đồng thời, xây dựng quy định đặc thù cho các tỉnh trong vùng được sớm thực hiện các chương trình, dự án tham gia cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon; vận hành thí điểm thị trường các-bon để phát huy ngay tiềm năng, lợi thế của vùng phát triển xanh, bền vững.

Đức Toàn