Phát hiện con đường đá cổ vượt Đèo Ngang
(CLO) Trong quá trình tìm lại cung đường qua Đèo Ngang xưa, các lực lượng đã phát hiện nhiều bậc đá cổ mà cha ông ta lắp dựng để lên cổng Hoành Sơn Quan.
Đời sống văn hóa
Lễ hội đền thờ Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí
(CLO) Đền thờ Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí, thuộc xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, là một ngôi đền cổ có niên đại hơn 600 năm tuổi. Hàng năm, cứ vào cuối tháng Giêng, rất đông người dân và du khách thập phương tới chiêm bái, dự Lễ hội đền thờ Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí.
Đền Thờ Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí là di tích lịch sử quốc gia đặc biệt bởi địa danh linh thiêng này chính là nơi thờ nhà quân sự, nhà chính trị lỗi lạc Nguyễn Xí (cụ tổ dòng họ Nguyễn Đình) có nhiều cống hiến cho đất nước, quê hương Việt Nam.
Theo sử chép, Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí sinh năm Đinh Sửu (1397) tại xã Thượng Xá, huyện Chân Phúc (nay là xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An).
Nguyễn Xí tham gia khởi nghĩa Lam Sơn từ những ngày đầu dấy binh. Trong suốt 10 năm khởi nghĩa, ông luôn là vị tướng tiên phong, vào sinh ra tử, tham gia đánh thắng nhiều trận đánh lớn: Bồ Đằng, Trà Lân, thành Nghệ An, thành Diễn Châu, Tốt Động, Chúc Động, Đông Quan, Xương Giang... để đi đến “giang sơn thu về một mối”.
Năm Mậu Thân (1428), Lê Lợi lên ngôi vua, Nguyễn Xí được xếp vào hàng "khai quôc công thần" được phong chức "Long hổ thượng tướng suy trung bảo chính công thần". Năm Thuận Thiên thứ hai (1429), nhà vua cho khắc biển công thần, khi bàn công, ông đứng vào hàng thứ năm, được phong tước Huyện Hầu. Để thể hiện sự ưu ái đặc biệt cho những người có công lớn trong khởi nghĩa, Lê Lợi đã ban quốc tính cho Nguyễn Xí là Lê Xí. Đây là giai đoạn mở đầu cho thời kỳ làm quan của ông.
Với tấm lòng trung quân ái quốc, Nguyễn Xí đã phục vụ dưới 4 triều vua Lê: Lê Thái Tổ (1428 - 1433), Lê Thái Tông (1434 - 1442), Lê Nhân Tông (1443 - 1459), Lê Thánh Tông (1460 - 1497) và có nhiều công lao to lớn đối với nhà nước Đại Việt. Cho đến những năm cuối cùng ông tuy đã về nghỉ hưu, nhưng vẫn một lòng một dạ giúp đỡ vua Lê Thánh Tông xây dựng một nền thái bình thịnh vượng.
Trước ngày lễ hội 1 ngày, có rất đông du khách, con cháu dòng họ Nguyễn Đình đổ về ngôi đền linh thiêng để tham quan, hương khói cụ tổ dòng họ. Theo ban tổ chức cho biết, hội Đền Thờ Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí sẽ diễn ra chính thức vào ngày mai 19/2 (tức 29/1 Âm lịch) sẽ diễn ra nhiều hoạt động rước kiệu đặc sắc, nghi lễ để dâng lên cụ tổ khai sinh ra dòng họ Nguyễn Đình.
"Nguyễn Xí được triều đình ban thưởng hàng nghìn mẫu ruộng lộc điền. Tổng số lộc điền lên đến 5135 mẫu, phân bố rải rác từ Hải Dương đến Nghệ An, Hà Tĩnh, bao gồm 6 trấn, 25 huyện, 93 xã. Việc khai thác và sử dụng ruộng đất của Nguyễn Xí đã góp phần đáng kể vào công cuộc mở mang kinh tế và quá trình hình thành nên nhiều làng xã ở nước ta trong thế kỷ XV, mà chỉ tính riêng trên địa bàn Nghệ An thì đã có hàng chục làng xã thuộc 5 huyện có lộc điền của ông. Đây là một trong những đóng góp quan trọng của Nguyễn Xí và dòng họ Nguyễn Đình", thành viên ban quản lý Đền Thờ Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí cho biết.
Theo quan sát, đền thờ Nguyễn Xí được xây dựng trên một gò đất cao ráo, thoáng đãng, là công trình kiến trúc cổ còn tương đối nguyên vẹn và có giá trị lớn về khoa học và thẩm mỹ. Đền quay về hướng Nam "toạ quý hướng đinh". Bốn phía giáp đền là ruộng hoa màu. Đền thờ cách lăng mộ khoảng 300m. Bao bọc xung quanh di tích là những non kỳ thủy tú của xứ Cửa Lò như núi Cờ, núi Kiếm, núi Mão, núi Đai, núi Voi, núi Ngựa, Lô Sơn, Cửa Xá, Cửa Lò… đây đều là những địa danh gắn liền với các giai thoại, huyền tích liên quan đến Cương Quốc công Nguyễn Xí và dòng họ Nguyễn Đình.
Khu đền chính có mặt bằng kiến trúc kiểu "nội công, ngoại quốc”, phía trước Nghi môn là hồ bán nguyệt vừa tạo thế phong thủy cho đền, vừa có tác dụng điều hòa không khí tự nhiên. Các bộ phận kiến trúc được bố trí theo tôn ty, đăng đối, hài hòa, đó là những mẫu mực của hệ tư tưởng Nho giáo. Trong điều kiện thiên nghiên khắc nghiệt như ở Nghệ An, mỗi năm phải hứng chịu cả chục cơn bão lớn, vị trí công trình lại gần biển, vật liệu hoàn toàn truyền thống, thủ công, không có bê tông cốt thép làm lõi nhưng công trình vẫn vươn cao cùng trời xanh, đương đầu với tuế nguyệt chứng tỏ kỹ thuật xây dựng của người xưa đã đạt đến trình độ điêu luyện.
Vì thế mà trải qua cả trăm năm, công trình vẫn đứng vững cùng trời đất, những màu sơn kẻ vẽ vẫn tươi nhuận cùng năm tháng.
Đặc biệt, nghệ thuật trang trí trên kiến trúc rất được chú trọng và tỷ mỹ đến từng chi tiết nhỏ. Các đề tài trang trí phong phú và đa dạng, về linh vật có: tứ linh, lưỡng long triều nguyệt, long ngư hí thủy, phượng hàm thư, phượng vũ, hổ phù, hổ, long mã phụ hà đồ, thần quy phụ lạc thư, rùa đội hạc, nghê, lân, sư tử, voi, ngựa, dơi, cá chép, chim, chuột… Về cỏ cây hoa lá có: tứ quý, mai hóa long, trúc hóa long, dây leo hóa rồng, hoa thị, lựu, đào, nho, phật thủ, cúc, sen, lá đề… về người và bảo vật có: lính canh, bát tiên, bát bửu, lược, đàn, sáo, kiếm, quạt, dây thao, bầu rượu, túi thơ, văn triện… chủ yếu là thể hiện trên chất liệu vôi vữa và chạm khắc trên chất liệu gỗ.
Nét kiến trúc cổ tại Đền Thờ Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí tại Nghi Lộc, Nghệ An.
Đặc biệt, trong đền còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị nghệ thuật như: Bia đá; Kiệu rồng; Hai con hạc (đứng trên lưng rùa); Hai bức cuốn thư sơn son thiếp vàng (1 ở Trung điện, 1 ở bái đường); Tượng hổ sư bằng gỗ mít, (đặt ở hai bên trước Thượng điện); Chuông đồng; Nhiều tế khí: (đồ thờ) hoặc bằng gỗ sơn son thiếp vàng, (như long ngai, thần chú, khám thờ, mâm cỗ bồng, cọc sáp, ống hương, mâm tiến tự hương án, trống...
Nằm chung trong quần thể di tích đền Nguyễn Xí, cách chừng 500 mét về phía Đông, còn hai ngôi mộ là của cụ Nguyễn Hội và Nguyễn Xí hiện vẫn giữ nguyên trạng thái đắp đất không xây gạch đá có từ bao đời nay. Riêng mộ Nguyễn Xí, có tài liệu cho biết cũng đã từng được vua Lê Thánh Tông ngự tứ mộ chí: "Nam Việt Quốc, đặc ân khai quốc phủ Nghi đồng, Tam ty nhập nội, kiểm hiệu Thái sư Cương Quốc Công, tứ quốc tính Lê Công chí một”.
Với những giá trị tiêu biểu nêu trên, di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Lăng mộ và Đền thờ Nguyễn Xí, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt (theo Quyết định số 2280/QĐ-TTg ngày 31/12/2020).
Hiện tại, đền thờ Cương Quốc Công Nguyễn Xí là một khu di tích lịch sử - văn hoá thuộc loại hiếm còn gần như nguyên vẹn tại Xứ Nghệ. Vì thế, hàng năm rất đông con cháu dòng họ Nguyễn Đình vẫn tề tựu đông đủ để tưởng nhớ về công đức của tổ tiên.
Thích
Bình Luận
Tin khác
Lùi Ngày hội văn hóa dân tộc Chăm năm 2024 sang tháng 12
(CLO) Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch thống nhất với tỉnh Ninh Thuận điều chỉnh lùi thời gian tổ chức Ngày hội sang tháng 12 năm 2024.
Đời sống văn hóa
Giao lưu văn hóa, thúc đẩy hợp tác du lịch Việt - Trung
(CLO) Giao lưu văn hóa “Gió trăng chung một bầu trời, Núi sông nối liền Việt - Trung” góp phần thúc đẩy hợp tác du lịch giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc.
Đời sống văn hóa
Hà Nam: Nhiều hoạt động tại Lễ hội truyền thống đền Trần Thương năm 2024
(CLO) Tối 18/9 (tức ngày 16/8 âm lịch), UBND huyện Lý Nhân (tỉnh Hà Nam), Ban Quản lý di tích quốc gia đặc biệt đền Trần Thương tổ chức Khai mạc Lễ hội truyền thống đền Trần Thương năm 2024, nhân kỷ niệm 724 năm ngày mất của Đức Thánh Trần.
Đời sống văn hóa
Bí ẩn của Nhà thờ Đức Bà Paris sắp được giải mã?
(CLO) Bí ẩn kéo dài hàng thế kỷ xung quanh vị trí chôn cất Joachim de Bellay, một thi sĩ thời Phục hưng, trong khuôn viên Nhà thờ Đức Bà Paris có thể sắp được giải đáp.
Đời sống văn hóa
