(CLO) Cúng Giao thừa (đêm 30 Tết) là một trong những nghi thức không thể thiếu vào mỗi dịp “Tết đến Xuân về” của người Việt Nam. Vậy tục lệ này mang ý nghĩa như thế nào trong tín ngưỡng dân gian ta.
Lễ cúng Giao thừa, hay còn gọi là Trừ tịch – tức lễ để trừ khử ma quỷ, điềm xấu hay xui xẻo. Lễ Trừ tịch được cử hành vào giờ tý – từ 23h00 đến 1h00 sáng, khoảnh khắc một giờ của năm cũ và một giờ của năm mới. Nên còn có tên gọi là lễ cúng Giao thừa mà chúng ta vẫn thường nghe.
Ý nghĩa của lễ này là đem bỏ hết đi những điều xấu, không may mắn của năm cũ sắp qua để đón chào những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến. Bên cạnh việc cúng Giao thừa trong nhà, người Việt thường bày mâm cỗ để cúng Giao thừa ngoài trời.
Theo phong tục cổ truyền của người dân Việt Nam, Giao thừa được tổ chức để đón các vị Thiên binh (gồm 12 vị Hành khiển). Đây là 12 Phán quan nhà trời tượng trưng cho 12 con giáp cùng nhau luân phiên trông coi việc dưới hạ giới.
Mỗi năm sẽ có một vị Hành khiển cai quản hạ giới, năm kế tiếp tới lượt vị quan tượng trưng của con giáp liền sau. Hết chu kỳ 12 con giáp, lại quay về vị quan đầu tiên của năm con Tý. Vào thời điểm chuyển giao sang năm mới, vị quan cũ sẽ bàn giao công việc cho vị quan mới tiếp nhận.
Theo quan niệm dân gian, vào phút Giao thừa, đoàn quân của các quan đi ngang trời, không trung tấp nập, vội vã (nhưng mắt trần ta không nhìn thấy được), thậm chí có quan quân còn chưa kịp ăn uống gì. Những phút ấy, các gia đình đưa xôi gà, bánh trái, hoa quả, toàn đồ ăn nguội ra ngoài trời cúng, với lòng thành tiễn đưa người nhà trời đã cai quản mình năm cũ và đón người nhà trời mới xuống làm nhiệm vụ cai quản hạ giới năm tới.
Vì việc bàn giao, tiếp quản công việc hết sức khẩn trương nên các vị không thể vào trong nhà mà chỉ có thể dừng vài giây ăn vội vàng hoặc mang theo, thậm chí chỉ chứng kiến lòng thành của chủ nhà.
Thông thường, lễ cúng Giao thừa ngoài trời gồm: Ngũ quả, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, muối gạo, trà, rượu, quần áo và mũ nón mũ thần linh, mâm lễ mặn với thủ lợn luộc, gà trống luộc, xôi, bánh chưng... nếu là Phật tử có thể cúng mâm lễ chay. Tất cả được bày lên bàn trang trọng đặt ở trước cửa nhà. Mâm lễ cúng Giao thừa được chuẩn bị chu đáo, trang trọng với lòng thành kính.
Gợi ý mâm cúng Giao thừa trong nhà và ngoài trời gồm:
Mâm cúng ngoài trời
Mâm cúng quan thần sẽ được đặt ở ngoài trời, nhằm tiễn người nhà trời đã cai quản hạ giới và đón vị mới xuống tiếp tục công việc này. Theo dân gian, gia chủ cần thực hiện việc cúng bái bên ngoài trời trước khi làm lễ cúng Giao thừa trong nhà.
Mâm cỗ cúng giao thừa truyền thống gồm có các lễ vật: Thủ lợn hoặc gà luộc, xôi, bánh chưng, trầu cau, hoa, quả, gạo, muối, nước, rượu và vàng mã. Trên hương án có bình hương, hai ngọn đèn dầu hoặc hai ngọn nến.
Cúng Giao thừa ngoài trời, mâm lễ vật có thể làm cỗ chay hoặc cỗ mặn tùy theo điều kiện gia đình. Mâm cúng Giao thừa ngoài trời không cần quá cầu kì như mâm cúng trong nhà nhưng phải chuẩn bị tươm tất, sạch sẽ, gọn gàng.
Vào đúng giờ Tý (23h - 1h), các gia đình đặt mâm cúng trước cửa nhà. Nếu sống ở chung cư, gia chủ có thể đặt mâm cúng ở ban công hoặc tại sảnh lớn của tòa nhà đang ở.
Sau khi đặt ngay ngắn mâm cúng, gia chủ tiến hành nghi thức cúng tiễn đưa thần cũ, đón thần mới, hy vọng về một năm mới an khang, thịnh vượng.
Mâm cúng trong nhà
Mâm cúng Giao thừa trong nhà cũng bao gồm những lễ vật như mâm cúng ngoài trời. Ngoài ra, gia chủ còn cần có thêm mâm ngũ quả, trầu cau, tiền vàng, bánh kẹo, mứt tết. Mâm cỗ mặn sẽ đặt dưới bàn thờ hoặc ở bàn khác, không bày lên bàn thờ.
Mâm cỗ mặn thường có các món ăn truyền thống ngày Tết như gà luộc, bánh chưng, giò lụa, xôi đỗ, chè đỗ, thịt lợn luộc, canh miến… Trong khi đó, mâm cỗ chay có bánh kẹo, mứt tết, các món rau luộc, xôi chè.
Tùy thuộc gia đình, văn hóa địa phương, vùng miền, các món bày trong mâm cỗ sẽ có sự khác nhau. Nhưng cần đảm bảo mâm cỗ chỉn chu, sạch sẽ để thể hiện lòng thành kính.
Sau khi bày lễ, đặt xong mâm cúng, người lớn tuổi nhất trong gia đình ăn mặc chỉnh tề, thực hiện đốt đèn nến, thắp hương và thành kính lễ Giao thừa trong nhà, khấn thần linh và mời tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu.
Lễ cúng Giao thừa cần hoàn thành trước 1h ngày mùng 1 Tết (tức 29/1 Dương lịch). Các gia đình nên có sự chuẩn bị kĩ lưỡng để lễ cúng diễn ra đúng giờ, đúng nghi thức, cùng hướng đến một năm mới 2025 Ất Tỵ nhiều phúc lộc, bình an.
(CLO) Các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Hưng Yên xác định: Văn hoá là mục tiêu, động lực và nguồn lực nội sinh phát triển nhanh và bền vững với tinh thần “Văn hoá còn, thì dân tộc còn”.
(CLO) Ánh lửa lò nung rực rỡ soi sáng những khuôn mặt hằn sâu nếp nhăn của thời gian. Ở đó, hai bàn tay khéo léo đang tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn của đất và lửa...
(CLO) Những em bé chào đời trong ngày đầu của năm Ất Tỵ không chỉ là niềm hạnh phúc cho gia đình mà còn mang đến niềm vui cho đội ngũ y, bác sĩ trực tiếp làm nhiệm vụ.
(CLO) Tìm hiểu cách sử dụng tính năng sàng lọc cuộc gọi trên điện thoại Pixel và Galaxy để tránh các cuộc gọi spam và lừa đảo, giúp bạn tiết kiệm thời gian hiệu quả.
(CLO) Lễ trao giải Grammy 2025 sẽ diễn ra vào ngày 2/2 với những màn trình diễn đỉnh cao. Xem ngay cách phát trực tiếp sự kiện trên CBS, Paramount+ và các nền tảng khác!
(CLO) ChatGPT Gov giúp chính phủ Mỹ đẩy nhanh thủ tục hành chính bằng AI, nâng cao bảo mật, tối ưu hóa dịch vụ công và hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách hiệu quả hơn.
(CLO) Ngày 29/1 (tức mồng 1 Tết Ất Tỵ), Trung tướng Lê Quang Đạo, Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam đã đến thăm, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu, công tác tổ chức đón Tết Nguyên đán và chúc Tết tại Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4.
(CLO) Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, thuận lợi lớn nhất là những chỉ đạo, định hướng sát sao về phát triển giáo dục và đào tạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội; sự quan tâm, ghi nhận, động viên của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đối với ngành, với lực lượng nhà giáo, với học sinh, sinh viên.
(CLO) Một chiếc máy bay chở 21 hành khách và phi hành đoàn đã gặp nạn tại bang Unity, Nam Sudan vào thứ Tư, khiến 18 người thiệt mạng, 3 người bị thương nghiêm trọng, theo đài phát thanh Radio Miraya của Liên hợp quốc.
(CLO) Một cuộc không kích bằng máy bay không người lái (UAV) của Israel đã làm 5 người bị thương tại thị trấn Majdal Selm, miền nam Lebanon vào ngày 29/1, theo thông báo từ Bộ Y tế Lebanon.
(CLO) Thống kê từ Cục Hàng không qua 4 ngày cao điểm Tết Nguyên đán 2025 cho thấy, chỉ tính riêng 3 cảng hàng không lớn nhất Việt Nam, số liệu vận chuyển hàng không đạt nhiều kết quả tích cực.
(CLO) Các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Hưng Yên xác định: Văn hoá là mục tiêu, động lực và nguồn lực nội sinh phát triển nhanh và bền vững với tinh thần “Văn hoá còn, thì dân tộc còn”.
(CLO) Ánh lửa lò nung rực rỡ soi sáng những khuôn mặt hằn sâu nếp nhăn của thời gian. Ở đó, hai bàn tay khéo léo đang tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn của đất và lửa...
(NB&CL) Sáo ôi - từ một nhạc cụ mộc mạc, đơn sơ của người Mường đã không ngừng phát triển để bắt kịp nền âm nhạc hiện đại, góp phần làm phong phú, đa dạng thêm cho âm nhạc truyền thống Việt Nam. Trong những không gian truyền thống, tiếng sáo ôi đâu đó vẫn cất lên như tiếng lòng của người dân bản Mường…
(NB&CL) Thứ bánh biến thể từ món bánh chưng trên con đường “hành phương Nam” của lớp cha ông; và sau này thành món bánh truyền thống của người phương Nam những khi giỗ chạp hay mỗi độ vào xuân: Bánh Tét!
(NB&CL) Tháng mười hai đang trôi qua thật nhanh, thoáng chốc chúng ta đã đi qua tuổi thơ tự lúc nào không hay, nhìn lại tất cả đã già nua, đã mờ nhòe, đã thôi những chông chênh và vấp ngã.
(CLO) Theo quan niệm dân gian, trong sáng Mùng 1 Tết Nguyên đán, các gia đình tại Việt Nam đều chuẩn bị một mâm cỗ dâng lên bàn thờ gia tiên để tỏ lòng biết ơn thành kính. Vậy nguyên liệu của mâm cỗ cúng sáng Mùng 1 cần có những món gì?
(CLO) Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Âm lịch, không chỉ là dịp lễ lớn nhất trong năm của người Việt, mà còn là biểu tượng của sự đoàn viên, sự khởi đầu mới và bản sắc văn hóa đậm đà. Tết không chỉ là thời điểm mọi người tạm gác lại nhịp sống bận rộn để trở về bên gia đình, mà còn là cơ hội để mỗi người nhìn lại giá trị truyền thống và lưu giữ tinh thần dân tộc.
(NB&CL) Mỗi bận Tết về lòng tôi lại bâng khuâng một nỗi niềm khó tả. Chẳng hiểu vì sao tôi cứ nhớ mãi những ngày Tết xưa, khi tôi còn nhỏ, là đứa bé lon ton theo mẹ đi chợ Tết. Những năm tháng ấy nghèo khó mà cái không khí Tết sao mà rộn ràng, hình như không còn gì rộn ràng hơn thế.
(CLO) Tối 28/1 (tức đêm giao thừa Tết Ất Tỵ), Đoàn Đại biểu Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ, Đoàn ĐBQH tỉnh do Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn dẫn đầu đã đến dâng hương tại Tượng đài Lý Thái Tổ (thành phố Bắc Ninh) nhân dịp kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 – 3/2/2025) và đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.